O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi t
3. Iqtisodiy o’sishning keynscha modellarining umumiy tavsifi. E Domar modeli. Iqtisodiy o’sish moldellari yalpi ishlab chiqarishning uzoq muddatli
ko’payishi taklif omillariga tayangan holda tahlil etish imkonini beradi.
Iqtisodiy o’sishning keynscha va neokllasik modellari mavjud. Keynscha
modellarning mohiyati quyidagicha:
1)
ularning barchasi Keynsning yalpi talb to’o’risididagi bosh g’oyasiga
tayanadi. YA’ni ularni tuzishda mualliflar iqtisodiyotni uzoq muddatli mutanosib
rivojlanishining hal qiluvchi sharti yalpi talabni oshirish deb qarashgan;
2)
iqtisodiy o’sishning asosiy omili investitsiyalar hisoblanadi, boshqa
ishlab chiqarish omillari e’tiborga olinmaydi;
Keynscha iqtisodiy o’sish modelidan soddarog’i 40-yillarda E Domar
tomonidan taklif etilgan model hisoblanadi.
Domar modelida mehnat bozorida ortiqcha taklif mavjud, bu baholarn
barqaror xolatida ushlab turadi, nvestitsion lag «0» ga teng, kapital quyilmalarni ng
chegaraviy unumdorligi doimiy deb olinadi.
E Domar investitsiyalarni ham talab ham taklif omili deb qaraydi. YA’ni
investitsiyalar nafaqat multiplikativ ta’sir ko’rsatib yalpi talabni oshiradi, balki
ishlab chiqarish quvvatlarini yuzaga keltirib, ishlab chiqarishni rivojlantiradi,
tovarldar taklifini oshiradi . Shunday ekan, yalpi talabning o’sishi yalpi taklifning
o’sishiga teng bo’lishi uchun investitsiyalar qanday o’sishi kerak degan savol
paydo bo’ladi. Bu savolga javob topish uchun Domar uch tenglamani o’z ichiga
olgan tenglamalar sistemasini tuzdi:
1) taklif tenglamasi;
2) talab tenglamasi;
3) talab va taklif tengligini ifodalovchi tenglama.
1. Taklif tenglamasida investitsiyalar ishlab chiqarish omillarining
qanchaga qo’shimcha o’sishini ko’rsatadi . Agar berilgan sharoitda investitsiyalar I
o’ssa, yalpi ishlab chiqarish
K α miqdorga o’sadi:
