9- mavzu. Budjet- soliq siyosati reja

9.3-rasm. O‘zbekiston Respublikasida Davlat budjeti ko‘rsatkichlarining 
bajarilish darajasi, YAIMga nisbatan foizda
1
Keyingi yillarda respublikamizda davlat budjetining ijro etilishida ijobiy holat 
ko‘zga tashlanmoqda. 
9.3-rasmdan ko‘rishimiz mumkinki, 2000-2004 yillar davomida mamlakatimiz 
davlat budjeti taqchilligini -1,0 foizdan -0,4 foiz darajasiga qadar pasaytirishga, 2005-
2008 yillar davomida esa davlat budjeti taqchilligiga barham berib, davlat budjeti 
profitsitini 0,1 foizdan 1,5 foizga qadar oshirishga erishildi. 
Keyingi yillarda mazkur jarayonlarga ham jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi 
o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatishiga qaramasdan, budjet profitsitini saqlab qolishga 
erishilmoqda. 
2017 yilda ham maqsadga muvofiq yo‘naltirilgan chora-tadbirlar natijasida 
budjet daromadlari uning xarajatlaridan ortish hajmi YAIMning 0,1 foizi darajasida 
bo‘lishiga erishildi. Umuman olganda, davlat budjeti sohasidagi bunday natijalarni 
qo‘lga kiritishda mamlakatimiz iqtisodiyotini bosqichma-bosqich o‘zgartirish va 
erkinlashtirish, ilgari davlat zimmasida bo‘lgan bir qancha vazifalarning xususiy 
sektorga o‘tkazish orqali davlat budjeti xarajatlarini optimallashtirish, yangi sanoat 
yo‘nalishlarining rivojlantirilishi hamda xususiy sektor moliyaviy holatining 
mustahkamlanishi, shuningdek, uning mamlakat iqtisodiyotidagi roli va ulushining 
ortishi kabi omillar sezilarli ta’sir ko‘rsatdi. 
Budjet taqchilligining kuchayishi muqarrar ravishda davlat qarzini keltirib 
chiqaradi. Ya’ni, budjet taqchilligi asosan davlat qarzi hisobiga qoplanib, u ichki va 
tashqi qarzlardan iborat bo‘ladi.
O‘zbekistonda tashqi qarz masalasiga mustaqil taraqqiyotimizning dastlabki 
pallasidanoq har tomonlama chuqur o‘ylangan va mulohaza qilingan holda 
yondoshildi.
1
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ma’lumotlari 

---

9 
56,2
44,1 43,7
37,3
29
22
17
14,8
9,5
10
17,5
16
17
15
18,5
18
16
34,8
0
10
20
30
40
50
60
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018