Pedagogika fakulteti pedagogika kafedrasyy

13-nji mowzuk. Fin bilim ulgamy
Meýilnama:
1. Finlýandiýanyň bilim ulgamyna syn
2. Fin biliminiň esaslary barada
3. Mekdep durmuşy barada beýleki möhüm maglumatlar

Hünärmenleriň pikiriçe, dünýäniň iň gowy bilim ulgamy Finlýandiýada. Finlýandiýa Europeewropanyň ösen ýurtlaryndan biridir.

Onda, dünýäde iň gowy hasaplanýan Finlýandiýanyň bilim ulgamyny beýlekilerden näme tapawutlandyrýar?
• Finlýandiýada abraýly ýa-da adaty mekdep düşünjesi ýok. Schoolshli mekdepler döwlete degişli, deň derejede maliýeleşdirilýär we enjamlary we desgalary birmeňzeş;
• Kiçi synplarda çagalara öý işi berilmeýär, ekzamen bermeýär we baha berilmeýär;
• Finlýandiýanyň mekdeplerinde çagalar köp düzme ýazýarlar: garaşsyz iş çagany her mesele boýunça öz pikirini we pikirini çeper dilde düşündirmegi öwredýär;
• Bir dersi beýleki derslerden has çuňňur öwrenmek maslahat berilmeýär. Mysal üçin, finler matematikany sungatdan has çuňňur öwrenmelidigine ynanmaýarlar;
• Bir okuwçyny başga bir okuwçy bilen deňeşdirmek gadagandyr. Maýyp we işe ukyply çagalar bir synpda okaýarlar;
• Fin mekdepleriniň şygary: Çagany ömür ýa-da ekzamen üçin taýýarlaýarys. Birinjisini saýladyk "-diýdi. Şonuň üçin fin mekdeplerinde ekzamen diňe bir gezek berilýär - okuwçy 16 ýaşyna ýetende;
• Fin mekdeplerinde iň möhüm zat okuwçyny garaşsyz durmuşa taýýarlamakdyr. Şonuň üçin olara özbaşdak öwrenmegi öwredýärler. Childrenatlanan formulalaryň ýerine çagalar sprawnohnik, kalkulýator we internedi ulanmagy öwrenýärler;
• Mugallymlar synpda günde 4 sagat sapak berýärler we hepdede 2 sagat mugallymlary taýýarlamak üçin sarp edilýär;
• Finlýandiýada "mugallym" hünäri abraýly hünärdir. Higherokary okuw jaýlarynda mugallym bolup işlemek üçin uly bäsdeşlik bar;
• Finlýandiýada umumy orta bilim mugt. Bu mugt günortanlyk nahary, meýdan gezelençleri, mekdep awtobuslary we kitaplary öz içine alýar. Ene-atalardan pul ýygnamak gadagandyr;
Bilşiňiz ýaly Finlýandiýa Europeewropanyň demirgazygynda ýerleşýän kiçijik ýurt. Uly tebigy baýlyklary, söwda ýeňillikleri ýa-da beýleki möhüm girdeji çeşmeleri ýok. 20-nji asyryň başynda Finlýandiýa Europeewropanyň iň garyp ýurtlaryndan biridi. Şol ýyllarda müňlerçe fin adaty işçiler (migrant işçiler) bolup işlemek üçin ABŞ, Angliýa, Germaniýa we Fransiýa gitdi. Şol döwürde Amerikada öý işgäri "finka" diýilýärdi.
Häzirki wagtda dünýäniň öňdebaryjy seljeriş merkezleriniň habar bermegine görä Finlýandiýa "dünýäniň iň gowy ýurdy", "erkekler we aýallar üçin deň hukukly ýurt", "dünýäniň iň durnukly ýurdy", "iň howpsuz ýurt" "," dünýäniň iň amatly ýurdy "diýlip atlandyryldy.
Bilşiňiz ýaly, soňky döwürde köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde Finlýandiýadaky bilim ulgamynyň dünýäde iň gowudygy we radikal ideýalaryň (Beýik Britaniýanyň we ABŞ-nyň bilim ulgamy bilen deňeşdirilende) nähili işleýändigi barada köp pikir alyşyldy. ulgamyna şeýle statusa ýetmäge kömek ediň.
Şeýlelikde, Finlýandiýanyň bilim ulgamy beýle üstünlige nädip ýetdi? Galyberse-de, köplenç fin talyplary ABŞ-nyň we Beýik Britaniýanyň talaplaryndan has ýokary netijeleri ýazýarlar.
Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasy (OECD) tarapyndan her üç ýylda bir gezek geçirilýän Halkara Talyplara Bahalandyryş Maksatnamasynyň (PICA) bilim we netijeliligiň bahalandyrylmagynda Amerikaly we Iňlis talyplarynyň yzygiderli yza galýandyklary mälimdir. Ine, şu gün gürleşeris.
1. Finlýandiýaly çagalar beýleki ýurtlara garanyňda giç bilim alýarlar. 7 ýaşdan mekdebe kabul edilýär. Fin ulgamy: "Çagalary mekdebe gaty ir ibermegiň peýdaly däldigi ylmy taýdan subut edildi" -diýdi.
2. 7 ýaşa çenli çagalar gündelik çagalar baglaryna gatnaýarlar, ýöne sapaklaryň ýerine döredijilik oýunlaryna üns berýärler. "Bu ýaşdaky çagalara oýnamak we fiziki taýdan işjeň bolmak üçin wagt gerek. Bu ýaş döredijilik döwri "-diýip, Helsinkidäki Fransiýa gününi bejeriş merkeziniň başlygy Tina Marjoniemi aýdýar.
3. Her 45 minutlyk okuwda, talyplar 15 minutlyk dynç alýarlar we dürli oýunlar oýnaýarlar.
4. Finlýandiýada hökmany bilim 9 ýyl dowam edýär, talyplar 16 ýaşynda mekdebi terk edip bilerler. Maksat fin okuwçylaryny hakyky durmuşa taýýarlamak.
5. Finlýandiýada talyplar diňe 16 ýaşynda merkezleşdirilen synagdan (Milli Matematika Synagy) geçmeli bolýarlar.
6.Finnish okuwçylary ösen ýurtlaryň arasynda iň az sagat sapaklaryny öwrenýärler (sapaklar 8-9-dan başlap, günortan 2-e çenli gutarýar), ýöne gaty gowy netijeleri ýazýarlar.
Finlýandiýadaky mekdepler hiç hili tertipde ýok, mekdepler, sebitler, mugallymlar ýa-da okuwçylar arasynda deňeşdirme ýok. Bäsdeşlik däl-de, hyzmatdaşlygyň üstünligiň açarydygyna ynanýarlar.
8. Fin mugallymlary dünýäde iň ökde hünärmenlerdir. Finlýandiýada okatmaga isleg gaty ýokary.
9. Fin mugallymlary lukmanlar we aklawçylar bilen deň derejededir. Olaryň sosial ýagdaýy hem gaty ýokary.
10. Finlýandiýaly mugallymlaryň şeýle ýokary wezipäni eýelemegi mugallymçylyk hünärine bolan isleg we kär synaglarynyň çylşyrymlylygy bilen düşündirilýär. Şonuň üçin Finlýandiýada mugallymlaryna yzygiderli baha bermegiň we baha bermegiň zerurlygyny duýmaýarlar. Mugallymdan haýsydyr bir ýalňyşlyk ýa-da kemçilik bar bolsa, mekdebiň müdiri bu meseläni çözer.
11. Finlýandiýada mekdepler barlanmaýar. 1990-njy ýyllaryň başynda Finlýandiýada mekdepleri ýörite komissiýalar tarapyndan barlamak praktikasy ýatyryldy. Finler mugallymlaryň we mekdep ýolbaşçylarynyň hünär derejesine ynanýarlar. Mekdeplere öz-özüňe baha bermek maslahat berilýär.
12. Finlýandiýada hususy mekdep ýok. Fin mekdepleriniň arasynda bäsdeşlik bolmazlygynyň sebäpleriniň biri, ähli mekdepleriň döwlet tarapyndan maliýeleşdirilmegi. Şol sebäpli bir ýerde gowy bilim bermäge, başga bir ýerde gowşak bilim bermäge rugsat berilmeýär
Fin mekdepleriniň ähli okuwçylarynyň günortanlyk naharyny döwlet öz içine alýar. Bu tejribe 1943-nji ýyldan bäri dowam etdirilýär.
14. Finlýandiýanyň bilim ulgamy synag ballaryny köpeltmegiň we matematika, ylym we iňlis dilini ileri tutmagyň ýerine, sagdyn we sazlaşykly okuw gurşawyny döretmäge ünsi jemledi. Onda "bilim sosial deňsizligi deňleşdirmegiň serişdesi bolmaly" ideologiýasy berjaý edilýär.
15. Finlýandiýaly talyplar has köp dil ​​öwrenýärler. Mekdepdäki ilkinji gününden fin dilini öwrenýärler. 9 ýaşynda şwed dilini öwrenip başlaýarlar. 11 ýaşynda üçünji dili (köplenç iňlis dilini) öwrenmek maslahat berilýär. Köp talyplar 13 ýaşyna çenli dördünji dili öwrenerler.
16. Mugallymlar adatça günde 4 sagat türgenleşýärler we her hepde hünär derejesini ýokarlandyrmak üçin 2 sagat berilýär. Bu bolsa öz gezeginde mugallymlara edilýän stressi azaldar.
17. Finlýandiýanyň milli okuw meýilnamasy mugallymlara synpda öz stilini we ideýalaryny ulanmaga mümkinçilik berýän giň gollanma. Bu, Finlýandiýanyň bilim ulgamynyň mugallymlaryna bolan ynamyna esaslanýar.
18. Orta mekdep okuwçylarynyň 66% goşmaça bilime (kollej ýa-da hünär kurslaryna) gatnaýarlar.
Finlýandiýa ABŞ-dan, Angliýadan, Japanaponiýadan we Germaniýadan 30% az sarp edýär (OECD-iň statistikasy).
Abraýly halkara guramasy PISA tarapyndan her 3 ýylda bir gezek geçirilýän halkara gözlegleriň netijelerine görä, fin mekdep okuwçylary dünýäde iň ýokary bilim derejesini görkezdiler. Planetamyzyň iň bilimli çagalary hökmünde ykrar edildi. Finlýandiýaly talyplar mekdepde beýleki ýurtlardaky deň-duşlaryndan has az wagt sarp edýärler we günde ýarym sagat wagt sarp edýärler. Onda näme üçin Finlýandiýanyň bilim ulgamy dünýäde iň üstünlikli bilim ulgamy hökmünde ykrar edildi?
Mekdepde az okan we az okaýan talyplar nädip dünýäniň iň gowy okuwçysy hökmünde ykrar edildi? Bu soraglar bizi gyzyklandyrdy. Fin bilimini öwrendik we hünärmenleriň pikirini diňledik. Çeşme gözlänimizde, isleýän maglumatlarymyzy berip biljek hünärmen tapdyk. "ConnectUz" maslahat beriş kompaniýasynyň düýbüni tutujy, bilim we gözleg pudagynyň jemgyýetçilik işgäri, Finlýandiýanyň Youthaşlar Taslamasynyň awtory, uniwersitetiň mugallymy, Beýik Geljek Geňeş Geňeşiniň agzasy Kamilla Soltanowa bilen habarlaşdyk. häzirki wagtda Finlýandiýada ýaşaýan watandaşymyz. Finlýandiýanyň bilimi barada bize maglumat berdi.
Fin biliminiň esaslary barada
Bu ýerde çagalar hepdede bäş gün, diňe gündiz we anna güni gysgaldylan okuw güni bilen okaýarlar. Okuw wagty her mekdebiň islegine görä 8: 00-dan 16: 00-a çenli. Bu ýurtdaky iň uly mekdepde 960 okuwçy bar. Iň kiçi mekdepde 11 okuwçy bar, mekdepleriň hemmesi diýen ýaly döwlet mekdepleri. Hususy mekdepler hem bar.
Finlýandiýada ýokary bilim bar. Başlangyç bilim, orta bilim we orta bilim mugt we köp halatlarda goşmaça bilim hem mugt. Girdejiniň derejesine garamazdan, her bir maşgala ýokary hilli bilim almak we ýurduň işjeň raýaty bolmak üçin deň mümkinçiliklere eýe. Bu ýerde çagalar hepdede bäş gün, diňe gündiz we anna güni gysgaldylan okuw güni bilen okaýarlar. Okuw wagty her mekdebiň islegine görä 8: 00-dan 16: 00-a çenli. Bu ýurtdaky iň uly mekdepde 960 okuwçy bar. Iň kiçi mekdepde 11 okuwçy bar, mekdepleriň hemmesi diýen ýaly döwlet mekdepleri. Hususy mekdepler hem bar.