Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 1 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 972
w www.oriens.uz November 2021 Ko‘rdilar chunki yo‘l suubatini,
Ul balo dashtining uqubatini
Ki, nechakim aning kanorasi yo‘q,
Qat’ qilmoqtin o‘zga chorasi yo‘q.
Har balo qo‘ysa yuz tahammul etib,
Kirdilar dasht aro tavakkul etib.
3
Ba’zan Mudbirning axmoqona gaplaridan Muqbil ko‘p ozor chekar,undan voz
kechmoqni qaror qilar, ammo Mudbir unga yolvorib, tovba qilardi. Ular shu tariqa
safarni davom ettiradilar. Dengiz sohilida bir kemaga o‘tirishadi,to‘fon sabab kema
g‘arq bo‘ladi. Ikkisi omon qoladi, qirg‘oqqa chiqib, o‘rmonga duch kelishadi. Shu
yerdagi bir daraxt kovagida buloq bo‘lib,undan suv ichgan odam, ochiqmasligi,
suvsamasligi, ammo yolg‘on gapirsa, yorilib o‘lishi haqida yozilgan bo‘ladi. Ikki
do‘st suvdan to‘yib ichishadi. So‘ng yozuvni o‘qisalar, suvga boshi bilan sho‘ng‘ib
cho‘milgan odam g‘aroyib narsalarni ko‘rishi,faqatgina bu suvda rostgo‘y odam
cho‘mila olishi mimkinligi yozilgan bo‘ladi. Mudbir ko‘p yolg‘on gapirgani uchun
ham suvga tusholmaydi. Muqbir suvga sho‘ng‘ib, bir qasrga duch keladi, undagi bir
maxvashni ko‘rib oshiq bo‘lib qoladi. Xushiga kelgach,yo‘lga tushishadi. Qirg‘oqda
bir kemani uchratishadi. Kema sandal daraxti yog‘ochi bilan to‘la bo‘lib, odamlari
o‘lib yotardilar. Ular kemada suzib, qirg‘oqqa borganlarida, Xovar shohiga duch
keladilar. Mudbir o‘zini savdogar, yo‘ldoshi Muqbilni esa qulim deb tanishtiradi va
shu zahoti yo‘g‘on gapirganligi sababli yorilib o‘ladi. Muqbir bor gapni ro‘yi rost
aytganligi sababli shoh uni kiyov qilishga qaror qiladi. Muqbir go‘zal mashvash
vasliga erishadi. Hikoyatda o‘z manfaatini ustun qo‘yuvchi,yolg‘onchi do‘stlar
qoralanadi.
XULOSA Navoiy asarlarida hamisha va har gal bugunning gapini topaverasiz-da. Sababi –
u hamisha o‘z zamonasining oldi fikrini aytgan. Bir zamonda dolzarb bo‘lgan masala
aksaran boshqa davr uchun ham ahamiyat kasb etaveradi.
4
Darhaqiqat, Alisher Navoiy hikoyatlarida keltirilgan do‘st timsoli bugungi
kunimiz uchun ham juda muhim masaladir. Chunki inson hayotidagi mislsiz
o‘zgarishlar, inson boshiga qo‘nadigan baxt qushi ham do‘stlik tufayli yuzaga kelishi
mumkin. Do‘stlik tushunchasi har bir davrda, qolaversa bugungi kunimiz uchun
ham dolzarb tushunchadir.
3
Alisher Navoiy .Sab’ai sayyor.Mukammal asarlar to’plami .20-jildlik.-T.:Fan,1992.10-jild.217-bet
4
Султонмурод Олим. “Навоий –ёшларга.-Тошкент,2008. 64-bet