Паша Ибиш оьлу Сяфяров

Yeni Zod barit t
əzahürləri 
 
Pant dağının cənub şərqində Yeni Zod (Azad) kəndindən 2,5 
km. 
şimal-qərbdə yerləşir. Burada 9 barit damarı aşkar edlimişdir. 
Damarların qalınlığı 0,1-2,25 m, uzunluğu isə 10 m.-lə 160 m. 
arasında dəyişir. Hesablanmış ehtiyat 600 tondur.

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
85 
 
Bağlıpəyə demantoid təzahürü 
 
Şorbulaq 
qəsəbəsində 
yerl
əşən 
şorbulaq demantoid 
t
əzahüründən 3,5 km. cənub-şərqdə yerləşir və onun davamı 
sayılır. Çat zalbandlarında demantoid minerallaşması izamorf 
d
ənələr şəklində serpentinitlərlə birlikdə aşkar edilib. Dənələrin 
ölçül
əri 4 mm.-ə çatır, boşluqlarda isə 10x15 mm. olur. 
Demantoid yaşıl, sarı-yaşıl rəngdə olur. Bəzi sahələdə topazolitin 
sarı-bal rəngli kiçik, şəffaf dənələri müşahidə olunur.
Cilalanmış Demantoid 
 
Çıraqdərə kükürd kolçedanı yatağı 
 
Çıraqdərə yatağı Pantdağ silsiləsinin cənub-şərq yamacında, 
Kür
əkçay çayının sol sahilində yerləşir. Struktur cəhətdən 
Çıraqdərə kükürd kolçedanı yatağı Göygöl antiklinoriumunun ox 
zolağında yerləşir. Yatağın geoloji quruluşunda üst bayos yaşlı 
filiz saxlayan riolit-dasit t
ərkibli effuziv mənşəli süxurlar və 
onların vulkanoklastolitləri iştirak edir ki, bu süxurlar transqressiv 
olaraq b
at yaşlı andezit, andezit-bazalt tərkibli lava örtükləri və bu 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
86 
t
ərkibli piroklastik süxurlarla örtülür. Yura yaşlı vulkanogen 
m
ənşəli süxurlar kompleksi subvulkanik kütlələrlə, diabaz, 
qabbro-diabaz t
ərkibli daykalarla yarılırlar. Ştok formalı filiz 
cisiml
əri massiv və möhtəvi pirit filizləşməsi ilə təmsil olunur. 
Filiz saxlayan riolit-dasit t
ərkibli süxurlar metasomatik 
prosesl
ərin təsiri nəticəsində törəmə kvarsitlərə çevrilmiş, 
möht
əvi və damar tipli kükürd kolçedanı filizləşməsi daşıyır.
Yataqda filizl
əşmə iki fazada baş vermişdir. 1-ci faza 
geosinklinal inkişafın ilk mərhələsində baş verən intensiv 
metasomatizm il
ə müşayiət olunan iri pirit filizləşmə 
toplantılarının əmələ gəlməsi ilə səciyyələnir ki, aşağı 
horizontlarda yüks
ək temperatur şəraitində pirit, yuxarı 
horizontlarda is
ə nisbətən aşağı temperatur şəraitində xalkopirit 
filizl
əşməsi əmələ gəlmişdir.
Filizl
əşmənin 2-ci fazası maqmatizmin Kimeric mərhələsi ilə 
əlaqədar olaraq, mis, mis-sink minerallaşması ilə səciyyələnir.
Çıraqdərə yatağının filizləri mineraloji tərkibinə görə pirit, 
bornit-xalkopirit v
ə tetraedrit-xalkopirit-sfalerit formasiyaları ilə 
xarakteriz
ə olunur. Yataqda A+B+C
1
kateqoriyaları üzrə 837000 
ton kükürd kolçedanı ehtiyatı hesablanmışdır və 1900-cü ildən 
başlayaraq 1968-ci ilə qədər müxtəlif illərdə yataq fasilələrlə 
istismar olunmuşdur. Müxtəlif illərdə qızıla aparılmış tədqiqatlar 
n
əticəsində Çıraqdərə yatağının filizlərinin qızıllılığı məlum 
olunmuşdur. Məlum olmuşdur ki, Çıraqdərə yatağının filizləri 5,0 
q/t.-a q
ədər qızıl daşıyır.