Qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobining xususiyatlari

Debet 1510 «Materiallarni tayyorlash va harid qilish»
Kredit 1610 «Materiallar qiymatidagi farqlar» 
(2)  kelib tushgan materal boyliklarning harid bahosidagi qiymati (tannarxi) 
hisob bahosidan yuqori bo‘lganda: 
Debet 1610 «Materiallar qiymatidagi farqlar» 
Kredit 1510 «Materiallarni tayyorlash va harid qilish»
1610 «Materiallar qiymatidagi farqlar» schyotida to‘plangan materiallarning 
hisob bahosidagi qiymati va harid qiymati o‘rtasidagi farq summasi harajatlarni 
aks ettiruvchi schyotlarning (2010, 2310, 2510, 9410, 9420, 9430) debetiga 
sarflangan materiallarning hisob bahosiga mutanosib tarzda qo‘shimcha yozuv 
yoki qizil yozuv (storno) asosida hisobdan chiqariladi.
*
Агар қурилиш ташкилоти ихчамлаштирилган ягона солиқ тўловчиси ҳисобланса, у ҳолда 
таъминотчиларга тўланган ҚҚС ҳам материаллар қийматига киритилади ва унга алоҳида ушбу мазмундаги 
бухгалтерия ёзуви қилинмайди. 

---

Materiallarning qurilish ishlariga sarflanishi, shuningdek ularning sotilishi, 
bepul berilishi, boshqa korxonalarga ta’sis badali sifatida kiritilishi, ish haqi va 
moddiy yordam sifatida berilishi, shunindek turli boshqa chiqimlari guvohlik 
beruvchi hujjatlar asosida hisobda quyidagicha aks ettiriladi (3.3-jadval).
3.3-jadval 
Qurilish tashkilotlarida materiallarning ishlatilishi va boshqa 
chiqimlarini schyotlarda aks ettirish 
№ 
Operatsiyaning mazmuni 
Summa 
Debet 
schet 
Kredit 
schet 
Asos 
bo‘luvchi 
hujjat 
1 
Materiallarning ishlab chiqarishga 
sarflanishi 
3000000 
2010, 
2310, 
2510 
1010- 
1090 
M-29 shaklli 
hisobot, 
material 
hisoboti 
2 
Materiallarning sotilishi: 
-sotish qiymatiga (QQSsiz) 
- QQS summasiga (agar korxona QQS
to‘lovchi bo‘lsa) 
- materiallarning hisob bahosida
moddiy javobgar shaxs bo‘ynidan
soqit qilinishiga
-sotishdan olingan foydaga 
-sotishdan ko‘rilgan zararga
500000 
100000 
400000 
100000 
- 
4010, 
4010 
9210 
9220 
9430 
9220 
6410 
1010-
1090 
9320 
9220 
Shartnoma, 
schyot-faktura 
hisob-kitoblar, 
material 
hisoboti 
3 
Materiallarning bepul berilishi: 
-berish qiymatiga (QQSsiz) 
-QQS summasiga (agar korxona QQS
to‘lovchi bo‘lsa) 
-materiallarning hisob bahosida
moddiy javobgar shaxs bo‘ynidan
soqit qilinishiga
-sotishdan ko‘rilgan zararga
500000 
100000 
500000 
600000 
4010 
4010 
9220 
9430 
9220 
6410 
1010-
1090 
4010 
Shartnoma, 
schyot-faktura, 
hisob-kitoblar, 
material 
hisoboti 
4 
Ta’sis badali sifatida berilishi:
-kiritish qiymatiga (QQSsiz) 
-QQS summasiga (agar korxona QQS
to‘lovchi bo‘lsa) 
-materiallarning hisob bahosida
moddiy javobgar shaxs bo‘ynidan
soqit qilinishiga
500000 
100000 
500000 
0610- 
0690 
0610- 
0690 
9220 
9220 
6410 
1010-
1090 
Shartnoma, 
schyot-faktura, 
hisob-kitoblar, 
material 
hisoboti 
5 
Materiallarning ish haqi va moddiy 
yordam sifatida berilishi: 
-berish qiymatiga (QQSsiz) 
-QQS summasiga (agar korxona QQS
to‘lovchi bo‘lsa) 
-materiallarning hisob bahosida
moddiy javobgar shaxs bo‘ynidan
soqit qilinishiga
500000 
100000 
500000 
6710 
6710 
9220 
9220 
6410 
1010-
1090 
Ariza,
schyot-faktura, 
hisob-kitoblar, 
material 
hisoboti 

---

 
Qurilish tashkilotlarida materiallarning analitik hisobi moddiy javobgar 
shaxslar bo‘yicha hisob bahosida 10-s qaydnomasida yuritiladi. Bu qaydnoma 3 ta 
bo‘limdan iborat. Uning 1-bo‘limi sotib olingan materiallarning haqiqiy tannarxi 
hamda ularning hisob bahosidagi qiymati o‘rtasidagi chetlanish summasining 
hisobi uchun mo‘ljallangan. Ushbu chetlanishni hisob-kitob qilish va ular hisobini 
1610 «Materiallar qiymatidagi farqlar» schyotida yuritish uchun 10-s 
qaydnomasiga materiallarning kirimi to‘g‘risidagi ma’lumotlar 6-s jurnal-order va 
boshqa jurnal-orderlar yozuvlari asosida ko‘rsatiladi. Materiallar va ular 
qiymatidagi farqlarning bosh qoldig‘iga doir ma’lumotlar qaydnomaning 2- va 3-
bo‘limlaridan olinadi. Shundan so‘ng, materiallar va ular qiymatidagi farqlarning 
bosh qoldiqlari va kirimi to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida (mos ravishda ularning 
haqiqiy tannarxi hamda hisob bahosidagi qiymatlari bo‘yicha) harid qiymati va 
hisob baholaridagi qiymati o‘rtasidagi farq summasi va foizi aniqlanadi. 
Materiallarning harid qiymati va hisob baholaridagi qiymati o‘rtasidagi 
farqning o‘rtacha foizi (O‘f) quyidagicha topiladi: