Dərs vəSAİTİ Dərs vəsaiti Bakı Biznes Universitetinin.. 2016-cı IL tarixli

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

235 
İstehsal məsrəflərinin uçotu və məhsulun (iş və xidmətlərin) 
kalkulyasiyasının proseslər üzrə metodu
Əlavə sxem 1. 
Kalkulyasiya maddələri 
R 
E 
S 
U 
R 
S 
L 
A 
R 
Proses I 
Proses IV 
Məhsul 1 
Məhsul IV 
Uçot 
obyektləri 
Proseslər 
Məhsul 
Kalkulyasiya 
obyektləri 
Ümumistehsalat xərcləri 
Material məsrəfləri 
Sosial ehtiyaclara ayırmalar 
Ümumtəsərrüfat xərcləri 
Əmək ödənişi məsrəfləri 
Sair xərclər 
İstehsalın hazırlanması və 
mənimsənilməsi xərcləri 
K 
A 
L 
K 
U 
L 
Y 
A 
S 
İ 
Y 
A
Ümumistehsalat xərcləri 
Material məsrəfləri 
Sosial ehtiyaclara ayırmalar 
Ümumtəsərrüfat xərcləri 
Əmək ödənişi məsrəfləri 
Sair xərclər 
İstehsalın hazırlanması və 
mənimsənilməsi xərcləri 
K 
A 
L 
K 
U 
L 
Y 
A 
S 
İ 
Y 
A

---

236 
 
Əlavə sxem 2. 
Kalkulyasiya obyektlərinin və məhsul vahidinin maya dəyərinin hesablanması üsullarının təsnifatı və qarşılıqlı əlaqəsi
İlkin və 
birbaşa 
hesablama 
norma-
tiv məs-
rəflər 
kombinə 
edilmiş 
əlavə 
(yanaşı) 
məhsul-lara 
məsrəflər 
istisna 
edilir 
məsrəf-
lərin 
cəmləşdi-
rilməsi 
əmsallar 
üzrə 
plan 
maya 
dəyəri 
üzrə 
dəyər 
göstəri-
ciləri 
üzrə 
cinsi gös- 
təricilər 
üzrə 
məsrəflərin mütənasib bölüşdürülməsi 
digər 
göstə-
ricilər 
üzrə 
normativ 
məsrəflər 
məsrəflərin 
cəmləşdirilməsi 
birbaşa (müstəqim) hesablama 
məsrəflərin 
əmsallar üzrə 
mütənasib olaraq 
bölüşdürülməsi 
məsrəflərin 
ümumi 
məbləği üzrə 
kalkulyasiya 
maddələri üzrə 
məsrəf 
element-
ləri üzrə 
Məhsul vahidinin maya dəyərinin kalkulyasiyası 

---

237 
 
İstehsal məsrəflərinin uçotu və məhsulun (iş və xidmətin) 
maya dəyəri kalkulyasiyasının sifariş metodunun sxemi
Əlavə sxem 3. 
 
Kalkulyasiya maddələri 
Material 
məsrəfləri 
Əmək ödənişinə 
məsrəflər 
Sosial ehtiyaclara 
ayırmalar 
M 
Ü 
S 
T 
Ə 
Q 
İ 
M 
Q 
E 
Y 
R 
İ 
M 
Ü 
S 
T 
Ə 
Q 
İ 
M 
Ümumistehsalat 
xərcləri 
Ümumtəsərrüfat 
xərcləri 
İstehsalın 
hazırlanması və 
mənimsənilməsi
xərcləri 
Sair xərclər 
M 
Ü 
S 
T 
Ə 
Q 
İ 
M 
Material xərcləri 
Əmək ödənişi 
xərcləri 
Sosial ehtiyaclara 
ayırmalar 
s 
i 
f 
a 
r 
i 
ş 
1 
s 
i 
f 
a 
r 
i
ş 
2 
r 
e 
s 
u 
r 
s 
l 
a 
r 
i 
s 
t 
e 
h 
s 
a 
l 
p 
r 
o
s 
e 
s 
i 
Məsrəflərin uçotu və 
kalkulyasiya
obyektləri 
Hazır 
məhsul 
Bitməmiş 
istehsal 
Hazır 
məhsul 
Bitməmiş 
istehsal 

---

238 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ƏDƏBİYYAT SİYAHISI 
1. “Mühasibat uçotu haqqında” Azərbaycan Respublikası-
nın Qanunu. Bakı 2004. 
2. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 18 iyun 
2005-ci ildə təsdiq olunmuş “2005-2008-ci illərdə Milli 
Mühasibat Uçotu Standartlarının tətbiqi üzrə proqram”ı. 
3. Kommersiya təşkilatlarında Milli Mühasibat Uçotu 
Standartlarının konseptual əsasları. Bakı 2006. 
4. Kommersiya təşkilatlarında Milli Mühasibat Uçotu 
Standartları (№1 – dən 37-dək). 
5. Kommersiya təşkilatlarında Milli Mühasibat Uçotu 
Standartlarının tətbiqi üzrə Şərhlər Tövsiyələr 
(13.1.2009. № İ-08). 

---

239 
6. İ.M.Abbasov, M.M.Rəsulov. “Kommersiya təşkilatları 
üçün Milli Mühasibat uçotu Standartları”nın tədrisinə 
dair tədris-metodik vəsait. Bakı 2011. 
7. Q.Ə.Abbasov. Sıfırdan başlayan mühasibat (maliyyə) 
uçotu. Metodik vəsait. Bakı 2013. 
8. S.M.Səbzəliyev. Xidmət sahələrində mühasibat (ma-
liyyə) uçotu. Dərs vəsaiti. Bakı 2015. 
9. S.M.Səbzəliyev. İdarəetmə uçotu. Dərslik. Bakı 2014. 
10. A.Kərimov. Mühasibat uçotu, vergilər. Nəzəri praktiki 
vəsait. Bakı 2009. 
11. Ə.A.Sadıqov və b. Mühasibat uçotu. Dərslik. Bakı 
2015. 
12. К.Друри. Введение в управленческий и произ-
водственный учет. Учебное пособие. Москва 1998. 
13. Ю.А.Бабаев. Учет затрат на производство и 
калькулирование 
себестоимостьи 
продукции. 
Учебное практическое пособие. Москва 2014. 
14. П.С.Безруких. Бухгалтерский учет. Учебник. Мос-
ква 1996. 
15. В.В.Ивашкевич.
Бухгалтерский
управленческий 
учет. Учебник. Москва 2015 
16. В.Э.Керимов.
Учет затрат, калькулирование в от-
дельных отраслях производственной сферы. Учеб-
ник. Москва 2015. 
MÜNDƏRİCAT 
Giriş........................................................................... 3
1. 
Məhsulun maya dəyərinin kalkulyasiyasının
mahiyyəti və nəzəri əsasları...................................... 5 
2. 
Məhsulun maya dəyərinin kalkulyasiyası kursu- 
nun predmeti və obyektləri....................................... 19 
3. 
Məsrəflərin bölüşdürülməsi bazaları və onların
kalkulyasiya obyektləri arasında bölüşdürülmə- 

---

240 
si............................................................................... 29 
4. 
İstehsal məsrəflərinin uçot istiqamətləri və təsni- 
fatının mümkün variantları....................................... 41 
5. 
Məsrəflərin uçotunun və maya dəyəri kalkulyasi- 
yasının metodları...................................................... 55 
6. 
Məsrəflərin uçotunun və məhsulun maya dəyəri 
kalkulyasiyasının normativ metodu......................... 76 
7. 
Ayrı-ayrı sahələr üzrə məsrəflərin uçotu və məh- 
sulun maya dəyəri kalkulyasiyasının xüsusiy- 
yətləri...................................................................... 95 
8. 
Kənd təsərrüfatında məsrəflərin uçotu və məh- 
sulun maya dəyəri kalkulyasiyasının xüsusiy- 
yətləri..................................................................... 110 
9. 
Məsrəflərin uçotu və məhsulun maya dəyəri
kalkulyasiyasının sifariş metodu............................ 123 
10. 
Məsrəflərin uçotu və məhsulun maya dəyəri
kalkulyasiyasının digər metodları (modelləri)....... 136 
11. 
İstehsalın uçotu və məhsulun maya dəyərinin
kalkulyasiyası........................................................... 150 
12. 
Standart - Kosting və Direkt - Kosting sistemləri
əsasında məsrəflərin qiymətləndirilməsi.................. 174 
13. Məsrəflərin uçotunun təşkili və əsas prinsipləri...... 187 

---

241 
14. Məhsulun (iş və xidmətlərin) maya dəyəri kalkul- 
yasiyasının digər parametrləri və onların xüsusiy- 
yətləri......................................................................... 209 
15. 
“Məsrəflər – Həcm – Mənfəət”in qarşılıqlı əlaqə- 
lərinin təhlili............................................................ 220 
16. 
Ədəbiyyat siyahısı................................................... 236 
XATİRƏ CİNAYƏDDİN QIZI ƏZİZOVA 
 
 
MƏHSULUN MAYA DƏYƏRİNİN 
KALKULYASİYASI 
 
Dərs vəsaiti. Bakı, 2016. 
 
 
 
Redaktor: i.f.d. A.V.İsg nd rova 
Texniki redaktor: _______________ 

---

242 
Kompüter tərtibatçısı: H.C.Əmrullayeva 
Kompüter dizayneri: Ş.T.Musayev 
 
 
 
 
Çapa imzalanıb:________ 
Kağız formatı:________ 
Həcmi:_________ 
Tiraj:______ 
Sifariş:_____ 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Bakı Biznes Universitetinin nəşriyyatı” 
Bakı, H.Zərdabi küç.88
a