Əlyazması hüququnda
Yüklə 1,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
7 http://referat.ilkaddimlar.com/d_word_refe_malkr_4388.doc 44 2.2. Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin Sığorta Nəzarəti Xidməti və onun fəaliyyətinin təhlili Sığorta fəaliyyəti olduqca məsuliyyət tələb edən bir iĢdir. Sığorta Ģirkətləri özlərinin deyil, digər Ģəxslərin pul vəsaitinə sərəncam verir. Milyonlarla vətəndaĢın həyatı, sağlamlığı və daĢımazəmlakı ilə əlaqədar maddi vəziyyəti onlardan asılı ola bilər. Əlbəttə ki, iri məbləğdə, özü də baĢqasının vəsaitləri ilə iĢləyən Ģəxslərin yüksək savad , təcrübə və Ģəxsi xarakterlərə malik olması vacibdir. Bu baxımdan sığortaçının maliyyə dayanıqlığının və yüksək ixtisaslı kadr heyətinin, habelə səmərəli daxili nəzarət mexanizminin mövcudluğu tələb olunur. Məhz bütün bu səbəblərdən sığorta sektorundakı fəaliyyətə nəzarət edən dövlət orqanı mövcuddur ki, həmin orqana qanunvericilikdə sığorta nəzarəti orqanı deyilir. Əvvəlki fəsillərdə sığorta nəzarəti orqanının bəzi imtiyazları haqqında məlumat verilmiĢdir. Lakin sığorta nəzarəti orqanının iĢi sığorta Ģirkətlərinin lisenziyalaĢdırılması və vətəndaĢların Ģikayətlərinə baxılması ilə bitmir. Sığortalıların ərizə və Ģikayətlərinə baxılması: Sığorta nəzarəti orqanının fəaliyyətinin əsas hədəflərindən biri sığortalıların hüquq və mənafelərinin müdafiəsidir. Belə ki, sığortaçı tərəfindən hüquqlarının tapdalandığını hesab edən hər bir Ģəxs Ģikayət ərizəsi ilə sığorta nəzarəti orqanına ərizə ilə müraciət edə bilər. Bunun üçün sığortalılar və (və ya) sığorta olunanlar sığorta Ģəhadətnaməsində qeyd olunan ünvana rəsmi Ģəkildə müraciət etməlidirlər. Sığorta nəzarəti orqanı rəsmi Ģəkildə daxil olan hər bir Ģikayət ərizəsini araĢdırır və əgər sığortalının hüquqları pozulubsa və ərizəsi əsaslıdırsa, bu zaman onun pozulmuĢ hüquqlarının bərpa olunması müvafiq tədbirlər həyata keçirir. Hüquqi sənədlərin tərtib oluması. Sığorta nəzarəti orqanı yalnız sığortaçıların deyil, təkrarsığortaçıların və sığorta vasitəçilərinin də fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir. Sığorta nəzarəti orqanı eyni zamanda sığorta fəaliyyətini tənzimləmək üçün 45 normativ hüquqi bazanın, yəni qanun layihələrinin hazırlanmasında, qaydaların və digər tənzimləyici sənədlərin qəbul edilməsində ixtisaslaĢmıĢ bir orqandır. RazılaĢaq ki, bu sahə ilə müstəsna olaraq məĢğul olduğu üçün bazarın və vətəndaĢların maraq və mənafelərini həmin layihələrdə nəzərə almaq sığorta nəzarətinin həyata keçirilməsinə birbaĢa daxildir. O, bu sənədləri hazırlayarkən beynəlxalq təcrübəni, xüsusilə də müasir mütərəqqi tendensiyaları öyrənərək nəzərə alır, bunun üçün sığorta sahəsində beynəlxalq təĢkilatlara üzv olur, beynəlxalq tədbirlərdə, təlim kurslarında iĢtirak edir, dünyada tanınmıĢ və təcrübəli sığorta mütəxəssisləri ilə əməkdaĢlıq edir, onların bilik və təcrübəsindən yararlanmaq üçün məsləhətləĢmələr aparır və öyrənilən mütərəqqi təcrübələri yerli Ģəraiti nəzərə almaqla tətbiq edir. LisenziyalaĢdırma. Ġndi isə sığorta nəzarəti orqanının nəzarət prosesində hansı məsələlərə diqqət yetirdiyinə baxaq. Bir çox digər kommersiya müəssisələrindən fərqli olaraq sığorta Ģirkəti təsis edilərkən yalnız dövlət qeydiyyatından keçməsi tələb olunmur. O adi bir müəssisə deyil. Üzərinə götürdüyü öhdəlikləri ödəmək üçün kifayət qədər maliyyə vəsaitinə malik olmalı, Ģirkəti idarə edəcək Ģəxslərin bu sahədə müvafiq biliyi, təcrübəsi, habelə müəyyən Ģəxsi keyfiyyətləri olmalıdır, Ģirkətin yaxın bir neçə ildə həyata keçirəcəyi fəaliyyəti planlaĢdırılmalıdır. Sığortaçının bütün bu və digər tələblərə cavab verməsini təmin etmənin ən optimal vasitəsi kimi lisenziyalaĢdırma çıxıĢ edir. Sığorta fəaliyyəti ilə məĢğul olmaq niyyətində olan hüquqi Ģəxs qanunda lisenziya almaq üçün nəzərdə tutulan bütün tələblərə cavab verməsini təsdiq edən sənədləri sığorta nəzarəti orqanına təqdim etməlidir. 8 (3) Yoxlamaların aparılması. Beləliklə, yarandığı ilk andan müvafiq orqanın nəzarətində olan sığortaçı öz fəaliyyətini həyata keçirmək üçün ilk növbədə maliyyə sabitliyinə malik olmalıdır. Bu o deməkdir ki, müĢtərilərinə qarĢı olan bütün öhdəliklərini vaxtlı-vaxtında yerinə yetirməsi üçün sığorta Ģirkətinin sərəncamında daim lazımi məbləğdə maliyyə vəsaitləri olmalıdır. Əks halda, hər hansı bir sığorta Ģirkətinin iflasa uğraması nəticəsində çoxlu sayda insanların, habelə müəssisələrin hüquqları pozula bilər. Bunun qarĢısının alınması üçün qanunvericiliklə sığortaçıların 8 Bağırov D.A. Maliyyə. dərslik. Bakı , 2006, 412səh 46 maliyyə dayanıqlığının və ödəmə qabiliyyətinin qorunub saxlanması ilə bağlı normativlər, kapitallarının minimum məbləğinə qoyulan tələblər, habelə sığortalılardan toplanan sığorta haqlarının etibarlı investisiya edilməsi qaydaları və s. müəyyən edilir ki, bütün bunlara riayət edilməsi sığorta nəzarəti orqanının nəzarəti altındadır. Sığortaçıların bu qaydalara və digər müvafiq qanunlara əməl edib-etməməsini, eləcə də maliyyə dayanıqlığının qanunvericiliyə uyğun təmin edilib-edilməməsini müəyyən etmək üçün nəzarət orqanı Ģirkətlərdən hesabatlar alır, onlarda müntəzəm yoxlamalar aparır. Vəzifəli Ģəxslərin uyğunluğuna nəzarət. Sıgorta nəzarəti orqanı həm də sığortacıların rəhbər vəzifələrində çalıĢan Ģəxslərin iĢə uyğun gəlməsi məsələsini də öz nəzarətində saxlayır. Hər bir sığorta Ģirkəti öz rəhbərlərini təyin etməzdən əvvəl nəzarət orqanı həmin vəzifələrə namizədlərin təhsilinin və iĢ stajının uyğunluğunu, iqtisadi və mülkiyyət sahəsində cinayət(və ya cinayətlər) törədib-törətməməsini müəyyən etmək üçün araĢdırmalar təĢkil edir. Daha sonra həmin Ģəxslər sığorta haqqında biliklərini təsdiq etmək üçün müvafiq imtahandan keçməlidir. Sığorta nəzarəti orqanı yalnız imtahandan uğurla keçən və qanuna uyğun təhsilə və iĢ təcrübəsinə malik olan namizədin müvafiq rəhbər vəzifəyə təyin olunmasına razılıq verir. Sıgorta vasitəcilərinə nəzarət. Sıgorta bazarında yalnız sıgortacıların rəhbər vəzifələrinə namizədlərin deyil, bu bazarda mühüm rol oynayan sıgorta vasitəcilərinin də keyfiyyətinə nəzarət olunur. Bildiyiniz kimi sıgorta vasitəciləri, yəni sıgorta agentləri və sıgorta brokerləri sıgortalılarla sıgortacıları əlaqələndirməklə kifayətlənməyib, onların sıgorta müqaviləsini baglamaq və hansı öhdəliklərlə imzalamaq qərarlarına təsir göstərə biləcək Ģəxslərdir. Siz hansı həyat sığortası Ģirkətilə, hansı sığorta növü üzrə, hansı Ģərtlərlə müqavilə bağlamaq haqqında düĢünərkən bir vasitəçiyə ehtiyacınız olacaq. Çünki bu məsələləri izah etmək onların birbaĢa vəzifəsidir. Həmin vasitəçiləri tapmaq o qədər də çətin deyil, belə ki, sığorta bazarının professional iĢtirakçılarının reyestrini aparan sığorta nəzarəti orqanının saytında sığorta agentlərinin və brokerlərin də reyestri 47 yerləĢdirilir. Reyestr cədvəlində müvafiq əlaqə məlumatlarını götürməklə əlaqə saxlayaraq sizi maraqlandıran sualları verə bilərsiniz. Hətta əgər sığortaçı sığorta vasitəçisinə müvafiq səlahiyyət veribsə, sığortaçının özü ilə görüĢmədən belə sığorta vasitəçisi ilə müqavilənizi rəsmiləĢdirə və sığorta haqqını ona ödəyə bilərsiniz. Sığorta nəzarəti orqanı yalnız yaĢ, vətəndaĢ qüsursuzluğu və qanunda nəzərdə tutulmuĢ digər tələblərə uyğun olan və həmin orqanın keçirdiyi attestasiya imtahanlarından müvəffəqiyyətlə keçmiĢ Ģəxslərə sığorta agenti və sığorta brokeri fəaliyyətini həyata keçirmək icazəsi (lisenziyası) verir. Sığorta vasitəçiləri qismində fiziki Ģəxslərlə yanaĢı, hüquqi Ģəxslər də fəaliyyət göstərir. Sığorta qaydalarına nəzarət. Sığortalıların mənafelərinə zidd sığorta müqavilələrinin bağlanmasının qarĢısını almaq məqsədilə sığorta nəzarəti orqanı Ģirkət tərəfindən hazırlanan sığorta qaydalarının qanunvericiliyə və sığortalıların mənafeyini pozmayan təcrübəyə uyğunluğuna nəzarət edir. Bildiyimiz kimi sığorta qaydaları müqavilənin tərkib hissəsi olur. Bu səbəbdən onun Ģərtlərinin qanunvericiliyə və sığortalının maraqlarına uyğun olması tələb olunur. Qaydalar bu orqan tərəfindən nəzərdən keçirilərək razılaĢdırıldıqdan sonra sığortaçı həmin qaydalar əsasında müvafiq növ üzrə sığorta müqavilələri müqavilələr bağlamaq hüququna malikdir. Sanksiyalar. Sığortaçı öz fəaliyyətində qanunvericiliyin və ya sığorta nəzarəti orqanının tələblərini pozduqda, nəzarət orqanı ona qarĢı sanksiyalar tətbiq edir. Bu sanksiyaların tətbiq edildiyi hallar və qaydalar qanunvericilikdə ətraflı Ģəkildə öz əksini tapıb. Bu o deməkdir ki, hər bir sığortaçı öz hərəkətlərinin və ya hərəkətsizliklərinin onun üçün hansı mənfi nəticəyə gətirib çıxaracağından xəbərdardır. Sığortaçıya məlumdur ki, fəaliyyətində ciddi qanun pozuntuları aĢkar edildikdə, vətəndaĢların hüquqlarının və qanuni maraqlarının pozulduğu hallarda lisenziyasının qüvvəsinin məhdudlaĢdırılması, dayandırılması, hətta ləğvi ilə belə üzləĢə bilər. Sığorta bazarının səmərəli, etibarlı, ədalətli və sabit tərzdə fəaliyyət göstərməsi və sığorta sektorunun dayanıqlı inkiĢafı ücün ölkədə sığorta tənzimlənməsi və sığorta 48 nəzarəti sistemi mövcud olmalıdır.Hal-hazırda respublikamızda dövlət sığorta nəzarəti orqanı funksiyasını Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidməti həyata keçirir. Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidməti Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 9 fevral 2009-cu il tarixli fərmanı ilə sığorta fəaliyyəti sahəsində dövlət tənzimləməsini və nəzarətini, sığortalıların, sığortaçıların və sığorta bazarının digər professional iĢtirakçılarının, habelə bu sahədə dövlətin hüquq və mənafelərinin qorunmasını təmin etmək məqsədilə yaradılmıĢdır. Yüklə 1,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|