Axloqiy tarbiyalash

 
Annotation 
In this article, Uzbek folklore has been used as an educational tool among the 
people since ancient times, and until now in Uzbek education, scientific research 
works on various genres of folk folklore and children's education based on folk 

---

Proceedings of International Congress on “Multidisciplinary 
Studies in Education and Applied Sciences” 
Hosted Online from Bilbao, Spain on November 10th, 2022. 
www.conferencezone.org 
62 | 
P a g e
 
folklore Opinions were expressed about the importance of spiritual and moral 
education. 
 
Keywords: folklore, folklore, sage, spiritual, educationalist, word of mouth, 
wisdom, wisdom, intelligence, rational, written literature, proverb, saying, saying 
of the fathers, saying of the wise , the word mashayihlar. 
Folklor asarlari asrlar davomida og‘izdan-og‘izga o‘tib, inson dunyoqarashi, 
uning Ona-Vatani va jamiyatga munosabati, tarixiy va ruhiy holatini ifodalaydi. 
Hikmat so‘zining lug‘aviy ma’nosi o‘ta donolik, aql-zakovat bilan oqilona 
aytilgan, o‘zgartirib bo‘lmaydigan ma’noli gap bo‘lib, ular og‘zaki va yozma 
adabiyotda turli atamalar bilan qo‘llanadi: maqol, naql, otalar so‘zi, donolar so‘zi, 
mashoyixlar so‘zi kabi. 
O‘zbek xalq og‘zaki ijodi qadim zamonlardan beri xalq orasida tarbiyaviy vosita 
sifatida qo‘llanib kelmoqda. 
Xususan, hikmatlarning komil inson tarbiyasidagi ahamiyatini ta’kidlab, 
Kaykovus «Qobusnoma» asarida «Agar aqlli bo‘lishni istasang, hikmat
o‘rgangilki, aql hikmat bilan kamol topadi», deb uqtiradi.
Suqrot esa folklor asarlarining ahamiyatini ta’kidlab, ularning inson tarbiyasidagi 
o‘rniga alohida e’tibor qaratadi: “Men qadimgi donishmandlarning ...bizga 
qoldirib ketgan aql durdonalarini ko‘zdan kechiraman, agarda biz ularda nimadir 
yaxshi bir narsaga duch kelsak, uni o‘zgartirib olamiz va juda katta foyda 
orttirgan bo‘lamiz», -deydi u. 
Bolalarni xalq og‘zaki ijodi asosida ma’naviy-axloqiy tarbiyalash muammosini 
o‘rganish va tahlil etish bu boradagi qator omillarni o‘rganishni talab etadi. Ular 
quyidagilardan iborat:

ularning o‘z yoshlariga mos xalq og‘zaki ijodiga mansub asarlar vositasida 
tarbiyalash uchun bola nutq zaxirasi va tafakkur darajasiga mos asarlarni 
tanlash va tushunarli qilib hikoyalash; 

xalq og‘zaki ijodi materiallari mazmunidan kelib chiqib, bolalarga «yaxshi» va 
«yomon» tushunchasini singdirish, shu asosda ularda insonda muhabbat hissini 
tarbiyalash. 
Maktabgacha ta’lim muassasalarining aksariyat tarbiyachilari mashg‘ulotlarda 
xalq og‘zaki ijodi materiallaridan kam foydalanadilar. Umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarida esa baxshilar bilan suhbatlar o‘tkazish, xalq ertaklari va dostonlari 

---