Matnli, ovozli va grafik axborotlarni kodlash

Unicode tizimidagi kodi 0042 
I harfini Unicode tizimidagi kodi 0049 
L harfini Unicode tizimidagi kodi 004C 
M harfini Unicode tizimidagi kodi 004D 

---

14 
Ikkilik- o’noltilik jadvalga binoan: 
B harfini Unicode tizimidagi ikkilik kodi: 0042(16) =0000000001000010(2) 
I harfini Unicode tizimidagi ikkilik kodi 0049(16) =0000000001001001(2) 
L harfini Unicode tizimidagi ikkilik kodi 004C(16) =0000000001001100(2) 
M harfini Unicode tizimidagi ikkilik kodi 004D(16)=0000000001001101(2) 
Kompyuterda VILIM so’zi Unicode halqaro kodlash tizimida ikkilik 
sanoq tizimida 0 va 1 sonlarining quyida ketligidan iborat bo’ladi: 
000000000100001000000000010010010000000001001100000000000100 
10010000000001001101Bu 10 bayt, 80 
bit axborotdir
 
Malumotlarni kodlash 
Inson axborotlarni yig'ish, saqlash va qayta ishlashda qulay hamda qisqa 
ko'rinishda bo'lishi uchun turli belgilashlardan foydalanadi. Bunga tovushlarni harf va 
raqamlar orqali, musiqa tovushlarini notalar orqali, matematik, fizik, biologik 
qonuniyatlarni formulalar orqali ifodalanishini misol qilish mumkin. 
Malumotlarni kodlash haqida 
Inson borliqning bir qismi bo'lgani uchun doimo borliqning ta'sirini sezib turadi. 
Bu ta'sirni turli signallar (tovush, yorug'lik, elektomagnit, nerv va hokazo) ko'rinishida 
qabul qilamiz. Insonga uzluksiz ta'sir etib turuvchi axborotlarni analog axborotlar deb 
ataladi 
Inson analog axborotlarni qayta ishlashi uchun uni biror qismini ajratib oladi va 
tahlil qiladi. Tahlil qilish jarayonida axborotni qayta ishlash uchun qulay bo'lgan 

---

15 
ko'rinishga o'tkazadi. Bunda inson turli 13 belgilardan foydalanadi. Masalan, sizga 
ma'lum bo'lgan alifbo harflari insonga tushunarli bo'lgan 
tovushlarni
, nota belgilari esa 
musiqiy tovushlarni ifodalaydi. Bu belgilar yordamida insonga eshitilayotgan, nutq 
yoki musiqani qog'ozga tushirish oson kechadi. Demak, inson axborotlarni qayta 
ishlash uchun uni uzlukli ko'rinishga o'tkazar ekan. Axborotlarni bu kabi uzlukli 
ko'rinishini diskret axborotlar deb ataladi. 
Inson tomonidan ishlab chiqarilgan qurilmalar ichida analog axborotlar bilan 
ishlaydiganlari ham, diskret axborotlar bilan ishlaydiganlari ham mavjud. Diskret 
axborotlardan eng ko'p tarqalgani raqamli axborotlardir, ya'ni uzluksiz axborotning 
raqamlar orqali ifodalangan ko'rinishidir. Analog signallar bilan ishlaydigan qurilmalar 
analog qurilmalar, raqamli axborotlar bilan ishlaydigan qurilmalar raqamli qurilmalar 
deb ataladi. Analog qurilmalarga televizor, telefon, radio, fotoapparat, videokamerani, 
raqamli 
qurilmalarga shaxsiy kompyuter
, raqamli telefon, raqamli fotoapparat, raqamli 
videokamerani misol qilish mumkin. 
Axborotlar ustida amallar bajarish qulay bo'lishi uchun aniq bir qoidalar asosida 
boshqa ko'rinishga o'tkazish jarayoni axborotni kodlash deyiladi. Axborotlarni kodlash 
insoniyat tomonidan faqat amallar bajarish qulay bo'lishi uchun emas, balki axborotni 
maxfiy saqlash uchun ham qo'llanilgan. Kodlashning bu ko'rinishi shifrlash deb ataladi.