Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

 
 
2.4. Makro va mikrologistikaning vazifalari va doirasi
Logistika tizimi o‘zida ta’minlash vazifalari, ishlab chiqarish, sotish, 
yetkazib berish, taqsimlash va bozor vazifalarini birlashtirgan bo‘lsa, bunday tizim 
makrologistika deb ataladi. 
Umumiy 
qaraganda, 
makrologistikaning 
vazifalari 
va 
doirasi 
quyidagicha: 
- ishlab chiqarish, ishlab chiqarish topshiriqlarini rejalashtirish, ish sifatini 
nazorat qilish, mahsulot ishlab chiqarish rejasini korxonaning ishlab chiqarish 
qismlariga taqsimlash; 
- yetkazib beriladigan yuklarni qaytadan ishlab, zahiralarini hisoblash va 
boshqarish, yuklarni bir joydan boshqa joyga ko‘chirish, axborot oqimlarini 
tashkil qilish, mahsulotlarni o‘rash yoki idishlarga joylash, ularni saqlash, 
omborlarga joylashtirish, yuk ortish - tushirish ishlari va yuk to‘plarini (to‘plam) 
komplektlash; 
- marketing, moddiy rag‘batlantirish, moliya va haq to‘lash, bozorni 
o‘rganishi, ta’minlash xizmatini tashkil qilish; 
- 
iste’mol qilish, mahsulot yetkazib berishga buyurtmalarni 
loyihalashtirish, zahiralarni omborlarga joylashtirish, iste’molchilarni ta’minlash, 
buyurtmalarni mablag‘ bilan ta’minlash. 
Keyingi kategoriya - Mikrologistika. 
Mikrologistika - logistika tizimining har bir mustaqil funksional 
qismlariga tegishli bo‘lgan mahalliy masalalarni hal qiladi. Masalan, ishlab 
chiqarish korxonaning ichida ro‘y berayotgan logistika jarayonlari, ya’ni 
rejalashtirish jarayonini mahsulotni tarqatish va sotish jarayonlari bilan 
birlashtirish, integratsiya qilish, transportirovka qilish, omborlarda mahsulotni 
joylashtirish, saqlash, yuklash, yukni tushirish ishlarini qulaylashtirish masalalari. 
Omborlar xo‘jaligi xomashyo va mahsulotlar oqimini ishlab chiqarish 
vaziyatiga moslashtiradigan eng samarali omildir. 
Taqsimlash doirasi - mikrologistikaning asosiy vazifasi - yuklarni 
transportirovka qilishni rejalashtirish, yuklarni tayyorlash, sotish va nazorat 
qilishni tashkil etishdan iborat. Bu jarayonlarni tashkil qilishda ishning eng 
samarali usullaridan foydalanish kerak, buyurtmachi talablarini to‘la hisobga olgan 
holda ishonchli ma’lumotlar asosida ish olib borish kerak. Eng muhim talab - 
yuklarni aynan buyurilgan muddatda yetkazish. 
Har bir logistik tizimning tuzilishi har xil bo‘lishi mumkin. Buning uchun, 
bu tizim vazifalari doirasiga kirgan korxonalarning katta - kichikligi, 

---

31 
omborxonalarning vazifalari (ta’minlaydi yoki tarqatadi), transport modellari va 
boshqa omillar bo‘yicha farqlanishi mumkin.
Hozirgi vaqtda, transport tizimida ro‘y bergan o‘zgarishlar, yoqilg‘i 
narxlari o‘sganligi, ilmiy - texnikaviy taraqqiyot transport xizmatlari bahosining 
o‘zgarishiga olib kelgan. Buning natijasida faqat transport tizimigina o‘zgarib 
qolmay, butun logistika tizimlari o‘zgarib ketayapti. 
Zamonaviy texnologiyalar korxonalarga yetkazib beriladigan xomashyo va 
materiallar nomenklaturasini murakkablashtirib yuborgan. Zamonaviy aloqa tizimi 
kerakli ma’lumotlarni qisqa vaqt ichida kerakli joyga yetkazish imkoniyatini 
yaratayapti, sifatli nazorat ishlarini olib borishga sharoit tug‘diryapti. 
Logistik tizimlarni tuzishda quyidagi omillar hisobga olinadi: