O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 12- son ilmiy tadqiqotlar jurnali
Yüklə 0,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
O‘ZBEKISTONDA
FANLARARO INNOVATSIYALAR VA 12- SON ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI 19.10.2022 1072 Tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, respondentlarning 40-75 foizi inventarizatsiyani ikkinchi marotaba to‘ldirgandan so‘ng boshqa natijaga erishadilar. Bugungi kunda Myers-Briggs shaxs tiplarini aniqlash so‘rovnomasi foydalanish juda oson bo‘lgani uchun ishlatilayotgan eng mashhur psixologik vositalardan biri bo‘ldi. Mayers-Briggs shaxs tiplarini aniqlash so‘rovnomasi 94 banddan iborat. Respondentlar taqdim etilgan ikki javob, ba’zi holda uch javobdan birini tanlaydi. Savollarning bir qismi inson xulq-atvorining turli hayotiy vaziyatlarda namoyon bo‘lishini tavsiflaydi (masalan: Kechki bazmlar sizga: a) goho zerikarli bo‘ladi; b) doimo xursandchilik bag‘ishlaydi). Savolning qolgan qismlari – tushunchalar juftligidan iborat(masalan: a) yaratmoq; b) qurmoq). Respondent (so‘rovnomada ishtirok etayotgan shaxs)ga maxsus javoblar varaqasi beriladi. U unda o‘zi tanlagan javobni belgilaydi. Har bir javob variantiga mos qiymat belgilangan (0, 1 yoki 2 ball). Natijalarni qayta ishlashda shkaladagi har ikkala qutb ballari hisoblanadi(ya’ni E, I, S, N, T, F, J, P uchun alohida-alohida). Masalan, agar respondentning E bo‘yicha ballari yig‘indisi I bo‘yicha ballari yig‘indisidan katta bo‘lsa, u ekstravert sifatida tasniflanadi. Ya’ni u ko‘p vaqtini ekstravert sifatida o‘tkazadi. Faoliyatning ekstravertlashgan turini afzal biladi va hayotning turli sohalariga ehtiyoj sezadi. SN shkalasi bo‘yicha N ga moyillik, respondentning sensor qabul qilishga qaraganda intuitiv idrok qilish usulini afzal bilishini ko‘rsatadi. Agar moyilliklar bo‘yicha aniqlangan ballar yig‘indisi kichik bo‘lsa, respondentning tipologik xarakteristikasi unchalik aniq bo‘lmaydi. Umuman, harf moyil yo‘nalishini, sonlar esa uni amalga oshirish darajasini ko‘rsatadi. Shunday qilib, miqdoriy ko‘rsatgich respondentning xulq-atvorida u yoki bu moyilning qanchalik kuchli namoyon bo‘lishi haqida tasavvur beradi. Lekin ushbu moyilning rivojlanganlik darajasi haqida mulohaza yuritishga imkon bermaydi. Mualliflarning fikricha, MBTI talqini psixologning respondent bilan muloqoti (dialogi) ni taqozo etadi. Psixologning asosiy vazifasi – respondentga o‘zi haqidagi bilimlari asosida psixologik tipini aniq tavsiflashga yordam berishdir. Psixolog bunda shaxs tiplari nazariyasi bo‘yicha mutaxassis sifatida unga maslahat beradi, xolos. Odatda, bunday vaziyatlarda taxminan 75 % respondent o‘zining natijalaridan qoniqish hosil qiladi. Bunda respondent bilan xulq-atvordagi moyilliklarning hayotiy vaziyatlarda qanday namoyon bo‘lishi haqida suhbat o’tkaziladi. MBTI so‘rovnomasi natijalarining ishonchliligi, boshqa so‘rovnomalardagi kabi, savollarga qanchalik “to‘g‘ri” javob berilganiga bog‘liq. Ba’zi hollarda shaxs aniqlangan tipining o’z xarakteriga mos ekanini darhol tan oladi. Bunday respondentlar bilan tipning namoyon bo‘lishiga doir misollarni muhokama qilish va olingan bilimlarni amaliyotda qo‘llash bo‘yicha ko‘proq suhbatlashish kerak. Ba’zi shaxslar esa o‘z tipiga nisbatan kuchli shubhada bo‘ladi(ishonmaydi). Shuning uchun ular Mayers-Briggsning tipologik so‘rovnomasi natijalarini talqin etish bosqichlarida olingan ma’lumotlar bilan tanishtirilishi lozim. Bu ma’lumotlar ularga o‘zining ko‘proq nimaga moyil ekanini aniqlashga va mos psixologik tipini topishga yordam beradi. |