Keywords:
pedagogical conflict, communication, communication culture,
understanding, contradictions, conflict situations, advice, conversation, patience,
conflict resolution, competition, body language, threat, information synthesis.
Milliy mentalitetimizda muomala madaniyati asosan o‘zaro hurmat asosida
“Assalomu alaykum. Va alaykum assalom” dan boshlanadi. Ana shu so‘zlar orqali
insonlar bir-birlari bilan muloqotga kirishadi, bir-birlari bilan tanishadi va o‘z
muammolari, ehtiyojlarini qondirib, muammolarini ham hal qilishlari mumkin. Bu
so‘zlarni kishi tomonidan yoqimli va beg‘araz ifoda etilishi suhbatdoshining ham
kayfiyatini ko‘tarib, murojaat qilayotgan insonga nisbatan mehrini oshiradi. Shuning
International scientific-practical
conference on the topic of “Problems
and perspectives of modern technology
in teaching foreign languages”
VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 20
ISSN 2181-1784
SJIF 2022: 5.947 | ASI Factor = 1.7
760
w
www.oriens.uz
February
2022
uchun ham xalqimizda “Salom qanday bo‘lsa, alik ham shunday”, degan naql bor.
Salomlashish odobiga rioya qilish, suhbatdoshga nisbatan iliq va do‘stona
munosabatda bo‘lish kishilar ko‘nglidagi ko‘pgina ilmoqli tugunlarni yechish uchun
sharoit yaratadi.
Ma’lumki, yoshlarga ta’lim-tarbiya berish, ularni barkamol shaxslar sifatida
shakllantirish muammosi har doim ham, har qanday jamiyatning asosiy vazifasi
bo‘lib kelgan. Bugungi kunda Oliy ta’lim muassasalarida “Pedagogik
konfliktologiya” fanini o‘qitishdan maqsad asosan o‘quv jarayoni sharoitida turli
shakl va turdagi nizolarning oldini olish orqali ta’lim samaradorligiga erishish,
pedagogik va o‘quvchilar jamoasida do‘stona ruhiy barqarorlikni ta’minlashni ko‘zda
tutadi. Ushbu maqsadlarga erishishning zaminida o‘zaro muomala madaniyati va
muloqot qoidalari yotadi.
Shaxs ma’naviyatining uzviy bir bo‘lagi muomala madaniyati bo‘lsa, xulq-atvor,
odob-axloq, nutqiy faoliyat tushunchalari uning zamiriga kiradi. Asrlar osha har bir
xalqqa xos bo‘lgan, milliy-ma’naviy qadriyatlar yuksak madaniyat ramziga aylangan
urf-odatlar, yurish-turish, yashash tarzi barchasi kishi shaxsiyatida aks etishi tabiiy.
Munosabat, shubhasizki, shaxsning muomala madaniyatidan kelib chiqadi. Bu
esa barkamollik belgisi bo‘lgan ta’lim va tarbiyaga, ma’naviyat va ma’rifatga borib
bog‘lanadi. Aqlan, ruhan va jismonan sog‘lom avlodgina yurtning porloq kelajagidir.
Qushning parvozini qo‘sh qanotisiz tasavvur qilish mumkin bo‘lmaganidek,
insonning iqboli va yurt istiqbolini ham ta’lim-tarbiya va ma’naviyat-ma’rifatsiz
tushunish, idrok etish mushkul.
Allomalarimizning e’tirof etishlaricha, mulk sohibi bo‘lishdan ko‘ra, ko‘ngil
sohibi bo‘lish sharofati haqida mumtoz adabiy merosimizda ibratomiz fikrlar bisyor.
Inson dilini ovlash, unga mehr berish, samimiy tilaklar izhor etish ilinji sharq
adabiyotida juda sharaflanib, ta’riflangan. Sababi, dunyoda bir ilm borki, bu
adabiyotning bosh mavzusi bo‘lib kelgan. Bu insonshunoslikdir. Ushbu ilmning
ibtidosi esa inson diliga yo‘l izlashdir. Ilmu fan ham, ma’naviy madaniyat va san’at
ham shu haqda bosh qotirib kelgan. Bu esa komil inson konsepsiyasidir.
Inson qalbiga yo‘l topilmasa, barcha sohalarning rivoji, jamiyat taraqqiyoti
haqidagi so‘z puchga aylanadi. Insonning ongu shuuri, qalbigina ulug‘ va
qutlug‘ ishlarga qodirdir. Bu qalbda dunyoqarash va tafakkur qudrati bor. Tafakkur
va ongning yuksakligiga erishmasdan turib oldimizga qo‘yilgan maqsadlarimizning
ro‘yobini tasavvur etish mushkul.
|