Муќаддима

S
max
≤RECHK b. max
(1) 
Lekin shunday real holatlar ham bo’ladiki, bir vaktning o’zida atmosfera havosi 
tarkibidagi bir tomonlama ta’sir etish xususiyatiga ega bo’lgan bir – nechta zararli 
moddalar mavjud bo’lishi mumkin. Ularning o’lchovsiz konsentrasiyasining summasi 1 
dan kichik bo’lishi lozim, ya’ni 
n
n
РЭЧК
C
РЭЧК
C
РЭЧК
C



...
2
2
1
1
(2) 
Bu erda, S
1
,S
2
,…,S
n
– zararli moddalarning bir joyning o’zida aniqlangan 
konsentrasiyalari, mg/m
3
; 
RECHK
1
, RECHK
2
,..., RECHK
n
– o’sha moddalarning atmosfera havosidagi 
ruxsat etilgan chegaraviy konsentrasiyalari, mg/m
2
. 
Quyidagi moddalarning havodagi aralashmalari bir tomonlama, ya’ni umumiy 
ta’sir etish xususiyatiga ega: oltingugurt dioksidi va azot oksidi; oltingugurt dioksidi va 
oltingugurtli vodorod (H
2
S); kuchln mnneral kislotalar (sulfat, azot, xlorid kislotalari); 
etilen, propilen, butilen, amilen; ozon (O
3
), azot dioksidi, formaldegid; aseton va fenol; 

---

46 
asetaldegid va vinilasetat; N
2
S va dinil; furfurol, metanol va etanol; siklogeksan va 
benzol; uksus kislotasi va uksus angidridi; aseton va asetofenon va shunga o’xshagan 
bir qator aralashmalar. 
Zararli moddalarniig maksimal konsentrasiyalari 20 minut vaqt davomida bir 
marotaba olingan natijalar orqali aniqlanadi. Agar zararli moddaning ta’sir etish vaqti 
20 minutdan oshsa, unda uning maksimal konsentrasiyasi S
max
o’rtacha sutkalik 
RECHK sidan kichik bo’ladi, ya’ni: 
S