Manifest(lot)-hukumatning juda muhim voqea munosabati bilan xalqga qilgan
yozma murojati
22-
BILET
Eftallar davlati. V asrning 20-yillaridan VI asrning 70-yil-larigacha bo‘lgan davrda
ta Osiyoda eftaliylar dav la-ti faoliyat ko‘r atgan. Yozma manbalarda eftaliylar, ef allar
nomlar eftallar shohi “Eftalon”, ba’zi manbalarda “Vax-shunvar”dan olingan
Eftallar davlati – ilk o‘rta asrlarning qudratli davlati. V asrning ikkinchi yarmi va VI asrning
boshlarida Eftallar davlati O‘rta Osiyo, Afg‘oniston, hozirgi Pokiston, Shimoliy Hindiston va
Sharqiy Turkiston hududlarini o‘z ichiga olgan
eftallar V asr boshlarida O‘rta Osiyo hududiga Sharqdan kirib kelganlar. eftaliylar
davlatining dastlabki poytaxti Buxoro yaqinidagi Poykant va Varaxsha shaharlari bo‘lgan. Bu
davlatga O‘rta Osiyodan tashqari Sharqiy Turkiston, Afg‘oniston, Shimoliy Hindiston va
hozirgi Pokiston hududlari ham kirgan. eftallar davlati o‘zaro aloqa o‘rnatish maqsadida 456-
yilda Xitoyga elchi yuborgan.
eftallarning tobora kuchayib borayotganidan xavfsiragan sosoniylar ularga qarshi yurish
qiladi. 484-yilda eftallarga qarshi bo‘lgan urush sosoniylar shohi Pero‘zning halokati bilan
tugaydi. Shundan so‘ng eftallarga qaram bo‘lib qolgan sosoniylar ularga kumush hisobida
belgilangan bojni uzluksiz to‘lab turganlar.
eftaliylar davrida saltanat yakka hukmdor tomonidan boshqarilgan. Taxt otadan bolaga
qolmay, shu suloladan kim loyiq deb topilsa o‘sha taxtga o‘tirgan. Nomzodni aniqlab taqdim
etadigan kengash ham mavjud bo‘lgan. Bu kengash su-lolaning mo‘tabar namoyandalari
hamda saltanatning obro‘li a’yonlaridan iborat bo‘lgan. Viloyatlarda boshqaruv mahalliy
xonadonlar (sulolalar) tomonidan olib borilgan. Mazkur mulklar hukmdor – Sho (shoh)ga
tobe sulolalar tomonidan boshqarilgan. Hatto ularning har biri o‘zining kumush yoki mis
tangasini zarb etgan
2. Amir Umarxon haqida ma‟lumot bering.
Amir Umarxon davridagi yirik shoirlardan biri Mahmur (asl ismi Mahmud)
XVIII asr oxirida tug’ilib, 1444-yili vafot etgan. Qo’qondagi madrosayi Mirda
o’qigan, keyin qo’shinda sipohlik qigan. Mahmurning hajviy she‘rlar devoni
saqlangan bo’lib unda oltmish to’qqiz asar (3717) misra jamlangan hajviy
asarlarida xalqqa jabr yetkazgan keskin taqid ostiga olgan. Xususan, ―hapalak‖
she‘rlarida hapalak qishlog’ining ayanchli manzaralari aks ettirilgan.
3. “Chorizm” atamasiga izoh bering.
Chorizm – chor Rossiyasi tomonidan Markaziy Osiyoga bostirib kirgan 1850
yillardan 1920 yillargacha bo'lgan davrning nomlanishi.
Dostları ilə paylaş: |