Topologiyalari. Kompyuter tarmogining apparat va dasturiy ta’minoti

Global tarmoqlar (Wide Area Network, WAN) - o’ziga butun dunyo 
kompyuterlarini, 
abonentlarini, 
lokal 
va 
mintaqaviy 
tarmoqlarini 
telekommunikatsiya (kabelli, simsiz, sun’iy yo’ldosh) aloqalari orqali bog’lagan yirik 
xalqaro tarmoq. U bir- biridan geografik uzoq masofalarda joylashgan kompyuterlarni 
birlashtiradi, 
lokal 
tarmoqlarni 
birlashtiradi. 
238-rasm. Global 
tarmoqni tashkil etilishi 

---

3 
 
2. Tarmoq turlari va topologiyalari 
 
Tarmoq 
topologiyasi 
(grekcha 
topos 
- 
o’rin) 
— 
tarmoq 
konfiguratsiyasinitavsiflash usuli, joylashuv va tarmoq qurilmalarining biriktirish 
sxemasi. 
Lokal tarmoq quyidagi strukturalarga bo’linadi: «Shinasimon» (bus network) - 
topologiya, «Yulduzsimon»( Star Network) -topologiya, 
«Xalqasimon»(ring network) - topologiya. 
Global tarmoq strukturasi bu «Daraxtsimon» topologiya; 
Yulduzsimon topologiya ( Star Network) — kompyuter tarmog’ining asosiy 
topologiyasi, unda barcha kompyuterlar markaziy tugunga (odatda tarmoq 
kontsentratori) ulangan. Ular tarmoq segmentini tashkil etadi. Afzalliklari: bitta ish 
stantsiyasining ishdan chiqishi tarmoqning ishlashiga ta’sir etmaydi; tarmoqning yaxshi 
masshtablashtirilganligi; tarmoqdagi nosozliklarni 
oson qidirish; 
tarmoqning 
yuqori unumdorligi (agar 
to’g’ri loyiha qilingan bo’lsa); Qulay 239-rasm. Yulduz topologiyasida 
Administrlashtirish imkoniyatlari. 
 
 kompyuterlarning ulanishi 
Kamchiliklari: markaziy kontsentratorning ishdan chiqishi butun tarmoqning (yoki 
segmentning) ishdan chiqishiga olib keladi; tarmoqni montaj qilishda boshqa
topologiyalarga 
qaraganda ko’proq kabel ketadi; 
tarmoqdagi 
(yoki 
segmentdagi) ishchi stantsiyalar soni markaziy kontsentratordagi portlar soni bilan 
chegaralangan.