Microsoft Word etno kitab son srift 12
Etnik identikliyə təsir göstərən amillər
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ETNOPSİXOLOGİYA
|
2.2. Etnik identikliyə təsir göstərən amillər Etnik identiklik əsasən sosial amillərlə şərtlənir. Fərdin monoetnik (təkmillətli) və ya polietnik (çoxmillətli) mühitdə yaşaması onun etnik identikliyinə təsir göstərir. Etnoslararası ünsiyyət şəraitinin olması, fərdin daxil olduğu etnosa aid ETNOPSİXOLOGİYA 56 mədəniyyətə asanlıqla daxil olmasına (inkulturasiya) əlverişli imkan yaradır. Belə bir şəraitdə olmaq imkanı, xüsusilə həm- yaşıdlarla ünsiyyət, kommunikativ vərdişlərin formalaşmasına müsbət təsir göstərir və etnoslararası anlamanı inkişaf etdirir. Amma, bu heç də o demək deyildir ki, polietnik mühitdə etnik identiklik yaranmır. Bəzi tədqiqatçılar belə hesab edir ki, etnik identiklik o halda əhəmiyyət kəsb edir ki, iki və daha çox etnik qruplar uzun müddət qarşılıqlı əlaqədə olsunlar. Ümumiyyətlə, polietnik mühitdə etnik identiklik daha dəqiq dərk olunur, qruplar arasındakı fərqli cəhətlər daha tez mənimsənilir. Etnik identiklik həm də uşağın yaşadığı cəmiyyətdə hansı qrupa, yəni çoxluqlar qrupuna yoxsa azlıqlar qrupuna aid olmasından da asılıdır. Tədqiqatlar göstərir ki, dominant etnosa aid olanlar özlərinin etnik identiklikləri haqqında heç də çox düşün- mədikləri halda, etnik azlıqların nümayəndələri bu məsələ ilə bağlı hökmən fikirləşməli olurlar. Çünki onların bu məsələ ilə bağlı problemlə üzləşmələri realdır. Cəmiyyətin sosial strukturunda etnosun əldə etdiyi status, onun nümayəndələrinin qavranılmasına və etnik identikliyinə təsir göstərir. Məsələn, ABŞ-da Latın Amerikasından gələn immiqrant- lar özlərini müxtəlif cür adlarla adlandırırlar: meksikalı ameri- kalılar, latınlar, ispandillilər və ya çikanoslar. Bu adlarla onlar baş- qalarında özləri haqqında arzu etdikləri obrazları yaratmağa çalı- şırlar. Çünki, qeyd olunan adların hər biri özünəməxsus emosional təsir gücünə malikdir. Psixoloji tədqiqatlar göstərir ki, etnik azlıqların nüma- yəndələri, dominant mədəniyyət haqqında daha çox məlumatlı olurlar. Belə məlumatlılıq bir tərəfdən KİV-lə, birbaşa kontaktla şərtlənirsə, ikinci tərəfdən bu azlıqların etnik çoxluqların mədəniyyətinə üstünlük vermələri ilə əlaqədardır. Etnik identikliyin inkişaf etdirildiyi ABŞ, Böyük Britaniya, Yeni Zellandiya, Fransa və s. ölkələrdə uşaqlara müxtəlif millət və irqləri özündə əks etdirən gəlincik və şəkillər arasında ən çox xoşladıqlarını seçmək təklif olunub. Uşaqların əksəriyyəti özlərinə |