Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar


Yorug‘lik hodisalari haqida Beruniy va Ibn Sinoning fi krlari



Yüklə 1,9 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə96/124
tarix20.06.2022
ölçüsü1,9 Mb.
#61845
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   124
6-sinf. Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Yorug‘lik hodisalari haqida Beruniy va Ibn Sinoning fi krlari
Ibn Sino


V bob. Yorug‘lik hodisalari
140
140
uchun tiniq suvning tagidagi narsa ko‘rinib turadi, holbuki ko‘z nurining 
ravshanligi tiniq jismlardan akslanadi (sinadi)? Suvning sathi silliq va 
yaltiroq-ku».
Ibn Sino o‘zining javoblarini keyinchalik «Fizika», «Tib qonun lari» nomli 
asarlarida aniqroq tafsifl aydi. «Agar ko‘zimizdan nur chiqib, buyumlarni 
yoritadigan va oqibatida biz buyumlarni ko‘radi gan bo‘lsak, nima uchun 
kechasi ko‘rmaymiz? Nahotki ko‘zimizdan chiqqan nur butun olamni 
yoritishga yetsa?» – deya Afl otunning fi krini rad etadi. Ibn Sino ko‘rishning 
asosiy sababi aksincha, buyumlardan kelayotgan nurlarning ko‘zimizga 
tushishi va ko‘z gav 
haridan o‘tib sinishi, so‘ngra ko‘zdagi to‘r pardada 
tasvirning paydo bo‘lishi natijasida deb tushuntiradi.
Osmonda ba’zan yomg‘irdan keyin ko‘rinadigan kamalak (Hasan-
Husan kamalagi) hodisasini ham to‘g‘ri tushuntiradi. Uning sababi Quyosh 
nurlarining atmosferadagi bulutlardan o‘tgan vaqtda rangli nurlarga 
ajralishdir. Uning yoy shaklida bo‘lishi sababi, Yer atmosferasining 
sharsimonligidandir.
Shunday qilib, allomalarimiz yorug‘lik hodisalarini turli afsonalarga 
emas, balki o‘zlarining ilmiy kuzatishlariga asoslanib tushunti rishgan.
Amaliy topshiriq
Sharsimon shakldagi kolbani olib, suvga to‘ldiring va uning Quyosh 
nurlarini to‘plash xususiyatini kuzating.
1. Inson qanday qilib ko‘radi?
2. Yorug‘lik hodisalari haqida Beruniy va Ibn Sino aytgan fi krlarining qay 
darajada to‘g‘riligi haqida o‘ylab ko‘ring.
• 
Markaziy Amerikada Anableps degan baliq bor. U suvda ham, 
quruq likda ham bir xil ko‘rsa kerak. Chunki u suv yuzida katta 
ko‘zlari 
ning yarmi suvda, yarmi havoda bo‘lgan holatda suzib 
yuradi.


141

Yüklə 1,9 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin