Microsoft Word boshlangich sinflar jismoniy tarbiyasi

1-sinflar uchun Jismoniy tarbiya dasturi bo’yicha yillik soatlar taqsimoti. 
 
T/r 
Dastur 
bo’limlari 
Yillk
soat
Birinchi 
chorak 
18-soat 
ikkin
ch chorak 
14-soat
uchunchi 
chorak 20-
soat
to’rti
nchi 
chorak
16-soat 
IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
V
1 Nazariy 
bilimlar 
DARS 
JARAYONIDA 
2 Gimnastika 16 
2 4 6 4
3 Yengil 
atletika 
14 4 
3
4 
3 
4 Haraka
tli va sport 
o’yinlari 
yelementlari 
38 5 6 6 6 2 2 2 5 4 
5 Sport 
o’yinlari 
(basketbol, 
voleybol, 
qo’l to’pi) 
-
6 Futbol 
o’yini 
-
7 
 Suzish 
-
 
 
Jami: 68 9 9 6 8 6 8 6 9 7 
 
2-3 sinflar uchun Jismoniy tarbiya dasturi bo’yicha yillik soat taqsimoti. 
№ Dastur 
bo’limlari 
Yil 
lik 
soat 
birinchi 
chorak
18-soat 
Ikkinchi
chorak
14-soat
Uchunchi chorak 
20-soat
To’rtinchi 
chorak
16-soat
IX X 
XI XII I 
II 
III IV V 

---

15
1 Nazariy 
bilimlar 
DARS JARAYONIDA 
2 
Gimnastika 
16 
2 4 6 4
3 Yengil 
atletika 
16 
5 
3 5 3 
4 Harakatli 
va 
sport 
o’yinlari 
elementlari 
36 4 
6 6 6 2 2 2 4 4 
5 Sport 
o’yinlari 
(basketbol, 
voleybol, 
qo’l to’pi) 
- 
6 Futbol 
o’yini 
- 
7 
 
Kurash 
- 
 
 
 
 
 
 
 
 
8 
 Suzish 
- 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
jami: 
68 9 
9 6 8 6 8 6 9 7 
4-
 sinflar uchun Jismoniy tarbiya dasturi bo’yicha yillik 
soat taqsimoti. 
 
T/r 
Dastur 
bo’limlari 
yillik 
soat 
birinchi 
chorak 
18-soat 
IX-X 
ikkinch 
chorak 
14-soat 
XI-XII 
uchunchi 
chorak 
20-soat
I-II-III 
to’rtinchi 
chorak
16-soat
IV-V 
1 Nazariy 
bilimlar 
Dars 
jarayonida
Dars 
jarayonida
Dars 
jarayonida 
Dars 
jarayonida
2 
Gimnastika 14 
5-6-3 
3 Yengil 
atletika 
18 
4 - 4 
1 
1 
5 - 3 
4 Harakatli 
va sport 
o’yinlari 
elementlari 
12 
2 - 2 
1 - 2 
1 - 2
1 - 1 
5 Sport 
o’yinlari 
(basketbol, 
voleybol, 
qo’l to’pi) 
12 
4 -6 
1
1 

---

16
6 Futbol 
o’yini 
12 
3 -3 
3 - 3 
7 
 
Kurash 
- 
 
 
 
 
8 
 
Suzish 
- 
 
 
 
 
jami: 
 68 
 9 -9 6 - 8 
6 -8 - 6 
9 - 7 
 
Yeslatma:Yuqorida tahminiy taqsimlangan maktabdagi sharoitga qarab soatlarni 
taqsimlashingiz mumkin. 
 
Mamlakatimizda futbolga bo’lgan e’tiborining natijasida umumiy o’rta ta’lim 
jismoniy tarbiya dasturiga futbol uchun alohida soat ajratilishiga tavsiya berildi. Futbol 
o’yini usullari va texnik elementlarini o’rgatishda bolalar bilan mashg’ulotlarni tashkil 
qilish shakllari katta ahamiyatga ega. Birinchi bosqichda (4-sinf) o’quvchilari bilan 
ishlashning asosiy metodi guruh bo’lib o’rgatishga qaratilgan. Futbol bo’yicha o’quv 
darslarida qo’llaniladigan barcha mashqlarni shartli ravishda uch guruhga bo’lish 
mumkin: maxsus-tayyorgarlik, umumiy tayyorgarlik, musoboqa. Uning yordamida 
yoshlarni har tomomlama jismoniy rivojlantirish vazifalarini muvaffaqiyatli hal etish 
mumkin.
O’qituvchi 1-4 sinflarda jismoniy tarbiya darslarida shunday pedogogik 
vazifani qo’yadiki, bu vazifa harakatli o’yinlar, gimnastik mashqlar va yengil atlitikani
kompleks qo’llash asosida hal etiladi. Harakatli o’yinlari alohida ahamiyatga ega bo’lib, 
ular o’quvchilarda asosiy harakat malakalarini shakllantiradi, o’sib keloyotgan yosh 
avlodni shakllantirishga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Harakatli o’yinlarida samarali 
foydalanish va ularni tashkil qilish uchun yetarli mikdorda qo’llanmalar bo’lishi zarur. 
Shulardan kelib chiqqan holda, o’qituvchilar oldida quydagi vazifalarni qo’yish 
maqsadga muvofiqdir:
-harakatli o’yinlari va ulardan foydalanish metodikasiga doir o’zlarining bilim 
darajalarini oshirish;
-uquvchilar bilan harakatli o’yinlarini o’tkazish va tashkil qilish uchun 
maktabda zarur sharoitni yaratishga erishish; 
-bolalarga harakatli o’yinlariga qizikishni uyg’otish va ularni mustakil 
ravishda tashkil qilishni o’rgatish. 
Dasturga “Suzish” bo’limi kiritilgan bo’lib, bu bo’limda alohida soat 
ajratilmagan, biroq maktabda suzishga sharoit bo’lsa, unga birinchi sinfdan boshlab 
o’rgatiladi. Soat esa, dasturning asosiy turlari (harakatli o’yinlar, gimnastika, yengil 
atletika, sport o’yinlari) hisobidan olib boriladi. Mashg’ulot haftasiga ikki marta 
o’tkaziladi. Suzish darsiga borayotgan o’quvchilarda sovun, mochalka, sochiq, suzish 

---

17
uchun maxsus kiyim (plavka, kupalnik) bo’lishi kerak. Dars jarayonida havfsizlik 
qoidalarga qat’iy rioya etish talab etiladi. 
Suzish turi bo’yicha o’tkaziladigan mashg’ulotga suzishni o’rgatish 
metodikasini biladigan hamda suvda cho’kishdan saqlab qolish usullarini egallagan 
mutaxassis jalb qilinadi. Mashg’ulot vaqtida vrach (yoki hamshira) bo’lmog’i, 
shuningdek, o’quvchi favqulodda jarohatlangan taqdirda birinchi yordam ko’rsatish 
uchun tibbiy aptechka talab etiladi.
Suzish bo’yicha birinchi darslarni quruklikda o’tkazib, shundan so’ng suvga 
tushirib, qirg’oqida topshiriq berib o’rgatiladi. Havzaning tozaligi, yechinish 
xonalarining ozodaligi va gigenik talablarga javob berishi fakatgina o’qitvchi (trener) 
va tibbiyot xodimlarining nazorat qilib turishlariga bog’liq. Suv havzasi muntazam 
ravishda xlor aralashmasi va mis kuporasi bilan tozalanib, uning suvi bir-ikki haftada
almashtirilib turilishi zarur. Tibbiyot xodimlari sanepidstansiyasi xodimlari bilan 
hamkorlikda suv xavzasiga infeksiya tushmasligi uchun belgilangan tartibda, muntazam 
suvni tekshirib turishlari lozim. Maktab ma’muriyati esa bu masalada suv havzasi 
xodimlariga har tamomlama yordam kursatib boradi.
O’quv dasturga 1-4 sinflar uchun milliy raqs elementlari kiritilgan. Bu 
bo’limga har darsda sharoitga qarab ma’lum vaqt ajratilishi maqsadga muvafiqdir.
Masalan: 1-4 sinflarga quydagi raqs elementlari kiritilgan: “Vohay bola”, 
“Chittigul”, “Andijon polkasi”, “Lazgi”, “Gulnoz”, “Shuh qizlar”, “Askariy”, 
“Duloncha” va boshqalar. Dasturning ushbu bo’limini utkazish uchun o’qituvchi, 
albatta tayyogarlik ko’rishi lozim musiqa kassetaga yozilgan bo’lishi, qizlardan 
yordamchi(solist) tanlanishi mashg’ulot paytida o’quvchilar vaqtida ragbatlantirilib, 
tug’ri baholanishi zarur.
1-Sinf. O’quvchilar yakkama –yakka bittadan, juft-juft ikkitadan bo’lib qisqa 
masofalarga yurish va yugurishlarini aniq bajarishga o’rgatish. Kalta arqonlar, 
arg’amchilardan sakrashni baland bo’lmagan to’siqlardan “chuqurcha”ga sakrashni 
aniq nishonga uloqtirishni o’rgatish.. Turli to’siqlardan gimnastik o’rindiqdan va 
shuningdek devorlarga tirmashib chiqib, oshib o’tishga o’rgatish. Yurish-yugurish 
sakrash va uloqtirish mashqlari mujassamlangan harakatli o’yinlarda ishtirok etish. 
Suvda o’z-o’zini tuta bilishni o’rgatish. Milliy raqs harakatlarini o’rgatish va raqsga 
tushish. Ertalabki oddiy gimnastik mashqlarini mustakil bajara olishga o’rgatish.
2-Sinf. 20-30 metr masofaga tug’ri yo’lakdan bir-biridan o’zib o’tib tez 
yugurishni : sekin va bir maromda 100-150-200 metr masofaga yurish va yugurishni; 
to’pni uzoq va aniq masofaga uloqtirishni; arg’amchida 30 taga qadar sakrashni, joydan 
yugurib kelib uzunlikka sakrashlarni; 25 metr masofaga suzishni ; “Andijon polkasi”, 
“Lazgi”, “Yalla”musiqalariga raqs tushishni; jamoa xisobida harakatli o’yinlarda
qatnashishni bilish zarur. Mustaqil ravishda ertalabki gigiyenik gimnastikani 
mashqlarini bajara bilishni o’rgatish lozim.

---

18
3-Sinf. Quydagilarni bajara olishni bilishi kerak. 30-40 metrga yugurish, asta 
yugurish me’yorida tezlikda 200 masofali bo’limlarda (100-200 metr yurib-yugurib) 2-3 
marta bajarish, sakrash chuqurchasini chetidan yugurib kelish depsinib uzunlikka 
sakrash; tepalikdan (50-60 sm) sakrab tushishlar, to’pni uzoqka va aniq nishonga 
joydan turib uloqtirish; arg’amchida 60-80 marta sakrash; harakatli o’yinlarda sinf bilan 
qatnashish, o’yin qoidalari asosini bilish; erkin holatda 25-50 metrga suvda so’zib 
o’tish; milliy raqslarning asosiy harakatlarini bilish; “Gulnoz”, “Shuh qiz”, “Lazgi”, 
“Yalla”, “Kari navo”, “Paxtaoy” va hakoza. Ertalabki gigenik gimnastikani bajarish.
4-Sinf. Jismoniy tarbiya darslarida o’z-o’zini muhofaza qilish qoidalarini 
bilish binobarida quydagilarni bajarishi lozim.
Tug’ri yo’lakdan chaqqon yugurishni, guruh bilan birga 60 metrli masofaga 
yugurishni sekin-asta yugurib 200 metrli masofani 3-4 marta (dam olib) me’yorli 
tezlikda yugurishni uzunlikka va balandlikka yugurib kelib sakrashni to’pni uzoq 
masofaga aniq nishonga 3-4 qadam tashlab uloqtirishni mokisimon yugurishda berilgan 
topshiriqni bajarishni to’pni ilib olib uloqtirishni to’p bilan harakatlanishni futbol va 
sport o’yinlari elementlarini soddalashgan elementlarini almashtirib bajarishni
harakatli o’yinlarni jamoa ishtirokida ona boshi yoki sardor sifatida bajarishni ertalabki 
majmuali gimnastikani bajarishni.