Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
97
EPIKTET 
(50 (taxminan) -135 yillar)
Epiktet Kichik Osiyoda joylashgan Gierpolis shahrida tug‘ilib o‘sdi. Hozirgi Turkiya 
davlatining poytaxti Anqaradan 75 chaqirim uzoqlikda joylashgan bu shaharda savdo-
sotiq juda rivojlangan edi. 
Epiktet qul oilasida dunyoga keldi. Bolalik chog‘ida uni Rim shahridagi qul bozoriga 
keltiradilar. Epiktetni hukmdor Neronning tanqo‘riqchisi Epafrodit sotib oladi. 
«Epiktet» so‘zi — «sotib olingan» degan ma’noni anglatadi. Epafrodit Epiktetni sotib 
olayotganda uning chidamliligini tekshirish maqsadida tayoq bilan tizzasining pastiga 
uradi. Epiktetning oyog‘i sinib, bir umrga oqsoq bo‘lib qoladi. 
68 yilda 30 yoshli imperator Neron vafot etadi. Yangi hukmdor Domitsian uning 
tanqo‘riqchisi Epafroditni qatl qiladi. Egasining o‘limidan so‘ng Epiktet qullikdan ozod 
bo‘ladi. U faylasuflar Evrat va Muzoniy Ruf qo‘lida tahsil oladi. 
Epiktet faylasuflarga xos qashshoqlikda kun kechiradi. U doimo: «Sabr qil va chida!» 
— degan naqlni takrorlashni xush ko‘rardi. Epiktet yoddan ta’lim olib, nutqini ham 
qog‘ozga tushirmasdan yodaki bayon etgan. 
* * * 
Eng muhimi — Xudoning mavjudligi va U butun Koinotni donishmandlik ila boshqarib turmog‘iga 
komil ishonch bilan qaramoqlik lozim. Sen Unga bo‘ysun, ro‘y berayotgan voqea-hodisalarga qarshilik 
ko‘rsatmay, barchasiga tan ber. 
* * * 
Men nimaman? Insonman. Agar o‘zimga boshqa narsalardan alohida va mustaqil bir jon deb 
qaragudek bo‘lsam, u holda men so‘zsiz uzoq umr ko‘rishim, boy-badavlat, baxtiyor va sog‘lom hayot 
kechirishim kerak. Agar o‘zimga butunning kichik bir zarrasi sifatida qaragudek bo‘lsam, u holda ana 
shu butunga nisbatan har qanday xastalikka, muhtojlikka bo‘ysunishim yoki hatto bevaqt o‘limga ham 
shay turmog‘im lozim. Shunday ekan, mening noshukrlik qilishga haqqim bormi? Axir men noshukrlik 
tufayli yurishdan bosh tortib, tanadan ajralib qolgan oyoq kabi insonlikdan mahrum bo‘lib qolish 
mumkinligini yaxshi bilaman-ku! 
* * * 
Sen dramada ishtirok etayotgan bir aktyor ekanligingni, katta yoki kichikligidan qat’i nazar, muallif 
tomonidan topshirilgan rolni o‘ynashing kerakligini unutma. Agar u sening qashshoq timsolini 
o‘ynashingni istasa, bu vazifani sidqidildan bajar. Biror nogiron kimsa yoki hukmdor, yo bo‘lmasa 
oddiy fuqaro timsolini ham astoydil ado et. Sening vazifang zimmangga yuklatilgan rolni yaxshilab 
bajarishdan iborat. Rollarni taqsimlab berish esa o‘zganing ishi. 
* * * 
Shuni yodda tutgilki, agar inson baxtsiz ekan, bunga uning o‘zi sababchi. Chunki Xudo barcha 
odamlarni baxt uchun yaratgan. 
* * * 
Bizning qalbimiz suvli idishga, fikrlarimiz esa suvga tushayotgan nurga o‘xshaydi. Idishdagi suv 
chayqalganda, unga tushayotgan nur ham chayqalib, sinayotgandek tuyuladi. Aslida esa bunday 
emas. Qalb hayajondan junbushga kelganda go‘yoki fikrlarimiz ham chalkashib, zaiflashgandek 
bo‘ladi. Ammo qalb osoyish topgach, fikrlarimiz ham o‘sha zahoti asliga qaytadi. 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf