Pedagogs international research journal

PEDAGOGS 
 international research journal
www.pedagoglar.uz
 

Volume-2, Issue-1, January–2022
 
93 
turadi. 
Matematika fanining mazmuni quyidagicha; 
1) uning rivojlanish jarayonida yig’iladigan - faktlar; 
2) faktlar asosida ilmiy tasavvurning shakllanishi - gipoteza. Ўz o’rnida bu tajriba 
orqali tekshiriladi; hamda ularni nazariya va qonunlar ko’rinishiga keltirish; 
3) nazariya va qonunlarni o’rganish, matematikani o’rganishni xarakterlaydigan 
umumiy yo’nalishlarni ifodalovchi metodolog 
4) faktlar va tajribalar natijalarini umumlashtirish iyani yaratish. 
Bu elementlar doimo o’zaro aloqadorlikda va rivojlanishdadir.Ana shu 
aloqadorlikni va rivojlanishni o’rganish bizlarni qanday tarixiy davrga olib borishini 
tushunish, ro’yobga kelish sabablarini aniqlash aynan mana shu matematika 
tarixining predmetini ifodalaydi. Shuning uchun matematika tarixi matematikaning 
rivojlanishining qonunlarini o’rganuvchi fandir. 
Yuqoridagi aytilganlarga asosan matematika tarixi quyidagi masalalarni hal 
qilishi kerak. Birinchidan - matematikani fan sifatida rivojlanishining haqiqiy 
mazmuni yoritilishini. Bularda matematikaning metodlari, tushunchalari va fikrlari 
qanday paydo bo’lganligi, ayrim matematik nazariyalar tarixan qanday dunyoga 
kelgani yoritilishini. Xalqlarda ma’lum tarixiy davrlarda matematikani rivojlanishini 
xarakteri va xususiyatlarini aniqlashni barcha zamondagi ulug’ olimlarning 
qo’shgan hissalarini yoritishni hal qilish. 
Ikkinchidan - matematika tarixi matematikani turli-tuman aloqalarini ochishi, 
jumladan, matematikani odamlarning amaliy ehtiyojlari va faoliyatlari bilan 
aloqasini, boshqa fanlar rivojlanishi bilan aloqasini ochish, jamiyatning sotsial va 
iqtisodiy strukturasiga va sinfiy kurashlarga ta’sirini ochish, xalqlarning olim 
individining, olimlar kollektivining rolini ochishdan iborat. 
Uchinchidan - matematika tarixini o’rganish hozirgi zamon matematikasini 
mantiqiy mazmunini, rivojlanish dialektikasini va kelajagini to’g’ri tushunishga 
yordam berishi kerak. 
Matematika juda qadimgi fanlardan biri bo’lib dastlabki bosqichlarda o’zaro 
muomala va mehnat faoliyatlari asosida shakllana boshladi. U asta-sekin rivojlana 

---