Pedagogs international research journal

---

PEDAGOGS 
 international research journal
www.pedagoglar.uz
 

Volume-2, Issue-1, January–2022
 
92 
MATEMATIKA FANINING RIVOJLANISHI VA SONLARNING PAYDO 
BO’LISHI 
 
Hamroyev Jamoliddin
Navoiy viloyati Xatirchi tumani 59 -umumiy o'rta ta'lim maktabning 
matematika fani o'qituvchisi
Annotatsiya: 
Matematika tarixi matematikani rivojlanish tarixini, bunda 
xalqlarning, alohida olimlarning va olimlar kollektivining fan taraqqiyotiga 
qo’shgan hissalarini o’rganishni, matematik tushunchalarni, qonunlarni paydo 
bo’lish va ularning fandagi va hayotdagi rolini o’rganish bilan shug’ullanadi. 
Shuningdek matematika o’qituvchilari uchun hamda fan tarixi bilan qiziquvchilar 
uchun ham foydalidir. O’quvchilarni matematika tarixi, bu boradagi kashfiyotlar 
bilan tanishtirish, matematik tushunchalarni va qonuniyatlarni ro’yobga kelishda 
ayrim olimlarning, olimlar jamoasining va xalqlarning roli bilan tanishtirish ularning 
dunyo qarashini shakllantirishda, matematikaga bo’lgan qiziqishlarini oshirishda 
muhim ahamiyatga ega bo’lib, kasbiy tayyorgarliklarini shakllanishda muhim rol 
o’ynaydi.
Kalit so’zlar: 
Matematikada tenglamalar ildizi, Differentsial va integral, xisob 
abjad hisobi, kristollografiya, kvant fizikasi, Lagranj tenglamalari, fut, lokat, 
Primitiv ko’rinishdagi miqdoriy munosabatlar, son , figura, yuza, kasr sonlar, 
algoritim, o’nlik sonlar, katta sonlar. 
Matematika fanini rivojlanishini asoslari, boshqa fanlarini rivojlanishi kabi, 
insoniyat faoliyatining amaliy ehtiyojlaridan kelib chiqadi. Fanning rivojlanishi bu 
ishlab chiqarishning shakllanishi bilan asoslanadi. ”Matematika, boshqa fanlar kabi, 
odamlarning amaliy ehtiyojlari natijasida vujudga keldi, bular: yer maydonining 
yuzalarini o’lchash, idishlarning sig’imini o’lchash, vaqtni o’lchash va 
mexanikaning elementlaridir”. 
Haqiqatan ham matematikaning turli bo’limlari real dunyoning fazoviy 
formalarini va miqdoriy munosabatlarini o’rganishda o’zining metodlarining turli 
tumanligi bilan ajralib tursada, yagonaligi va umumiyligi bilan yaxlit birlashtirib 

---