SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3
ǀ ISSUE 4
ǀ 2022
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 402
PSIXODIAGNOSTIK METODIKANI VA TEKSHIRUV NATIJALARINI
STANDARTLASHTIRISH MUAMMOSI
Zarnigor Alisherova
Andijon davlat universiteti Filologiya va tillarni o’qitish: rus tili 3-kurs talabasi
ANNOTATSIYA
Bu maqola orqali psixodiagnostika va uning psixologik tadqiqotlar sohasi sifatida
shakllanguncha bo’lgan davrda psixodiagnostikaga oid bilimlar taraqqiyoti yoritilgan.
Bunda bola psixik holati va shaxsi xususiyatlarining ba`zi belgilarining ko’rinishini
o’rganish maqsadida tadqiqot olib borildi. Tadqiqotda olingan ma`lumotlar yordamchi
xarakterga ega bo’lib, bola xulq-atvorining haqiqiy kuzatilgan xususiyatlari,
uning
psixik funktsiyalari taraqqiyot darajasi bilan taqqoslashda foydalanildi.
Kalit so’zlar: Pedagogik-psixologik eksperiment,
psixodiagnostik metodika,
validlik tavsifi, empirik, standartlashtirish.
I. Psixodiagnostika va eksperimental psixologiya predmeti va vazifalari.
Hozirgi zamon psixologiyasi har xil usullar bilan kishi amaliy faoliyatiga ta'sir
qilish imkoniga ega. Shunday usullardan biri, bu turli toifadagi
odamlarga psixologik
yordam ko‘rsatishdan iboratdir. Ammo psixologik yordam ko‘rsatish uchun, avvalo,
ulardagi psixik o‘zgarishlar sabablarini va unga ta'sir qiluvchi omillarni aniqlash
zarurati tug‘iladi. Bunda biz psixodiagnostika faniga
va uning metodlari hamda
metodikalariga murojaat qilamiz. O‘z-o‘zidan savol tug‘iladi: «psixodiagnostika»
atamasi nimani anglatadi va u nimalarni o‘rganadi hamda uning nazariy,
amaliy
vazifalari nimalardan iborat?
«Psixodiagnostika» atamasi psixologik tashxis qo‘yish degan ma'noni anglatib,
shaxsning
ruhiy holati, to‘liq biror-bir alohida xususiyati haqida xulosa chiqarishdir,
bunda «tashxis» shaxsning taraqqiyot ko‘rsatkichi va tavsifnomalarni birgalikda tahlil
qilish asosida sinaluvchining holat va xususiyatlari haqidagi xulosalardan iborat.
«Psixodiagnostika» atamasi ilk bor Rorshaxning «Psixodiagnostika»
asari chop
etilishidan so‘ng psixiatriyada qo‘llanilgan bo‘lib, u tez orada tibbiyotdan tashqarida
ham keng miqyosda ommalasha boshladi. «Diagnoz», ya'ni «tashxis»
esa shaxs
rivojlanishidagi har qanday og‘ishlarni, hattoki uning holat va xususiyatlarining konkret
taraqqiyot darajasini aniqlash demakdir.
Psixodiagnostika – bu maxsus bilimlar sohasi bo‘lib, individ guruhning
psixologik taraqqiyot ko‘rsatkichlarini, holat va xususiyatlarini
baholash uchun
metodikalar majmuini ishlab chiqish bilan bog‘liqdir. Psixologiya fani o‘rganayotgan
har qanday jarayon psixodiagnostikaning baholash ob'ekti bo‘lishi mumkin.
Psixodiagnostika fanining nazariy vazifalari quyidagilardan iborat: