Строительные нормы и правила

Havakəmərləri üçün material və məmulatlar 
Nəql edilən mühitin 
xarakteristikası 
Material və məmulatlar 
Nisbi rütubətlik 60 %-
dən çox olmadıqda
temperaturu 80C-dən 
çox olmayan hava 
Beton, dəmir-beton və gips ventilyasiya blokları; gips-karton, gips-beton 
və arbolit qutular; sinklənmiş nazik lövhə, dam örtüyü üçün lövhə və 
soyuq yayılmış rulon şəkilli polad materiallar; şüşə-parça, kağız, karton; 
göstərilən mühitin tələblərinə cavab verən digər materiallar 
Nisbi rütubətlik 60 %-
dən çox olduqda
temperaturu 80C-dən 
çox olmayan hava 
Beton və dəmir-beton ventilyasiya blokları; sinklənmiş nazik lövhəli 
polad; lövhə şəkilli alüminium; plastmas boru və tavalar; şüşə-parça; 
müvafiq hopdurulma ilə kağız və karton; göstərilən mühitin tələblərinə 
cavab verən digər materiallar 
Kimyəvi aktiv qaz, 
buxar və tozla hava 
qarışığı 
Keramik boru və qutular; plastmas boru və qutular; turşuya davamlı beton 
və plast-beton bloklar; şüşə-parça; metal-plastik; lövhəli polad; nəql 
edilən mühitin xarakterinə uyğun mühafizə qatlı və müvafiq hopdurulma 
ilə kağız və karton; göstərilən mühitin tələblərinə cavab verən digər 
materiallar 
Qeyd:
1. Vurucu ventilyasiya sistemlərində asbest-sement konstruksiyalı boru kəmərlərinin istifadəsinə yol 
verilmir. 
2. Havakəmərləri nəql olunan mühitə və ətraf mühitə davamlı örtüyə malik olmalıdır. 

---

71 
Əlavə 21 
(məcburi olan) 
Metal havakəmərlərinin en kəsik sahəsinin xarici ölçüləri
(ГОСТ 24751 üzrə) və metalın qalınlığına olan tələblər 
Metal havakəmərlərinin en kəsik sahəsinin ölçüləri (diametri, xarici tərəfdən ölçülmüş 
hündürlüyü və ya eni) aşağıdakı ölçülərə uyğun qəbul edilməlidir, mm: 
50 
56 
63 
71 
80 
90 
100 
112 
125 
140 
160 
180 
200 
224 
250 
280 
315 
355 
400 
450 
500 
560 
630 
710 
800 
900 
1000 
1120 
1250 
1400 
1600 
1800 
2000 
2240 
2500 
2800 
3150 
3350 
3550 
4000 
4500 
5000 
5600 
6300 
7100 
8000 
9000 
10000 
Qeyd:
1. Düzbucaqlı en kəsiklərində tərəflərin nisbəti 6,3-dən çox olmamalıdır. Havakəmərlərinin ölçüləri 
istehsalçı zavodun məlumatları əsasında dəqiqləşdirilməlidir. 
2. Temperaturu 80

C-dən çox olmayan havanı nəql edilən havakəmərləri üçün polad lövhənin qalınlığı 
aşağıda göstərilənlərdən çox olmayaraq qəbul edilməlidir: 
a) aşağıdakı diametrli dairəvi en kəsikli havakəmərləri üçün: 
- 200 mm-ə qədər (daxil olmaqla) – 0,5 mm; 
- 250 mm-dən - 450 mm daxil olmaqla – 0,6 mm; 
- 500 mm-dən - 800 mm daxil olmaqla – 0,7 mm; 
- 900 mm-dən - 1250 mm daxil olmaqla – 1,0 mm; 
- 1400 mm-dən - 1600 mm daxil olmaqla – 1,2 mm; 
- 1800 mm-dən - 2000 mm daxil olmaqla – 1,4 mm; 
b) böyük tərəfin ölçüləri aşağıdakı kimi olan düzbucaqlı en kəsikli havakəmərləri üçün: 
- 250 mm-ə qədər (daxil olmaqla) – 0,5 mm; 
- 300 mm-dən - 1000 mm daxil olmaqla – 0,7 mm; 
- 1250 mm-dən - 2000 mm daxil olmaqla – 0,9 mm; 
c) düzbucaqlı en kəsikli havakəmərlərinin tərəflərindən birinin ölçüsü 2000 mm-dən çox olduqda və
ölçüləri 2000x2000 mm olan havakəmərləri üçün polad lövhənin qalınlığı hesablama ilə 
əsaslandırılmalıdır. 
3. Qaynaq edilmiş havakəmərlərinin divarlarının qalınlığı qaynaq işlərinin aparılma şərtləri ilə müəyyən 
edilir. 
4. Temperaturu 80

C-dən çox olan hava və ya mexaniki qarışıqlarla və ya abraziv toz hissəcikləri ilə 
olan havanı nəql edilən polad havakəmərlərinin divarlarının qalınlığı hesablama ilə əsaslandırılmalıdır.