Haqiqat manzaralari. 96 mumtoz faylasuf [uzsmart.uz]
www.ziyouz.com кутубхонаси
98
* * *
Voqealar o‘zing istagan tarzda sodir bo‘lishini talab etma. Inson voqea-hodisalarni boshqara
olmasligini, aksincha, unga moslashmog‘i kerakligini doimo yodda tut. Ana shunda baxtiyor
yashaysan.
* * *
Falsafa maktabi kasalxonaga o‘xshaydi. Siz uni xush kayfiyatda emas, balki og‘riq bilan tark etasiz.
* * *
Mavjud narsalarning ba’zi birlari bizning hukmimizda bo‘lsa, boshqalari ixtiyorimizdan
tashqaridadir. Biz xohish-istaklarimiz, irodamiz, intilish va tonishlarimizga, jamiki xatti-
harakatlarimizga hukmronmiz.
Bizning hukmimizdagi narsalar tabiatan erkin bo‘lib, to‘siq va cheklashlar nimaligini bilmaydi.
Hukmimiz tashqarisida qolgan barcha narsalar zaif, mute, turli to‘siq va tazyiqlarga mahkumdir. Bas,
shunday ekan, bir o‘ylab ko‘ring: agar siz tabiatan mute va tazyiqlarga mahkum narsalarni o‘zingizniki
qilib olgudek bo‘lsangiz, albatta to‘siqlarga, turfa tashvishlaru notinchliklarga duch kelasiz. Tangridan
va odamlardan norozi bo‘laverasiz. Agar siz, aksincha, faqat tabiatan o‘zingizga tegishli
narsalargagina egalik qilib, tazyiqlarga mahkum narsalarni begona sanasangiz, u holda sizni hech kim
hech narsaga majburlay olmaydi va maqsadingiz yo‘lida to‘sqinlik qilolmaydi. Natijada sizga biror
ziyon yetkazishmagani bois hammadan minnatdor bo‘lib yashaysiz.
* * *
Meni ko‘ring: na fuqarolik huquqim, na bir boshpanam, na davlatim va na qulim bor. Tunlari ochiq
osmon ostida uxlayman. Xotinim, farzandlarim ham yo‘q. Mening mana shu yer, osmon va
yopinchig‘imdan o‘zga hech vaqom yo‘q. Xo‘sh, menga yana nima kerak? Hech narsa. Chunki men
erkinman. O’zimga xon, o‘zimga bekman. Badarg‘a?.. Qaerga badarg‘a qiladilar? Kim meni bu
olamdan tashlab yuborishga qodir? Men qaerni istasam, o‘sha yerga boraman. Axir, quyosh, oy,
yulduzlar, qushlar xonishi hamma joyda bir xil-ku...
* * *
Qo‘lida bolta yoki cholg‘u asbobi ushlagan odamni duradgor yoki musiqachi deb atash mumkin
bo‘lmaganidek, aqlli gaplarni so‘zlovchi har qanday odamni ham donishmand deb hisoblash nojoizdir.
* * *
Kimki erkin bo‘lishni xohlar ekan, o‘zgalar izmida bo‘lgan hech bir narsani qo‘lga kiritishni
xohlamasin va bu narsalardan jirkanmasin ham.