“XAVF GURUH”I BOLALARI - bular jinoiy, delikvent xatti-harakat qilishga moyil bolalar va o‘smirlar toifasi. Jamoatchilik fikri qabul qilmaydigan har qanday xatti-harakat, hulq deviant xulq deyiladi. Qonun tomonidan qabul qilinmaydigan xatti-harakat, hulq esa – delikvent deb ataladi. VOYAGA YETMAGAN HUQUQBUZARLAR - amaldagi qonunga zid, xilof bo‘lgan xatti-harakatlarni sodir etadigan bolalar va o‘smirlar. O‘QITUVCHI VA PSIXOLOGLARNING NIZOLARNI HAL QILISH, JINOYATCHILIKNING OLDINI OLISH VA O‘QUVCHILARNI XAVF GURUHIDAN CHETLATISH BO‘YICHA MALAKASINI OSHIRISH АBDULLA АVLONIY NOMIDAGI XALQ TA’LIMI MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI XULOSA QIILIB QUYIDAGILARNI AYTISH MUMKIN: 1
Qiyin bolalar bilan o‘z vaqtida ishlanmasa, ular “xavf guruhi”dagi bolalar toifasiga o‘tishlari mumkin. “Xavf guruhi”dagi bolalar bilan o‘z vaqtida ishlanmasa, ular voyaga yetmagan huquqbuzarlar toifasiga o‘tishlari mumkin SHUNING UCHUN KO‘PINCHA, DEVIANT XULQ BOLA YOKI BOLALAR GURUHINING HIMOYA REAKSIYASI SIFATIDA NAMOYON BO‘LADI. VA BUNDAY BOLALAR YORDAMGA MUHTOJ! O‘QITUVCHI VA PSIXOLOGLARNING NIZOLARNI HAL QILISH, JINOYATCHILIKNING OLDINI OLISH VA O‘QUVCHILARNI XAVF GURUHIDAN CHETLATISH BO‘YICHA MALAKASINI OSHIRISH АBDULLA АVLONIY NOMIDAGI XALQ TA’LIMI MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI Bola birdan “qiyin bola” bo‘lib qolmaydi (tajovuzkor (agressiv), qarshilik ko‘rsatuvchi va hkz). Bu jarayon, odatda, bosqichma-bosqich bo‘lib o‘tadi. Bola ma’lum bir muddatgacha o‘z ehtiyojlarini, xohishlarini, kutilmalarini yumshoq shaklda ifoda etadi. Yani, kattalar asotsial (jamiyat me’yor va qonunlariga xilof) deb bilgan xatti-harakatlar ko‘pincha o‘ziga e’tiborni tortish, zarur ehtiyojlarni qondirish, hissiy holatni tiklash yoki ijtimoiy munosabatlarni o‘rnatish uchun bolaning urinishidir. Faqat bola hali o‘zining real his-tuyg‘ularini hozircha boshqa yo‘l bilan ifoda eta olmaydi.
Bolaning xulq-atvoridagi har qanday jiddiy o‘zgarish, og‘ish (ayniqsa o‘smirlik davrida yaqqol namoyon bo‘lishi) – yordam uchun signaldir. U o‘z xatti-harakati bilan quyidagilarni aytishi mumkin: “Men o‘zimni yomon his qilyapman! Yordam bering!”, “Men nima bo‘layotganini tushunmayapman, shuning uchun qo‘rqaman”, “MENGA E’TIBOR BERING” va boshqalar.
2
