O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Marketing klassifikatsiyasining asosiy xarakteristikalari 
Marketing 
evolyutsiyasi 
bosqichlari 
Marketing 
shakli 
Bozorda 
talab 
shakli 
Marketing 
turi 
Marketingni 
qo‘llash 
sohasi 
Marketing 
qo‘llashning 
shakli va 
yo‘nalishi 
1950 –
yilgacha 
Nodifferensial 
marketing 
Salbiy Konversion Foyda 
olish Daromadli 
tijorat 
marketingi 
1960 – yil 
Differensial 
marketing 
Talab 
yo‘q 
Rag‘batlanti-
ruvchi 
Foyda va 
boshqa maqsad 
Notijorat va 
tijorat 
marketing 
1970 –yil 
Konsentrlash-
gan marketing 
Yashirin 
Pasayuv-
chi
Rivojlanuv-
chi 
Remarketing 
Qo‘llash 
sohasiga qarab 
Milliy, 
mintaqaviy 
mahalliy 
xalqaro 
(eksport, 
global) 
1980 –yil 
Kompleks 
marketing 
To‘liq 
Sinxro 
marketing 
Faoliyat turiga 
qarab 
Iste’mol, 
sanoat, 
investitsion 
xizmat 
sohasi 
marketingi 
1990 – yildan 
hozirgacha 
Kommunikativ 
marketing 
Haddan 
ortiq
Norat-
sional 
Qo‘llovchi 
marketing 
Demarketing 
Qarshilik 
ko‘rsatuvchi 
Tashkilotlar 
marketingi, 
egomarketing, 
joy 
marketingi, 
g‘oyalar 
marketingi, 
ijtimoiy 
marketing 
Xalqaro marketing - tashqi iqtisodiy faoliyat, jahon bozori 
marketingidir. Uning mamlakat ichki bozorlari marketingidan ko‘pgina 
farqi bor. Avvalo, jahon bozoriga har bir mamlakat o‘z marketing 
strategiyasi bilan kirish uchun tanlangan mamlakatning umummadaniy 
va iqtisodiy muhitlarini chuqur tahlil qilishi zarur. Shu bilan birga 
xalqaro marketing: firmaning tashkiliy ishlarini jahon standartlari 
darajasida, mahsulotni rejalashtirish, sotish, harakatini tashkil etish va 

---

85 
narxlashtirishda o‘ziga xos talablar qo‘yadi. Xalqaro marketing 
strategiyasi eksport, import va qo‘shma korxonalar tashkil etishga 
alohida-alohida yondashishni taqozo etadi. Xalqaro marketing jahon 
bozoriga chiqish imkoniyatlarini, tashqi muhitni, aniq bozorni tanlash va 
unga kirish usullarini aniqlash, marketing rejasini tuzish, raqobatchilar 
faoliyatini tadqiq qilish va boshqalarni o‘z ichiga oladi.