www.ziyouz.com кутубхонаси
124
MUHAMMAD ALI (1942) Shoir Muhammad Ali Andijon viloyatining Bo‘z tumanida 1942 yili dunyoga keldi.
1959 yili o‘rta maktabii tamomladi. 1960 yili O’zbekiegon Yozuvchilari uyushmasi
tomonidan Moskvadagi M. Gorkiy nomli Adabiyot institutiga o‘qishga yuborildi.
Muhammad Ali 1966 yilda institutni tamomlab, Toshkentga qaytadi va G’afur G’ulom
nomidagi Adabiyot va san’at nashriyotida muharrirlik vazifasyada ishlay boshlaydi.
Shoirning ilk she’rlari o‘quvchilik yillaridayoq vaqtli matbuotda bosiladi. Birinchi yirik
asari «Mashrab» (1966) dostonidir. Shundan keyin «Fazodagi hislar», «Shafaq», «Otalar
yurti», «Alvon chechaklar», «Dostonlar», «Hayot sadosi (rus tilida, 1975), «Ninachi
haqida ertak» (1976) «Oq nur» (1977), «Ilhom parisi» (1980), «Boqiy dunyo” (1981),
«Sevsam, sevilsam» (1983), «Soz» (rus tshgada) nomli kitoblari o‘quvchilar qo‘liga
tegdi. Uning «Do‘stlik yo‘li» nomli she’r va dostonlari (1990) qozoq va qoraqalpoq
tillarida nashr etilgan.
Ma’lumki, Muhammad Ali shoir, publitsist yo'ki tarjimon emas, u romannavis sifatida
ham shakllanib bormoqda. Uning «Boqiy dunyo» (1981) she’riy romani Mirmuhsinping
«Ziyod va Adiba», Barot Boyqobilovning «Shukuhli karvon», «Notinch Xuroson»,
«Yulduzli osmon» kabi she’riy romanlariga hamohangdir. Adibning «Sarbadorlar» (1990)
romani esa nasriy epik asar bo‘lib, ikki kitobdan iboratdir. Ayni chog’da u tarixiy roman
sifatida XIV asrdagi eng yorqin tarixiy-ijtimoiy voqealarni — sarbadorlik harakati tarixini
qamrab olganligi bilan xarakterlanadi. Eng muhimi, bugun xalqimiz erishgan mustaqillik
uchun kurash ildizlarini, manbalarini tushunishga yo‘l ochadi. Shuning o‘zi romanning
zamonaviy qimmatini tayin etadi. Aytish mumkinki, Muhammad Ali ko‘p qirrali
ijodkorlardan. Uning «Oshiq bo‘lmay, haq diydorin ko‘rsa bo‘lmas» (1992) nomli
publitsistik maqolalar to‘plami ham shundan kafolat beradi. U ayni chog’da mohir
tarjimon. Respublika tarjimonlar markazinnng rahbari sifatida ham faol ijod bilan band.
U filologiya fanlari nomzodi (1992), O’zbekiston xalq yozuvchisi hamdir (1992).
Shoir Muhammad Ali Pushkin, Bayron, Mitskevich, Tagor, Abay, Tumanyan va
boshqalar asarlarini, buyuk hind eposi «Ramayana»ni o‘zbek tiliga o‘girdi.
O’zbek adiblari. Sobir Mirvaliyev – “Fan” nashriyoti - 1993