İnsan cəmiyyətinin inkişafı təbiətlə qarşılıqlı təmasda olmadan mümkün deyil

26, 7Gt      
 
 
 
Mərakeş 
14,1Gt     
 
   Çin 
12,6Gt    
 
Rusiya 
  
4,6Gt    
 
   
ABŞ 
  4,0Gt     
Şimali 
Afrika 
  Şək......Dünyanın fosfat ehtiyatlarının paylanması (geqatonla
) 

---

68 
 
 
 
              
Mövzu 8: Biomüxtəliflik 
                                                                                                                                                                                                              
 
    «Biomüxtəliflik» anlayışı 1972-ci idən etibarən, BMT-nin ətraf mühit üzrə 
Stokholm konfransından sonra elmi aləmdə geniş şəkildə istifadə edilir. Daha 
sonra siyasi liderlərin biomüxtəliflik haqqında bir sıra konvensiyalar imzalaması 
nəticəsində insanın yerdəki istənilən fəaliyyəti zamanı biomüxtəlifliyin mühafizəsi 
prioritet fəaliyyət hesab edildi. 
    Biomüxtəliflik (bioloji müxtəliflik)-bütün təzahürlərində (gendən biosferə 
qədər)həyatın müxtəlifliyidir. Daha dar çərçivədə, biomüxtəliflik dedikdə,həyatın 
təşkilinin üç səviyyəsində müxtəliflik başa düşülür: genetik  müxtəliflik (genlərin 
və onların variantlarının müxtəlifliyi ),ekosistemlərdə növlərin müxtəlifliyi və 
nəhayət,ekosistemlərin özlərinin müxtəlifliyi.Başqa sözlə,biomüxtəlifliyin üç əsas 
növü mövcuddur: 

---

69 
 
-növdaxili müxtəlifliyi əks etdirən və fərdlərin dəyişkənliyi ilə şərtləndirilən 
genetik müxtəliflik; 
-canlı orqanizmlərin(bitki,heyvan,göbələk və mikroorqanizmlər) müxtəlifliyini əks 
etdirən növ müxtəlifliyi(müəyyən qiymətləndirmələrə görə ümumilikdə 50mln.növ 
olmasına baxmayaraq,hazırda 1,7mln.növün təsviri verilmişdir); 
-ekosistem tipləri arasındakı fərqləri,məskunlaşma mühitlərinin və ekoloji 
proseslərin müxtəlifliyini əhatə edən ekosistem müxtəlifliyi(ekosistemlərin təkcə 
struktur və funksional müxtəlifliyi deyil,eyni zamanda mikrobiogeosenozdan 
biosferə qədər  miqyasına görə də müxtəlifliyi qeyd olunur). 
    Bəzən,ərazi quruluşunun xüsusiyyətlərini və cəmiyyətin yerli,regional və milli 
mədəniyyətinin təsirini əks etdirən landşaft müxtəlifliyini də bir kateqoriya kimi 
ayırırlar.