Problems and perspectives of modern technology in teaching foreign languages

Xitoy tilini o‘rganishda kommunikativ yondashuv 

---

International scientific-practical 
conference on the topic of “Problems 
and perspectives of modern technology 
in teaching foreign languages” 
 
VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 20 
ISSN 2181-1784 
SJIF 2022: 5.947 | ASI Factor = 1.7 
278 
w
www.oriens.uz
February 
2022
 
Kelajakda jamiyatga kerakli mutaxasislarni tayyorlashda biz kabi o‘qituvchilar 
talabalarga xorijiy tillarni o‘qitishimiz zarur. Bu esa faqatgina muloqot uchun emas, 
balki tildan tashqari ulaning shu xalqning o‘rganayotgan til vakiklarining madaniyati 
bilan tanishishga ham juda katta imkoniyat yaratib beradi.Globallashuv jarayonida bu 
insoniyat tarixining faoliyati bilan bog ‘liq holda muloqot qiluvchilarning ko‘payish 
jarayoniga olib keladi. Agar muloqot qiluvchilar tilni mukammal bilsalar bir-birlarini 
to‘liq tushunadilar va so‘zlashgan vaqtlarida hech qanday qiyinchiliklarga duch 
kelmaydilar. Buni amalga oshirishda nafaqat shaxsni shakllantirish ya’ni talaba 
dialog madaniyatini ham rivojlantiradi. Xorijiy tillarni o‘qitishda turli xil metodlar 
usullar qo‘llaniladi. Ular yildan yilga o‘zgaradi va yangilanib boradi [刘 甜,2019:65]. 
Demak, bu usullarni ko‘rsatishimizdan maqsad shuki, olimlar turli usullar 
yoradimda chet tilini tarjima kompetensiyasiga shakllantirishhda usullar yordamida 
talabalarga matnlarni yozma va og‘zaki tarjima qilish jarayonida shu usullar orqali 
mukammal bilim egallashlari mumkin.
Xitoy tilini o‘qitish jarayonida birinchidan, o‘z yurtida boshqa millat 
vakillarining madaniyatini qanday qabul qiladi. Ikkinchidan, talabaning intellektual 
va psixofiziologik mexanizmlari qanday ishlaydi, yuksak aqliy faoliyati qay darajada 
ishlaydi bu juda muhimdir. Uchinchidan, - bu talabalarni o‘zaro dialog madaniyatiga 
o‘rgatadi, bu esa hozirgi zamonning eng dolzarb muamolaridan biridir. Biz bilim 
berayotganimzda nafaqat ularning og‘zaki nutqini, shu bilan birga ularning aqliy 
faoliyati va muloqotga kirishish jarayonini ham ularga o‘rgatishimiz lozim . 
Bu ikkita olimlarning fikrlarini bir-biriga yaqin tomoni shundaki, talabalar xitoy 
tilini tarjima kompetensiyasini shakllanishida talabalar kommunikativ yondashuvdan 
foydalanib, matnlarni o‘zi mustaqil holda o‘qituvchining yo‘llanmasi asosida tarjima 
qilishga kirishadi va uni a‘lo darajadi bajarishga harakat qiladi. Kommunikativ usul 
orqali talabalar aqliy bilimlari asosida boshqa millat vakillari bilan muloqot 
jarayoniga kirishadi va ular bilan so‘zlashish jarayonini boshlaydi. [Киров, 2018:56]
20-asrning 60-yillarida E.I.Passov xorijiy tillarni o‘rganishda kommunikativ 
usuli ishlab chiqdi. Uning bu usuli 40 yil davomida Rossiya va boshqa shaharlarda 
ham foydalanib kelinmoqda. Xorijiy tillarni o‘qitishdagi kommunikativ usul unda 
turli xil modifikatsiyalardan foydalaniladi. Kommunikativ usulning yondashuvi bu 
dasturlarni tuzib, xorijiy tillarni so‘zlashuv uslubda qo‘llash juda ham muhimdir. 
Bunda biz tanishuvni yo‘lga qo‘yamiz, yangilik eshitamiz, so‘zlashuvchiga nisbatan 
o‘z fikrimizni bildira olishimiz mumkin . 

---