Microsoft Word korxona iqtisodiyoti o`quv qo`llanma tdiu lot doc
Yüklə 1,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Q
fo = Bu erda: Q - maqsulot qajmi, qiymat pul ko`rinishida; F – asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymati. Q Ф fe = Fond qaytimi qanchalik yuqori va fond sig`imi qanchalik past bo`lsa, ishlab chiqarish va meqnat qurollaridan foydalanish samaradorligi shunchalik yuqori bo`ladi va aksincha. Mashina va uskunalardan unumli foydalanish, ishlab chiqarish texnologiyalarini takomillashtirish qamda xodimlar malakasini oshirish, fond qaytimini ko`paytirishning muqim zaqirasi qisoblanadi. Meqnat qurollaridan foydalanish samaradorligi, maqsulotlarning material sig`imi yordamida sarflangan xom ashyo, material, yoqilg`i, energiya va meqnat predmetlarining umumiy qiymatini ishlab chiqarilgan maqsulot qajmiga nisbati orqali aniqlanadi. Uning formulasi quyidagicha: Q M m = Bu erda: m - maqsulotlarning material sig`imi; M - maqsulot ishlab chiqarish uchun ketgan moddiy xarajatlarning umumiy miqdori pul ko`rinishida; Q - ishlab chiqarilgan maqsulot qajmi, qiymat ko`rinishida. Maqsulotning material sig`imi qanchalik past bo`lsa, ishlab chiqarish samaradorligi shunchalik yuqori bo`ladi. Biroq maqsulot material sig`imini kamaytirish, uning sifatini pasaytirish yoki texnologiya norma va qoidalarini buzish qisobiga amalga oshirilmasligi lozim. Material sig`imining bu tarzda kamaytirilishi iqtisodiy jinoyat qisoblanadi va qonunga asosan jazoga tortiladi. Bozor sharoitlarida korxona xo`jalik faoliyati samaradorligining umumlashtiruvchi yoki mezon ko`rsatkichi sifatida rentabellik yoki kapitalning daromadliligini qabul qilish mumkin. Bu ko`rsatkich quyidagi formula asosida qisoblanadi: 100 * А П R = Bu erda: R - rentabellik, xo`jalik faoliyatining natijasini foyda shaklida ko`rsatadi va foizlarda o`lchanadi; P - korxonaning balans foydasi; A - avanslangan kapital(asosiy va aylanma). 87 Nisbatning kattalashishi meqnat, moliya, texnologiya va moddiy resurslaridan unumliroq foydalanishni anglatadi. CHunki aynan ular ishlab chiqarish qajmi va xarajatlari, maqsulot baqosiga ta`sir o`tkazadi. Xo`jalik faoliyati minimal xarajatlar bilan yuqori sifatli maqsulot ishlab chiqarish yo`lga qo`yilgan joylarda samaraliroq bo`ladi. Korxona rentabelligini aniqlashda ba`zida korxona olgan umumiy foyda emas, balki maqsulot tannarxini pasaytirish qisobiga olinuvchi foyda ulushidan foydalaniladi. Bunday yondashuv korxonani ishlab chiqarish maqsuldorligini oshirish, ishlab chiqarish quvvatlaridan tejamkorlik bilan ratsional tarzda foydalanish, natijada esa maqsulot ishlab chiqarishga sarflanuvchi barcha xarajatlarni kamaytirishga yo`naltirilgan chora-tadbirlar sari chorlaydi. YUqorida keltirilgan xo`jalik samaradorligini baqolash usullari va ko`rsatkichlaridan tashqari bugungi kunda amaliyotda O`zbekiston Respublikasi Davlat Mulk Qo`mitasi tomonidan ishlab chiqilgan korxonalarning iqtisodiy nochorlik belgilarini aniqlash uchun mezonlar tizimi qam qo`llaniladi. Ularning qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: • to`lov qobiliyati koeffitsienti (K pl ); • xususiy va qarzga olingan mablag`lar nisbati koeffitsienti (K ss ); • moliyaviy mustaqillik koeffitsienti (K fn ); • xususiy aylanma mablag`lar bilan ta`minlanganlik koeffitsienti (K os ); Bu ko`rsatkichlar bir qarashda maqsulot ishlab chiqarish soqasiga, demak, ishlab chiqarish samaradorligiga aloqasi yo`qday tuyuladi. Aslida esa aynan ular orqali korxonaning samarali faoliyatini anglatuvchi iqtisodiy va moliyaviy barqarorlik aks ettiriladi. Bundan tashqari, maqsulotning material sig`imi, fond qaytimi, meqnat unumdorligi va rentabellik ko`rsatkichlari, ishlab chiqarishni rejalashtirish va taqlil qilishda qo`llansa, mezonlar tizimi yordamida esa korxonalar o`zlarining faoliyat yuritish qobiliyatini ko`rsatadi qamda turli xil muammoli vaziyatlarda xo`jalik sudlarida o`z manfaatlarini qimoya qiladi. To`lov To`lov To`lov To`lov qobiliyati qobiliyati qobiliyati qobiliyati koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti (K pl ) korxonaning debitorlar bilan o`z vaqtida qisob-kitob qilish qamda tayyor maqsulot va boshqa moddiy vositalarini sotishning qulay sharoitlarda sotish orqali baqolanadigan to`liq imkoniyatlarini ko`rsatadi. U quyidagi formula asosida qisoblanadi: зк дз пл Д П П А К − − = 2 2 Bu erda: A 2 – aylanma aktivlar (ishlab chiqarish zaqiralari, tayyor maqsulot, pul mablag`lari, debitorlik qarzlari va qokazolar); P 2 – majburiyatlar (qisqa muddatli qarzlar, qisqa muddatli kreditlar, byudjet oldidagi qarzlar, kreditorlik qarzlari va qokazo); P dz – muddati o`tib ketgan debitorlik qarzlari; D zk – uzoq muddatli qarz va kreditlar. Xususiy Xususiy Xususiy Xususiy va va va va qarzga qarzga qarzga qarzga olingan olingan olingan olingan mablag`lar mablag`lar mablag`lar mablag`lar nisbati nisbati nisbati nisbati koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti (K ss ) ularning shakllanish manbalarini inobatga olgan qolda, pul mablag`lari bilan ta`minlanganlik darajasini aniqlaydi. U quyidagi formula asosida qisoblanadi: 88 зк сс Д П П К − = 2 1 Bu erda: P 1 – xususiy mablag`lar manbalari (Nizom jamg`armasi, qo`shilgan kapital, taqsimlanmagan foyda va qokazo). Moliyaviy Moliyaviy Moliyaviy Moliyaviy mustaqillik mustaqillik mustaqillik mustaqillik koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti (K fn ) korxona moliyaviy mustaqilligining kamayishi (ko`payishi), kelajakda moliyaviy qiyinchiliklarga uchrash xavfining kuchayishi (pasayishi) qaqida ma`lumot beradi qamda korxona o`z majburiyatlari oldida javob berishining kafolatlarini belgilab beradi. U quyidagi formula asosida qisoblanadi: ИБ П К фн 1 = Bu erda: IB - korxona balansi aktivi yoki passivining yakuni. Xususiy Xususiy Xususiy Xususiy aylanma aylanma aylanma aylanma mablag`lar mablag`lar mablag`lar mablag`lar bilan bilan bilan bilan ta`minlanganlik ta`minlanganlik ta`minlanganlik ta`minlanganlik koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti koeffitsienti (K os ) korxonaning barqaror ishlab chiqarish-xo`jalik faoliyatini yuritish uchun zarur bo`lgan aylanma vositalar mavjudligini tavsiflaydi. SHuningdek u, korxona egalari va kreditorlar manfaatlaridagi munosabatlarni qam aks ettiradi. Mazkur koeffitsient quyidagi formula asosida qisoblanadi: 2 1 1 А А П К ос − = Bu erda: A 1 – uzoq muddatli aktivlar (asosiy vositalar, kapital qo`yilmalar, nomoddiy aktivlar va qokazo). Ko`rsatkichlar tizimini tayyorlagan mualliflar tomonidan korxonaning to`lovga qobiliyatligi yoki nochorligini aniqlovchi parametrlar belgilab berilgan. Masalan, to`lov qobiliyati koeffitsienti qamda xususiy va qarzga olingan mablag`lar nisbati koeffitsienti 2 dan kichik bo`lsa (K pl <2; K ss <2), moliyaviy mustaqillik koeffitsienti 0,5 dan kichik bo`lsa (K fn <0,5), xususiy aylanma mablag`lar bilan ta`minlanganlik koeffitsienti 0,1 dan kichik bo`lsa (K os <0,1) korxonalar nochor deb topiladi. Korxona nochorligi, demak, xo`jalik faoliyatining samarasizligi to`g`risidagi yakuniy qaror, nochorlik parametrlarining umumiy summasi 4,6 dan kichik bo`lgan qolda qabul qilinadi. Xo`jalik faoliyati samaradorligini oshirish juda qam murakkab jarayon bo`lib, buning qamma uchun to`g`ri keluvchi yagona yo`li mavjud emas. Qar bir korxona bu masalani echishda o`z imkoniyatlari va yuzaga kelgan iqtisodiy shart-sharoitlaridan kelib chiqqan qolda qarakat qiladi. Biroq barcha qollarda qam samaradorlikning asosida foy foy foy foydani dani dani dani maksimallashtirish maksimallashtirish maksimallashtirish maksimallashtirish yoki xarajatlarni xarajatlarni xarajatlarni xarajatlarni minimallashtirish minimallashtirish minimallashtirish minimallashtirish yotadi. SHartli misol keltirib o`tamiz . Aytaylik, korxonaning 10 mln so`m miqdorida mablag`i bo`lib, bu mablag`larni ishlab chiqarishni kengaytirishga sarflash mo`ljallangan. Qisob-kitoblar shuni ko`rsatadiki, korxona 10 mln so`m sarf qilganda qo`shimcha 11 mln so`mlik maqsulot ishlab chiqaradi, ya`ni foyda 1 mln so`mni yoki qo`shilgan kapitalning 10 % qismini tashkil qiladi. 89 Agarda korxona ushba mablag`ni bankka yiliga 12 %li depozit qisobiga qo`yganida, foizlar uchun 1,2 mln so`m foyda olgan bo`lar edi. Demak, muqobil xarajatlarni qisoblaganda korxona 0,2 mln so`m miqdoridagi qo`ldan chiqarib yuborilgan foydani qam qisobga olishi lozim. Biroq ishga bunday yondashishning, bugungi bozor munosabatlari sharoitlarida keng tarqalgan bunday usulida, ya`ni eng ko`p foydaga ega bo`lish tamoyili asosidagi usulda, korxona foydani maksimal darajaga chiqarsada, ishlab chiqarishni kengaytirishga erisha olmaydi. Ishlab chiqarishni kengaytirish esa, barchaga ma`lum bo`lganidek, iqtisodiyotning rivojlanishi uchun eng muqim talablardan biri qisoblanadi. 6.3. 6.3. 6.3. 6.3. Korxona Korxona Korxona Korxona faoliyati faoliyati faoliyati faoliyati samaradorligini samaradorligini samaradorligini samaradorligini oshirish oshirish oshirish oshirish yo`llari yo`llari yo`llari yo`llari va va va va omillari omillari omillari omillari Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, xo`jalik yuritishning bozor tizimi qamda qar qanday davrning muqim talabidir. Samaradorlik istalgan korxonaning iqtisodiy barqarorligi va faoliyat yuritish qobiliyatini aks ettiradi. Qar qanday ishda, jumladan, korxonalar faoliyatida samaradorlikning, ijobiy natijalarning mavjud bo`lmasligini, obrazli qilib aytganda, ovoragarchilik, vaqt, kuch va resurslarni yo`qotish bilan izoqlash mumkin. Fan-texnika taraqqiyoti korxonalarning ishlab chiqarish faoliyati samaradorligini oshirishda muqim omil bo`lib kelgan va qozirda qam o`z aqamiyatini yo`qotmagan. Mazkur omildan quyidagi yo`llar bilan foydalanish mumkin: • ishlab chiqarish va meqnatni mexanizatsiyalashtirish, avtomatlashtirish qamda kompleks ravishdagi mexanizatsiyalashtirish; • asosiy texnologik jarayonlarni robotlashtirish; • progressiv, meqnat qamda resurslarni tejashga yo`naltirilgan texnologik jarayonlarni amaliyotga kiritish va ulardan keng foydalanish; • xom ashyo va materiallar (meqnat predmetlari) zamonaviy turlarini yaratish va ulardan foydalanish; • ishlab chiqarishni tashkil qilish, rejalashtirish va boshqarish jarayonlarida zamonaviy axborot texnologiyalaridan, qisoblash texnikasidan foydalanish; • ishlab chiqarish va meqnatni ilmiy tashkil qilish. Amaliyotda fan-texnika taraqqiyotining, jumladan, uning tarkibiy qismlarining aqamiyati va rolini inkor qiluvchi yoki tushunmovchi korxonani topish amrimaqol. Biroq ushbu omilni amalga oshirish uchun faqatgina qoqish va istaklarning o`zigina etarli emas. Buning uchun birinchidan , fan-texnika taraqqiyotining ayni paytda zarur bo`lgan yo`nalishlarini izlash va aniqlash, ikkinchidan , pul mablag`larini va boshqa zarur bo`lgan resurslar (investitsiyalar) izlab topish, uchinchidan , zamonaviy ilmiy- texnikaviy ishlamalarga ixtisoslashgan ilmiy-tadqiqot institutlari, konstruktorlik, texnologik va boshqa ilmiy muassasalar bilan kerakli aloqalarni “bog`lash”, to`rtinchidan , o`z ilmiy-texnikaviy maqsadlarining samaraliligini qisoblab chiqish talab qilinadi. Fan-texnika taraqqiyoti so`nggi paytlargacha evolyutsion ravishda rivojlanib kelmoqda edi. Asosiy e`tibor amaldagi texnologiyalarni takomillashtirish, mashina va uskunalarni qisman zamonaviylashtirishga qaratilgan edi. Bunday chora-tadbirlar ma`lum bir cheklangan natijalarga olib kelardi. 90 YAngi texnikalarni ishlab chiqish va amaliyotga kiritishdan manfaatdorlik talab darajasida emasdi. Ishlab chiqarish va meqnatni tashkil qilishning xorijiy progressiv texnologiyalari “ekspluatorlik belgisi” sifatida, ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va mexanizatsiyalashtirish esa ishsizlikning asosi sifatida qabul qilinar edi. Xorij tajribalariga kapitalistik tajriba deb qaralardi qamda bu tajribalarning keng tarqalishiga yo`l qo`yilmas edi. Bozor munosabatlari shakllanayotgan qozirgi sharoitlarda, chuqur sifat o`zgarishlari, tamoyillari yangi texnologiyalar va so`nggi avlod texnikasiga o`tish, iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini fan va texnikaning eng yangi yutuqlari asosida qayta qurollantirish zarur. SHu bilan bir qatorda olimlar, konstruktorlar, muqandis va ishchilarning ijodiy ruqda meqnat qilishlari uchun iqtisodiy va ijtimoiy manfaatdorlikni yaratish muqim aqamiyat kasb etadi. Masalan, YAponiya korxona va firmalarida ijodiy guruqlar, sifat guruqlari tashkil qilingan, ya`ni fan-texnika taraqqiyoti bilan uzviy bog`liq bo`lmish universitetlar, ilmiy markaz va laborotoriyalar bilan aloqalar rivojlantirilmoqda. YAponiyaning bugungi kunda robotlar qamda zamonaviy texnika va texnologiyalarning boshqa turlarini yaratishda birinchi o`rinlarda turishi qam bejiz emas. Korxonalar ishlab chiqarish faoliyatining samaradorligini oshirishning muqim omillaridan yana biri sifatida mavjud ishlab chiqarish saloqiyati - asosiy va aylanma fondlar, ishchi kuchidan tejamkorlik asosida, iloji boricha unumliroq foydalanishni ko`rsatish mumkin. Bundan tashqari ularga buyumlashgan meqnat sarflanganligi, ya`ni korxonaning bugungi egalaridan tashqari avvalgi avlod vakillarining qam meqnati mavjudligi bilan izoqlash mumkin. Bozor sharoitlarida ishlab chiqarish saloqiyatidan unumli foydalanish zaruriyati qaqida qayta ta`kidlashga eqtiyoj yo`q: birinchidan, bozor “vakuumni”, qarakatsizlikni, xo`jasizlikni va yo`qotishlarni kechirmaydi, ikkinchidan, o`z imkoniyatlari va resurslaridan etarlicha foydalanmaydigan korxona istiqbolga ega bo`lmaydi qamda bankrotga uchrashga asos yaratadi. SHu sababli barcha turdagi resurslardan samarali foydalanish va ayniqsa ishlab chiqarishning barcha bo`g`inlarida tejamkorlikka rioya qilish qar bir korxona faoliyatining muvaffaqiyat qozonishining garovi qisoblanadi. Korxonalar ishlab chiqarish faoliyatining samaradorligini oshirishda tashkiliy- iqtisodiy omillar , jumladan, boshqaruv qam muqim o`ringa ega. Ularning aqmiyati ishlab chiqarish miqyosining o`sishi va xo`jalik aloqalarining murakkablashishi bilan ortib boradi. Bu omillar qatoriga birinchi o`rinda, oqilona ishlab chiqarish shakllarini yaratish va mavjudlarini takomillashtirish - kontsentratsiya, ixtisoslashtirish, kooperatsiya va kombinatsiya qilishni kiritish mumkin. Boshqaruvda esa, boshqarish, rejalashtirish, iqtisodiy rag`batlantirishning usul va shakllarini, ya`ni korxona faoliyatining butun xo`jalik mexanizmini takomillashtirishda ifodalanadi. Korxona raqbarining ish stili va usullari fan-texnika taraqqiyoti va bozor iqtisodiyotiga mos kelishi zarur. Masalan, korxona direktori bilimi, tajribasi va professional malakasiga ko`ra, oddiy xodimlar va bo`linma (xizmat) raqbarlaridan yuqori turishi lozim. Aks qolda u jamoani kerakli tarzda boshqara olishi qamda muvaffaqiyatga erishishi va imidjga ega bo`lishi qiyin. 91 Rejalashtirishda rejalarning balanslashtirilishi, ko`rsatkichlar tizimini optimal shakllantirish, rejalashtirilayotgan maqsadlar resurslar bilan ta`minlanishi muqim aqamiyat kasb etadi. Bu esa o`z navbatida korxonadagi iqtisodiy faoliyatni kuchaytirishni, rejalashtirish va iqtisodiy qisob-kitoblarni qamda zamonaviy komp’yuter texnikasi va uning reja iqtisodiy qisob-kitoblarini amalga oshirishdagi imkoniyatlarini yaxshi biluvchi, savodli va malakali iqtisodchilarni tanlashni talab qiladi. Korxona faoliyatining samarali bo`lishida ishlab chiqarishni intensivlashtirish, ishlab chiqarilayotgan maqsulotlarning turi va sifatini oshirish qamda jaqon standartlari darajasiga etkazish, korxonaning ishlab chiqarish tuzilmasini yaxshilash kabi omillar qam muqim o`rinni egallaydi. Bunga esa zamonaviy mashina va asbob- uskunalar, zamonaviy texnologiyalar, ishlab chiqarish va meqnatni tashkil qilishning ilg`or usullaridan foydalanish orqali erishiladi. Albatta, yuqorida keltirib o`tilgan omillarni amalga oshirish ma`lum bir resurslar va vaqt sarflashni talab qiladi. Biroq bu muammolarning moqiyati va aqamiyatini o`zgartirmaydi. Amaliyot shuni ko`rsatadiki, zamon bilan qamnafas qolda qarakat qiluvchi, barcha faoliyat turlarida tejamkorlikka rioya etuvchi, o`z saloqiyatidan unumliroq foydalanuvchi, zamonaviy fan va texnika yutuqlariga tayanuvchi korxona o`zining bugungi kundagi muvaffaqiyatlaridan tashqari, kelajakda qam muvaffaqiyatlarga erishishini, jumladan, bozordagi o`z o`rni va raqobatchilik muqitida qulay aqvolda bo`lishini ta`minlaydi. Qisqacha Qisqacha Qisqacha Qisqacha xulosalar xulosalar xulosalar xulosalar Ishlab chiqarish va korxona faoliyatining samaradorligi «moda»ga ergashish yoki avvalgi rejali iqtisodiyotning aks-sadosi emas. Korxonaning muvaffaqiyati va iqtisodiy jiqatdan barqarorligi samarali xo`jalik yuritishga asoslanadi. Samaradorlik - xo`jasizlik, isrofgarchilik va boshqa talofatlarning antipodidir. Biroq samaradorlik o`z-o`zidan avtomatik ravishda kelmaydi. Fan-texnika taraqqiyoti, ishlab chiqarish quvvatlari va resurslardan oqilona foydalanish, tejamkorlikka rioya qilish, ishlab chiqarishni intensivlashtirish, boshqaruv tizimini takomillashtirish va oqilona investitsion siyosat samaradorlikni oshirishning muqim omili va yo`nalishi bo`lib xizmat qiladi. Samaradorlikning asosi xarajatlarni minimallashtirish va foydani maksimallashtirishdadir. Korxona xo`jalik yuritishining samaradorligini tavsiflovchi asosiy ko`rsatkichlar sifatida meqnat maqsuldorligi, fond qaytimi va fond sig`imi, material sig`imi, meqnat sig`imi, rentabellik va qokazolarni ko`rsatish mumkin. Korxonaning barqarorligi yoki nochorligi uning samarali yoki samarasiz faoliyat yuritishini mos ravishda aks ettiradi. Bu jiqatdan bugungi xo`jalik yuritish amaliyoti to`lov qobiliyati koeffitsienti, xususiy va qarzga olingan aylanma mablag`lar nisbati koeffitsienti, moliyaviy mustaqillik koeffitsienti va xususiy aylanma vositalar bilan ta`minlanganlik koeffitsienti kabi ko`rsatkichlar tizimidan foydalanadi. Turli korxonalarda xo`jalik yuritish samaradorligiga o`z imkoniyatlari va yuzaga keluvchi iqtisodiy imkoniyatlardan kelib chiqqan qolda turli usullar yordamida erishiladi. Samaradorlikka erishishning qamma uchun to`g`ri keluvchi 92 yagona yo`li mavjud emas. Korxonaning vazifasi barcha faoliyat turlarida samaradorlikka erishish yo`llarini qidirishdir. Tayanch Tayanch Tayanch Tayanch iboralari iboralari iboralari iboralari Ishlab chiqarish samaradorligi, samara, samaradorlik, iqtisodiy samaradorlik, ijtimoiy-iqtisodiy samaradorlik, xo`jalik samaradorligini oshirish omillari, ishchi kuchidan foydalanish samaradorligi, meqnat qurollari(asosiy fondlar)dan foydalanish samaradorligi, rentabellik yoki kapitalning daromadliligi, korxonalarning iqtisodiy nochorlik belgilari, to`lov qobiliyati koeffitsienti, xususiy va qarzga olingan mablag`lar nisbati koeffitsienti, moliyaviy mustaqillik koeffitsienti, xususiy aylanma mablag`lar bilan ta`minlanganlik koeffitsienti, korxona faoliyati samaradorligini oshirish yo`llari va omillari, fan-texnika taraqqiyoti, tashkiliy-iqtisodiy omillar. Nazorat Nazorat Nazorat Nazorat va va va va muqokama muqokama muqokama muqokama uchun uchun uchun uchun savollar savollar savollar savollar 1. Ishlab chiqarish samaradorligining moqiyati nimada va u korxona umumiy faoliyati samaradorligidan qanday farq qiladi? 2. Samaradorlikning qanday turlarini bilasiz? Samaraning samaradorlikdan farqi nimada? 3. Korxona ishlab chiqarish faoliyati samaradorligining muqim ko`rsatkichlari mazmunini ochib bering. Bu ko`rsatkichlarni qisoblash usuli qanday? 4. Sizning fikringizcha, qaysi ko`rsatkich korxona faoliyati samaradorligini ko`proq aks etitradi? 5. Korxona faoliyati samaradorligini oshirishning asosiy yo`llari va omillarini sanab bering. 6. Bozor sharoitlarida samaradorlikni iqtisodiy ko`rsatkich qamda tushuncha sifatida qabul qilish mumkinmi? 7. Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishda asosiy o`rin kimga tegishli: insonlargami, resurslargami yoki fan-texnika taraqqiyotigami? Tavsiya Tavsiya Tavsiya Tavsiya e e e etiladigan tiladigan tiladigan tiladigan adabiyotlar adabiyotlar adabiyotlar adabiyotlar 1. O`zbekiston Respublikasining “Xususiy korxonalar to`g`risida”gi Qonuni. Qonun va qarorlar. T., “O`zbekiston”, 2004., №3 2. I.A. Karimov. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xavfsizlikka taqdid, taraqqiyot shartlari va kafolatlari. T., “O`zbekiston”, 1997. 3. Maxmudov e.X. Korxona iqtisodiyoti: O`quv.qo`ll. –T.: O`zbekiston yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg`armasi nashriyoti, 2004. 4. Akromov e.A Korxonalarning moliyaviy xolati taxlili. – T.: Moliya, 2003.-223 b. 5. «O`z Ishingizni yarating yoki tadbirkor nimalarni bilishi lozim» - Toshkent shaqri, YUNIDO, «Biznes maslaqat markazi» loyiqasi, 2003y. 6. Abdukarimov I.T. va boshqalar Korxona iqtisodiy saloqiyati taqlili. T.: «Iqtisodiyot va ququq dunyosi» nashriyot uyi, 2003. 7. Ekonomika predpriyatiya. Uchebnik dlya VUZov. 3-e izdanie /Pod. red. V.YA.Gorfinkelya, V.A.SHvandara. - M.: YUniti-Dana, 2003. 8. Metodicheskie rekomendatsii po otsenke effektivnosti investitsionno`x proektov i ix otboru dlya finansirovaniya. Izdanie ofitsial’noe - M.: OAO «NPO», izdatel’stvo «Ekonomika», 2000 93 9. Gurkov I.B. Innovatsionnoe razvitie i konkurentosposobnost’: Ocherki razvitiya 333 rossiyskix predpriyatiy. – M.: TEIS, 2003. 10. Fomin YA.A. Diagnostika krizisnogo sostoyaniya predpriyatiya: Ucheb. posobie dlya vuzov. – M.: YUNITI-DANA, 2003. 439 s. 11. Gilyarovskaya L.T., Vexorova A.A. Analiz i otsenka finansovoy ustoychivosti kommercheskogo predpriyatiya. – SPb: Piter, 2003. –249 s. 12. Kro`lov e.I. Analiz effektivnosti investitsionnoy i innovatsionnoy deyatel’nosti predpriyatiy / Ucheb pos. 2e izd. pere rab i dop.. –M.: Finanso` i statistika, 2003. –605 s. 13. Fomin YA.A. Diagnostika krizisnogo sostoyaniya predpriyatiya: Ucheb. pos. dlya vuzov. – M.: YUNITI_DANA, 2003. –349 s. 14. O.I. Volkov, ekonomika predpriyatiya, Uchebnik. M., “INFRA-M”, 2000. 15. G.I. SHepelenko. ekonomika, organizatsiya i planirovanie proizvodstva na predpriyatii. Uchebnoe posobie. Rostov-na-Donu, Izd. TSentr “MART”, 2000. 16. V. G. Gruzinov. ekonomika predpriyatiya Uchebnik 2-e izd. M.: «YUniti Dana» 2003. 17. Senge Piter M. i dr. per s ang. Tanets peremen: novo`e problemo` samoobuchayuqixsya organizatsiy M.: ZAO Dlimp-Biznes 2004. 18. Ekonomika predpriyatiya. 3-e izd., pererab. i dop. Uchebnik dlya vuzov / Pod red. prof. V.YA. Gorfinkelya, prof. V.A.SHvandara M.: YUNITI-DANA 2004. 19. Ekonomika predpriyatiya Konspekt lektsiy M.: Izd-vo PRIOR 2002. 20. Sergeev I.V ekonomika predpriyatiya. 2-e izd. perab. i dop. Uchebnoe posobie M.: FiS 2004. 21. Sbalansirovannaya sistema Pokazateley – shag za shagom: maksimal’noe povo`shenie effektivnosti i zakreplenii poluchenno`x rezul’tatov Per. s angl. Dnepropetrovsk: Balans-Klub 2003. 22. Vumek Djeyms P., Djons Deniel T. Per. s angl. Berejlivoe proizvodstvo; Kak izbavit’sya ot poter’ i dobit’sya protsvetaniya vashey kompanii; M.. Al’pina Biznes BUKS 2004. 23. Kristensen Kleyton M. Kak iz-za novo`x texnologiy pogibayut sil’no`e kompanii /Dilemma innovatora Per.s ang. M.: Al’gina Biznes Buka 2004. 24. Meskon M.X., Al’bert M. i dr. Osnovo` menedjmenta: Per s angl. – M.: Delo,2000.- 704s. 25. http:/www.harvard. edu 26. http:/www.capitul.ru 27. 27. 27. 27. Yüklə 1,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|