Pedagogika fakulteti ona tili va bolalar adabiyoti

ODDIY GAP BO'LAGI FORMASIDAGI TO'LDIRUVCHILAR

Bu xil to'ldiruvchilar o'zidan oldingi to'ldiruvchining ma'nosini izohlaydi, unga aniqlab kiritadi, boshqa turdagi ajratilgan bo'laklar kabi, uziga xos intonasiyaga ega bo'ladi. Vositasiz to'ldiruvchilar ham, vositali to'ldiruvchilar ham ajratiladi.

AJRATILGAN VOSITASIZ TO'LDIRUVCHILAR

1. 
   Endi ular faqat birgina saylni-dushman ustidan g'alaba qilingan kun tantanasini umid qiladilar.
   
2. 
   Qaynotangni, Zunnunxo'jani, oldin ham ko'rganmiding?
   

AJRATILGAN VOSITALI TO'LDIRUVCHILAR

1. 
   U oilasi bilan-xotini, chaqaloq qizi, o'n besh yoshli singlisi bilan, Oltiariqqa ko'chib bordi. (E.V)
   
2. 
   Bektemirga, sobiq sodda cho'ponga, komandiring g'oyat ёqdi.
   

Ajratilgan to'ldiruvchi bilan ajratilmish to'ldiruvchi bir xil grammatik shaklda bo'lib, bir xil so'roqqa javob bo'ladi. Bu jixatdan uyushiq bo'laklarga o'xshaydi. Biroq bularda intonasiyada o'ziga xos pauza bo'ladi. Oddiy gap bo'lagi formasidagi ajratilgan to'ldiruvchilar o'zlari izohlab kelayotgan to'ldiruvchilar bilan, ya'ni, shu jumladan, masalan, kabi, yordamchi so'zlar orqali bog'lanishi ham mumkin. Masalan: Jahon kitobxonalari qirg'iz yozuvchisi, ya'ni Chingiz Aymatovni yaxshi biladi, yoki: Bu xabar ko'plarni, shu jumladan, Maxkamni ham, juda quvontirdi. (P.K)