Постоянный электрический ток

Sabit elektrik cərəyanının işi və gücü

1. Naqillərin ardıcıl birləşməsində naqillərdən axan cərəyan şiddətləri I = I₁ = I₂ eyni olduğundan A = I² ∙ R ∙ t
d üsturunu istifadə etmək üçün daha əlverişlidir. 2. Naqillərin paralel birləşməsində gərginlik U = U₁ = U₂ eyni olduğundan 2
düsturunu istifadə edirlər.
Elektrik cəryanının işini elektrik sayğacı ilə ölçürlər.
Cərəyanın gücü cərəyanın işinin bu işin görülməsinə sərf olunan zamana nisbətinə bərabərdir:
.
düsturunu istifadə edirlər.
Cərəyanın gücünün ölçü vahidi:
.
Sonrakı cədvəldə cərəyanın işi, gücü və onların ölçü vahidləri istifadə olunur:

Elektrik cərəyanının işi	İşin ölçü vahidi	Elektrik cərəyanının gücü	Gücün ölçü vahidi
𝐴 = 𝑞𝑈	[𝐴] = 1𝐾𝑙 ∙ 𝑉 = 1𝐶
𝐴 = 𝐼𝑈𝑡	[𝐴] = 1𝐴 ∙ 𝑉 ∙ 𝑠𝑎𝑛 = 1𝐶	𝑃 = 𝐼𝑈	[𝑃] = 1𝐴 ∙ 𝑉 = 1𝑉𝑡
𝐴 = 𝐼^2𝑅𝑡	[𝐴] = 1𝐴^2∙ 𝑂𝑚 ∙ 𝑠𝑎𝑛 = 1𝐶	𝑃 = 𝐼^2𝑅	[𝑃] = 1𝐴^2∙ 𝑂𝑚 = 1𝑉𝑡

Cərəyanın gücünü ölçürlər:

1. 
   Vattmetrlə.
   

2. 
   Elektrik sayğacı və saniyəölçən ilə: .
   
3. 
   Ampermetr və voltmetr vasitəsi ilə: P = U ∙ I.
   

İstilik miqdarı
Məlumdur ki, cərəyanlı naqildə istilik ayrılır. Ayrılan istilik miqdarı cərəyanın işinə bərabər olur: Q=A.
Coul – Lens qanunu.
Cərəyanlı naqildə ayrılan istilik miqdarı cəryan şiddətini kvadratının, naqilin müqavimətinin və zamanın hasilinə bərabərdir:
𝑸 = 𝑰^𝟐𝑹𝒕.
düsturunu Coul – Lens qanununu ifadə edən düsturda yerinə qoyaraq alırıq: .
Tutaq ki ardıcıl birləşmiş və müqavimətləri R₁ və R₂ olan iki naqildən cərəyan keçir.
Naqillərin ardıcıl qoşulması zamanı:

1. 
   Əsasən sonrakı düstur istifadə olunur:
   

𝑸 = 𝑰^𝟐𝑹𝒕.

2. 
   Müqaviməti böyük olan naqildə böyük istilik miqdarı ayrılır.
   
3. 
   Müqaviməti kiçik olan naqildə az istilik miqdarı ayrılır.
   

𝑹_𝟏 > 𝑹_𝟐 ⇔ 𝑸_𝟏 > 𝑸_𝟐.

4. 
   Müqavimətləri bərabər olan naqillərdə bərabər istilik miqdarı ayrılır:
   

𝑹_𝟏 = 𝑹_𝟐 ⇔ 𝑸_𝟏 = 𝑸_𝟐.
Naqillərin ardıcıl birləşməsi zamanı onlarda ayrılan istilik miqdarları bu naqillərin müqavimətləri ilə düz mütənasibdir:
.
Həmin naqilləri paralel birləşdirək. Paralel birləşmə zamanı:

1. 
   Əsasən düsturu istifadə olunur.
   
2. 
   Müqaviməti böyük olan naqildə az istilik miqdarı ayrılır.
   
3. 
   Müqaviməti kiçik olan naqildə böyük istilik miqdarı ayrılır:
   

𝑹1 > 𝑹2 ⇒ 𝑸1 < 𝑸2.

4. 
   Müqavimətləri bərabər olan naqillərdə eyni istilik miqdarı ayrılır.
   

𝑹1 = 𝑹2 ⇒ 𝑸1 = 𝑸2.
Deməli, paralel birləşmiş naqillərdə ayrılan istilik miqdarları naqillərin müqavimətləri ilə tərs mütənasibdir:
𝑄 𝑅
.