15. Kimyo laboratoriyalarida yolg`iz tajriba o`tkazish mumkin emas. Xonada eng kamida
ikki kishi va ulardan biri esa boshliq bo`lishi kerak. O`YUVCHI MODDALAR BILAN ISHLASH QOIDALARI 1.
O`yuvchi moddalarga quyidagilar kiradi: xlorid, nitrat, sul`fat, ftorid kislotalar, xrom
(VI) oksidi, qattiq ishqorlar-o`yuvchi natriy, o`yuvchi kaliy, ularning kontsentrlangan eritmalari,
ammiak eritmasi, brom va uning eritmalari. O`yuvchi moddalar teriga tushsa, go`yo qizdirilgan jism
tekkandek kuydiradi, ularning ko`zga tushishi nihoyatda xavfli.
2.
Ustoz bo`lmagan vaqtda o`yuvchi moddalar bilan ishlash kerak emas. Ishqor va
kislotalarni katta idishdan kichiklariga qo`ygan vaqtda nasosli yoki «nok»li (grusha) sifonlardan
foydalanish kerak. Uchuvchan moddalar, ammiak, brom eritmalarni so`ruvchi shkaf ichida quyish
kerak va albatta ko`zoynak, qo`lqop, fartuk kiyib «V» markali protivogazni ehtiyotdan tayyor tutish
kerak.
3.
Sul`fat kislotasining (umuman kislotalarning) eritmasini tayyorlaganda, uni suvga
qo`shish va tuxtovsiz aralashtirib turish kerak. Aks xolda eritma qizib atrofga sachrab ketishi
mumkin. Suvni kislotaga quyish aslo mumkin emas.
4.
Ishqorlardan eritma tayyorlaganda, ularning kichik bo`laklarini asta-sekin suvga
qo`shib to`xtovsiz aralashtirib turiladi.
5.
Ftorid kislotasi teriga tushsa sekin bitadigan yara hosil qiladi, o`pkani esa yallig`laydi.
Agar ftorid kislotasi teriga tushsa, uni sovuq suv oqimi bilan yaxshilab yuvib 5% li soda eritmasi
bilan kompress qilish kerak.
6.
Idishlarni xrom aralashmasi bilan yuvganda uning tomchilarnini teriga, kiyimga, oyoq
kiyimiga tushishidan ehtiyot bo`lish kerak.
Ishlaganda portlab ketishi va o`z-o`zidan yonib ketishi mumkin bo`lgan moddalar bilan ishlashdagi xavfsizlik qoidalari 1.
Reaktsiya jarayonida portlash hosil bo`lishi mumkin bo`lgan barcha tajribalar
o`tkazilayotganda albatta himoya niqobi taqilishi lozim, reaktsiyalar esa maxsus kabinalarda yoki
himoya ekranlari, qalqonlari bilan jihozlangan erlarda o`tkaziladi.
2.
Kuchli oksidlovchilarni qizdirish yoki engil yonuvchi moddalar bilan shunchaki
aralashtirish mumkin emas, chunki bu o`z-o`zidan yonib ketish va portlashga olib kelishi mumkin.
3.
Yog`li va parafinli hammomlardan foydalanayotganda ularga suv tushib ketishidan
saqlanish lozim, chunki yog` ostida qolgan suv qattiq qizish natijasida qaynab ketib, qizigan yog`ni
atrofga sachratib yuboradi. Yog` bilan ifloslangan latta, sochiq, ish kiyimlari, oksidlovchi muhitda,
o`z-o`zidan yonib ketishiga moyil bo`ladi.
4.
Sul`fat kislotasi eritmasi tayyorlanayotganda, kislota suvga quyiladi, mabodo to`kilib
ketsa, u soda eritmasi bilan neytrallanadi, latta bilan artish mumkin emas.
