Mövzu№ Sahibkarlıq fəaliyyətinin mahiyyəti, növləri və innovasiya sahibkarlığı. Plan

 2. Müəssisələrin idarə edilməsi 
Fəaliyyət məqsədlərindən asılı olaraq müəssisələr 2 kateqoriyaya bölünür: 
kommersiya, qeyri-kommersiya. 
Kommersiya təşkilatlarının əsas məqsədi mənfəət əldə edilməsidir. Qeyri-
kommersiya təşkilatlarının fəaliyyətində əsas məqsəd mənfəətin əldə edilməsi 
deyildir. Qeyri-kommersiya təşkilatları, istehlak kooperativləri, ictimai və dini 
birliklər, xeyriyyə və digər fondlar formasında yaradılır. 
Təşkilat-hüquqi formalarına görə yeni müəssisələr aşağıdakı kimi 
təsnifləşdirilir: 
Fərdi sahibkarlıq müəssisələri (treyderlər) təsərrüfat 
yoldaşlıqları 
tam yoldaşlıqlar kommandit 
yoldaşlıqlar təsərrüfat cəmiyyətləri 
məhdud məsuliyyətli əlavə məsuliyyətli 
səhmdar cəmiyyətləri (açıq və qapalı) unitar 
müəssisələr təsərrüfat hüquqlu 
operativ idarəetmə hüququna malik istehsal kooperativləri (artellər)
Fərdi sahibkarlıq müəssisəsi - ayn-ayrı fərdi sahibkarlar tərəfindən yaradılır. 
Müstəqil qərar qəbul edir, xüsusi hesablaşma hesabına malik olur. Müəssisə üçün 
zəruri olan istehsal vasitələri ilə təminat üçün şəxsi məsuliyyət daşıyırlar. Müəssisə 
müflis vəziyyətinə düşdüyü halda yalnız özü məsuliyyət daşıyır, treyderlər adətən 
aşağıdakı sahələrdə fəaliyyət göstərirlər: 
-kiçik heyvandarlıq formalarında, yerli bazarı təmin etmək üçün bağ və 
meyvə sahələrində; 
-yerli və pərakəndə ticarət sahəsində (qənnadı sexində, restoranda, kənd 
təsərrüfatı məhsullarını satan mağazada); 
-yerli istehsalda (sənətkarlıq, kiçik layihə-konstruktor xidmətləri və s.). 
I. 
Treyderin aşağıdakı üstünlükləri vardır. Treyder çox çevik olub, operativ 

---

qərarlar qəbul etmək imkanına malikdir. Hər hansı bir məsəlimi həll etmək üçün 
digər partnyorlarla məsləhətləşməyə vaxt itirmir. Treyderdə gərgin əmək 
fəaliyyətinə təbii stimul daha çoxdur, çünki özü- özü üçün işləyir. 
Aşağıdakı çatışmazlıqları vardır. İlk növbədə maliyyə resurslarının 
ınəluludluğu. Bu isə aşağıdakı əlverişsiz vəziyyətlərə gətirib çıxanr: 
- 
kapital baxımından biznes miqyasının məhdudluğu 
- 
iri miqyaslı istehsala nail olmaq üçün zəif perspektivlər 
- 
zəif rəqabət qabiliyyəti 
- 
əmək resurslarının məhdudluğu
- 
ətraf mühitdən cüzi asılılıq 
- 
istehsal güclərindən istifadə. Kommersiya müəssisələrinin daimi ıdtirə 
edilməsinin zəruriliyi ilə əlaqədar adi məişət qayğıları problemi.