Тошкент давлат юридик университети ихтисослаштирилган филиали 2-курс талабалари учун
Yüklə 153,23 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Variant 4
A bo‘lim 3-savol Fuqarolik huquqidagi “Muddatlar va da’vo muddati” huquqiy instituti ijtimoiy hayotdagi yangi ijtimoiy munosabatarni tartibga solishga xizmat qiladi. Muddat tushunchasi fuqarolik huquqining to‘la-to‘kis amal qilishida muhim omildir. Muddatlar majburiyatlarning bajarilishini tezlashtirish, aniqlik, kechikmaslik, taraflarning o‘z majburiyatiga e’tiborli bo‘lishini ta’minlaydi. Vaqt o‘tish oralig‘ini muddat deb ataymiz. Muddatlar turlarga bo‘linadi. Bu bo‘linish muddatlarni kim tomonidan tayinganligi yoki aniq tavfsiflarga ko‘ra amalga oshiriladi. Qaysi subyekt tomonidan belgilanishiga qarab: 1) Qonuniy muddatlar; 2) Shartnomali muddatlar; 3) Sud tomonidan belgilanadigan muddatlarga bo‘linadi. Bundan tashqari muddatlar imperativ, dispozitiv, aniq, noaniq, qisman aniq va boshqa turlarga ham bo‘linadi. Qonuniy muddatlar fuqarolik huquq va burchlarni belgilaydi, o‘zgartiradi yoki bekor qiladi. Qonuniy muddatlar munosabat ishtirokchilari tomonidan o‘zgartirilishi mumkin emas. Misol tariqasida, FKning 22-moddasiga muvofiq fuqarolik muomala layoqati 18 yoshdan boshlanadi. Lekin, FK 16 yoshga to‘lgan fuqaroni ham to‘la muomalaga layoqatli deb topish hollarini mustahkamlaydi (FKning 28-moddasi) yoki fuqarolik huquqi subyektlarining xususiy mulkka bo‘lgan huquqlarining muddatsizligini olsak bo‘ladi. Shartnomali muddatlar, bilamizki shartnoma ishtirokchilarining eng muhim huquqi shartnoma tuzish erkinligi. Ushbu huquqda shartnoma shartlari va muddatlari ishtirokchilarining tanlovlari bilan belgilanadi. Fuqarolik kodeksi 354- moddada shartnom tuzish erkinligi keltirilgan. Sud tomonidan belgilanadigan muddatlar - fuqarolik huquq va majburiyatlarini amalga oshiruvchi, ularni muhofaza qilish, ishni bajarish, tovarni topshirish, pulni to‘lash, xizmat ko‘rsatish yuzasidan vujudga keladigan ishlarga nisbatan sudlar bir qator muddatlarni belgilaydi. Bu muddatlar qarzdorni muayyan harakatni qilish vaqtini belgilashga, taraflar o‘rtasidagi nizoni bartaraf etishga doir bo‘lishi mumkin. Masalan, sud ishni ko‘rib chiqib, hal qiluv qarorida yetkazilgan zararni bir oy ichida qoplash lozimligini belgilaydi. Yüklə 153,23 Kb. Dostları ilə paylaş:
|