Psixodiaqnostika

SORĞU MƏTNI 
1.
 
Özünü bütün siniflə bir səviyyədə tutmaq sənin üçün çətindirmi? 
2.
 
Müəllim  sənin  materialı  mənimsəmə  səviyyəvi  yoxlamaq 
istədiyini deyəndə çoxmu həyəcanlanırsan? 
3.
 
Sinifdə  müəllimin  tələb  etdiyi  səviyyədə  iĢləmək  sənin  üçün 
çətindirmi? 
4.
 
Sən  heç  yuxuda  görmüsənmi  ki,  dərsi  öyrənmədiyin  üçün 
müəllim sənə möhkəm qəzəblənib? 
5.
 
Heç elə olubmu ki, sinif yoldaĢın səni vursun və ya döysün? 
6.
 
Yeni  materialın  izahı  zamanı  müəllimin  sən  onun  dediyini  baĢa 
düĢənə qədər tələsmədən danıĢmasını tez-tezmi istəyirsən? 
7.
 
Cavab  verən  zaman  və  ya  tapĢırığı  yerinə  yetirən  zaman  çoxmu 
həyəcanlanırsan? 
8.
 
Səfeh  bir  səhv  buraxacağından  ehtiyatlandığın  üçün  dərsdə 
danıĢmaqdan çəkindiyin heç olubmu? 
9.
 
Səni dərsə danıĢmağa çağıranda dizlərin əsirmi? 
10.
 
 Siz müxtəlif oyunları oynayanda tez-tezmi səni lağa qoyurlar? 
11.
 
 Gözlədiyindən aĢağı qiymət aldığın vaxtlar olubmu? 
12.
 
 Sinifdə ikinci il qalmaq məsələsi səni heç həyəcanlandırırmı? 
13.
 
 Səni  adətən  heç  vaxt  seçmədiklərinə  görə  seçkili  oyunlarda 
iĢtirak etməməyə çalıĢırsanmı? 
14.
 
 Səni cavab verməyə çağırdıqları zaman baĢdan – ayağa titrədiyin 
vaxtlar olurmu? 
15.
 
 Səndə  belə  bir  hiss  yaranırmı  ki,  sənin  etmək  istədiyini  heç  bir 
sinif yoldaĢın etmək istəmir? 
16.
 
 TapĢırığı yerinə yetirməzdən əvvəl möhkəm həyəcanlanırsanmı? 

47 
 
17.
 
 Valideynlərinin səndən gözlədikləri qiymətləri almaq sənin üçün 
çətindirmi? 
18.
 
 Sinifdə əhvalının xarab olacağından qorxduğun vaxtlar olurmu? 
19.
 
 Cavab  verən  zaman  səhv  buraxsan  sənin  sinif  yoldaĢların  sənə 
güləcəkmi? 
20.
 
 Sən öz sinif yoldaĢlarına bənzəyirsənmi? 
21.
 
 Sən  sinifdə  iĢlədiyin  zaman  hər  Ģeyi  yaxĢı  yadda  saxladığından 
əminsənmi? 
22.
 
 Sən  sinifdə  iĢləyən  zaman  hər  Ģeyi  yaxĢı  yadında  saxladığından 
əminsənmi? 
23.
 
 Heç  belə  bir  yuxunu  tez-tez  görürsənmi  ki,  guya  sən 
məktəbdəsən və müəllimin sualına cavab verə bilmirsən? 
24.
 
 UĢaqların 
əksəriyyətinin 
sənə 
dostcasına 
yanaĢması 
doğrudurmu? 
25.
 
 Biləndə  ki,  sənin  iĢinin  nəticələrini  sinif  yoldaĢlarının  nəticələri  
ilə müqayisə edəcəklər, daha da çox iĢləyərsənmi? 
26.
 
 Səndən  dərs  soruĢanda  az  həyəcan  keçirməyini  çox  tez-tezmi 
arzulayırsan? 
27.
 
 Bəzən mübahisəyə girməkdən qorxursanmı? 
28.
 
 Müəllim  sənin  dərsə  hazırlığını  yoxlayacağını  bildirəndə 
ürəyinin tez-tez döyündüyünü hiss edirsənmi? 
29.
 
 Sən  yaxĢı  qiymətlər  alanda  sənin  dostlarından  bəzilərini  sənin 
bunu özünü gözə soxmaq üçün etdiyini düĢünürmü? 
30.
 
 UĢaqların xüsusi bir diqqətlə yanaĢdığı sinif yoldaĢlarınla özünü 
yaxĢı hiss edirsənmi? 
31.
 
 Elə  olubmu  ki,  bəzi  uĢaqların  sinifdə  dedikləri  nə  isə  sənə 
toxunsun? 
32.
 
 Sənin  fikrincə,  dərsin  öhdəsindən  gələ  bilməyəcək  Ģagirdlər 
rəğbətdən düĢürlərmi? 
33.
 
 Bu  doğrudurmu  ki,  sənin  sinif  yoldaĢlarının  çoxu  sənə  fikir 
vermirlər? 
34.
 
 Sən  tez-tezmi  mənasız  bir  hərəkət  etmiĢ  kimi  görünməkdən 
qorxursan? 
35.
 
 Müəllimlərin sənə qarĢı münasibətindən razısanmı?  
36.
 
 Sənin  anan  da  sənin  sinif  yoldaĢlarının  anası  kimi  sinif 
Ģənliklərinin təĢkilində iĢtirak edirmi? 
37.
 
 Səni  əhatə  edənlərin  sənin  haqqında  nə  düĢündükləri  səni  heç 
narahat edibmi? 
38.
 
 Gələcəkdə əvvəlkindən daha yaxĢı oxumağa ümidin varmı? 
39.
 
 Səncə, sən də sinif yoldaĢların kimi yaxĢı geyinirsənmi? 
40.
 
 Dərsə  cavab  verərkən  baĢqalarının  bu  zaman  sənin  haqqında  nə 
düĢündükləri barədə tez-tezmi fikirləĢirsən? 

48 
 
41.
 
 Ġstedadlı  Ģagirdlər  sinifdə  olan  digər  uĢaqlara  nisbətən  hansı  isə 
xüsusi hüquqlara malikdilərmi? 
42.
 
 Bəzi  sinif  yoldaĢların  sən  onlardan  daha  yaxĢı  göstəricilər  əldə 
edəndə hirslənirlərmi? 
43.
 
 Sinif yoldaĢlarının sənə olan münasibətindən razısanmı? 
44.
 
 Müəllim ilə tək qalanda özünü yaxĢı hiss edirsənmi? 
45.
 
 Sənin  sinif  yoldaĢların  bəzən  sənin  xarici  görkəmini  və 
davranıĢını lağa qoyurlarmı? 
46.
 
 Sən  heç  düĢünürsənmi  ki,  sən  öz  məktəbəqədərki  iĢlərin 
barəsində digər uĢaqlardan daha çox narahat olursan? 
47.
 
 Səndən  soruĢanda  və  sən  cavab  verə  bilməyəndə  sən  hiss 
edirsənmi ki, indicə ağlayacaqsan? 
48.
 
 AxĢamlar sən yataqda uzananda sən bəzən heç düĢünürsənmi ki, 
sabah məktəbdə nə olacaq? 
49.
 
 Çətin  tapĢırıq  üzərində  iĢləyərkən  sən  bəzən  hiss  edirsənmi  ki, 
əvvəllər yaxĢı bildiyin Ģeyləri tamamilə yaddan çıxarmısan? 
50.
 
 Sən tapĢırıq üzərində iĢləyən zaman əlin yüngülcə titrəyirmi? 
51.
 
 Müəllim sinifə tapĢırıq verəcəyi haqqında məlumat  verəndə sən 
narahat olmağa baĢladığını hiss edirsənmi? 
 
52.
 
 Məktəbdə sənin biliyinin yoxlanılması səni qorxudurmu? 
53.
 
 Müəllim  sinifdə  tapĢırıq  verəcəyini  deyəndə  onun  öhdəsindən 
gələ bilməyəcəyinə görə qorxu keçirirsənmi? 
54.
 
 Bəzən sənin  yuxuna  girirmi ki,  sənin  sinif  yoldaĢların  sənin  edə 
bilmədiyini edirlər? 
55.
 
 Müəllim  materialı  baĢa  salanda  sənə  elə  gəlmirmi  ki,  sinif 
yoldaĢların onu səndən yaxĢı baĢa düĢürlər?  
56.
 
 Məktəbə  gedərkən  müəllimin  sinifə  yoxlama  iĢi  verəcəyi 
düĢünərək narahatlıq keçirirsənmi? 
57.
 
 TapĢırığı  yerinə  yetirəndə  adətən  bunu  yaxĢı  etmədiyini  hiss 
edirsənmi? 
58.
 
 Müəllim  səndən  lövhəyə  çıxaraq  bütün  sinif  qarĢısında  tapĢırıq 
yerinə yetirməyi tələb edəndə əlin yüngülcə əsirmi? 
 
Nəticənin iĢlənilməsi və interpretasiyası 
 
Nəticənin  iĢlənilməsi  zamanı  testin  açarına  uyğun  gəlməyən  suallar 
və  cavablar  qeyd  olunurlar.  Məsələn,  58-ci  suala  uĢaq  ―hə‖  cavabını  verib. 
Halbuki açarda bu suala ―-―  - yəni ―yox‖ cavabı uyğun gəlir. Açarla üst-üstə 
düĢməyən cavablar həyəcanlılığın təzahürüdür.  
 
Nəticələrin iĢlənilməsi zamanı aĢağıdakılar hesablanır: 
1.
 
Bütün  mətn  boyu  uyğunsuzluqların  ümumi  sayı.  Əgər  bu  test 
sualların  ümumi  sayının  50%-dən  çoxdursa,  uĢaqda  həyəcanlılığın  çox 
olmasından, 75%-dən çoxdursa, yüksək həyəcanlılıqdan danıĢmaq olar. 

49 
 
2.
 
Testdə verilmiĢ 8 həyəcanlılıq faktorunun hər biri üzrə uyğunluqların 
sayı.  Həyəcanlılıq  səviyyəsi  birinci  halda  olduğu  kimi  müəyyən  olunur. 
Məktəblinin  ümumi  daxili  emosional  vəziyyəti,  hansı  ki,  ən  çox  bu  və  ya 
digər həyəcan sindromlarının olması və onların miqdarı ilə müəyyən olunur. 
 
Faktorlar 
Sualların nömrəsi 
1. Məktəbdə ümumi həyəcanlılıq 
2,  3,  7,  12,  16,  21,  23,  26,  28,  46, 
47,  48,  49,  50,  51,  52,  53,  54,  55, 
56, 57, 58 


22
1
 
2. Sosial stress həyəcanları 
5, 10, 15, 20, 24, 30, 33, 36, 39, 42, 
44 


11
1
 
3.Uğur  qazamağa  olan  tələbatın 
frustrasiyası 
1,  3,  6,  11,  17,  19,  25,  29,  32,  35, 
38, 41, 43 


13
1
 
4. Özünüifadə etmək qorxusu 
27, 31, 34, 37, 40, 45 
6
1


 
5. 
Biliklərin 
yoxlanılması 
situasiyasının qorxusu 
2, 7, 12, 16, 21, 26 
6
1


 
6.Ətrafdakıların 
ümidlərini 
doğrultmamaq qorxusu 
3, 8, 13, 17, 22 
5
1


 
7.  Stressə  qarĢı  aĢağı  səviyyəli 
fizioloji müqavimət 
9, 14, 18, 23, 28 
5
1


  
8.Müəllimlərlə 
münasibətlərdə 
problemlər və qorxu 
2, 6, 11, 32, 35, 41, 44, 47 
8
1


  
 
SUALLARIN AÇARI 
 
“+” – HƏ 
 
“-“ – YOX 
1 –  
 
 
19 –    
 
37 –    
 
55 –  
2 – 
 
 
20 +   
 
38 +    
 
56 –  
3 –  
 
 
21 – 
 
 
39 +   
 
57 –  
4 – 
 
 
22 +    
 
40 –    
 
58 –  
5 –  
 
 
23 – 
 
 
41 +  

50 
 
6 – 
 
 
24 +    
 
42 – 
7 –  
 
 
25 +   
 
43 + 
8 – 
 
 
26 –    
 
44 +  
9 –  
 
 
27 –    
 
45 –  
10 – 
 
 
28 –    
 
46 –  
11 +   
 
29 –    
 
47 –  
12 –    
 
30 +   
 
48 –  
13 –    
 
31 –    
 
49 –  
14 – 
 
 
32 –    
 
50 –  
15 – 
 
 
33 –     
 
51 –  
16 –    
 
34 –    
 
52 –  
17 – 
 
 
35 +    
 
53 –  
18 –    
 
36 +   
 
54 –  
 
NƏTICƏLƏR 
1) Uyğun gəlməyən iĢarələrin (―+‖ – hə, ―-― – yox) hər bir faktor üzrə 
miqdarı (uyğunsuzluqların faizlə tam miqdarı: <50%: 

50%: 

75%).  
Hər bir respondent üçün. 
 
2) Bu məlumatların fərdi diaqram Ģəklində təqdim edilməsi.  
 
3) Bütün sinif üçün hər bir hesablama üzrə uyğunsuzluqların miqdarı: 
– tam qiymət – <50%: 

50%: 

75%). 
 
4) Bu məlumatların diaqram Ģəklində təqdimi. 
 
5)  Müəyyən  faktorlar  üzrə 

50%  və  bütün  faktorlar  üzrə 

75% 
uyğunsuzluqları olan Ģagirdlərin sayı. 
 
6) Təkrar hesablamalar zamanı müqayisəli nəticələrin təqdimi. 
 
7) Hər Ģagird haqqında tam informasiya. 
Hər bir sindromun (faktorun) dolğun xarakteristikası 
1)
 
Məktəbdə  ümumi  həyəcanlılıq  –  uĢağın  məktəb  həyatına  qoĢulması 
ilə bağlı ümumi emosional vəziyyəti. 
2)
 
sosial stressin həyəcanları - uĢağın emosional vəziyyəti, hansının ki, 
fonunda onun sosial kontaktları (hər Ģeydən əvvəl yaĢıdları ilə) baĢ verir. 
3)
 
Uğurlara nail olmaq tələbatının frustrasiyası – mənfi psixi fon – hansı 
ki,  uĢağa  müvəffəqiyyətə,  yüksək  nəticənin  əldə  olunmasına  və  s.  olan 
tələbatlarını inkiĢaf etdirməyə imkan verir. 
4)
 
Özünüifadəetmə qorxusu – öz imkanlarını nümayiĢ etdirmək, özünü 
baĢqalarına  təqdim  etmək,  özünü  meydana  çıxarmaq  ilə  bağlı  olan 
siituasiyalardan neqativ emosional həyəcanlanmalar. 
5)
 
Biliklərin  yoxlanılması  situasiyasından  qorxu  –  biliklərin, 
nailiyyətlərin, imkanların yoxlanılması (xüsusilə də açıq Ģəkildə). 
6)
 
Ətrafdakıların  ümidlərini  doğrultmamaq  qorxusu  –  öz  nəticələrinə, 
hərəkətlərinə  və  fikirlərinə  baĢqalarının  verəcəyi  qiymətə  böyük  dəyər 

51 
 
verərək ona istiqamətlənmək, ətrafdakıların verəcəyi  qiymətlərə  görə qorxu 
keçirmək, neqativ qiymətlər gözləmək. 
7)
 
Stressə  qarĢı  aĢağı  fizioloji  müqavimətə  malik  olmaq  –  uĢağın 
psixoloji quruluĢunun xüsusiyyətidir, hansı ki, stress xarakterli situasiyalara 
uyğunlaĢmaq  qabiliyyətini  aĢağı  salır,  mühitin  həyəcanverici  faktoruna 
qeyri-adekvat, destruktiv reaksiya vermə ehtimalını artırır. 
8)
 
Müəllimlərlə  münasibətlərdə  problemlər  və  qorxu  –  məktəbdə 
yaĢlılar ilə münasibətlərinin ümumi mənfi emosional fonu, hansı ki, uĢağın 
təhsil alma müvəffəqiyyətini aĢağı salır. 
Cədvəl 9 
Blank 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
―+‖   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
―-―   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
D.RASSEL VƏ M.FERQÜSON 
TƏNHALIĞI SUBYEKTĠV HĠSSETMƏ SƏVĠYYƏSĠNĠN 
DĠAQNOSTĠKASININ METODĠKASI 
 
 
Təlimat: Sizə bir sıra müddəa təklif olunur. Ardıcıl olaraq onlardan 
hər  birini  nəzərdən  keçirin  və  sizin  həyatınızda  təzahür  etməsinin  tezliyi 
nöqteyi-nəzərindən onları dörd cavab variantının (―tez-tez‖, ―bəzən‖, ―nadir 
hallarda‖,  ―heç  vaxt‖)  köməyi  ilə  qiymətləndirin.  Seçdiyimiz  variantı  ―+‖ 
iĢarəsi ilə qeyd edin. 
Nəticələrin iĢlənilməsi və interpretasiyası 
 
Hər  bir  cavab  variantlarının  miqdarını  hesablayın.  ―Tez-tez‖ 
cavablarının  miqdarını  üçə,  ―bəzən‖  cavablarının  miqdarını  ikiyə,  ―nadir 
halarda‖ cavablarının miqdarını birə, ―heç vaxt‖ cavablarının miqdarını sıfıra 
vurmaq  lazımdır.  Alınan  nəticələr  toplanır.  Tənhalığın  mümkün  maksimal 
göstəricisi 60 baldır. 
 
40-60 bal  - tənhalığın yüksək səviyyəsini,  20-40  bal  –  tənhalığın 
orta səviyyəsini, 0-20 bal – tənhalığın aĢağı səviyyəsini göstərir. 
Sorğu testi 
 
MÜDDƏALAR 
tez-tez 
bəzən 
nadir 
hallarda 
heç 
vaxt 

52 
 
1.  Mən  bu  qədər  iĢləri  təkbaĢına 
görərək bədbəxtəm 
 
 
 
 
2. Mən danıĢmağa adam tapmıram   
 
 
 
3.  Bu  cür  tənha  olmağıma  dözə 
bilmirəm 
 
 
 
 
4. Mənim ünsiyyətə tələbatım var 
 
 
 
 
5. Mən hiss edirəm  ki,  elə bil heç 
kəs məni həqiqətən baĢa düĢmür. 
 
 
 
 
6.  Məna  adamların  mənə  zəng 
edəcəklərini  və  ya  yazacaqlarını 
qeyri-ixtiyari gözləyirəm 
 
 
 
 
7.  Mənim  müraciət  edəcəyim 
kimsəm yoxdur 
 
 
 
 
8.  Mən  indi  heç  kəslə  yaxın 
deyiləm 
 
 
 
 
9.  Məni  əhatə  edənlər  mənim 
maraqlarımı  və  ideyalarımı  qəbul 
etmirlər 
 
 
 
 
10.  Mən  özümü  atılmıĢ  kimi  hiss 
edirəm 
 
 
 
 
11. Mən özümü sərbəst tutmağı və 
ətrafımdakılarla  ünsiyyət  qurmağı 
bacarmıram. 
 
 
 
 
12.  Mən  özümü  tamamilə  tənha 
hiss edirəm 
 
 
 
 
13.  Mənim  sosial  münasibətlərim 
və əlaqələrim səthidir 
 
 
 
 
14.  Mənim  məclislər  üçün  ürəyim 
gedir 
 
 
 
 
15.  Əslində  heç  kim  məni  lazım 
olduğum kimi tanımır 
 
 
 
 
16.  Mən  özümü  baĢqalarından 
təcrid olunmuĢ kimi hiss edirəm 
 
 
 
 
17.  Mən  belə  tərk  edildiyim  üçün 
bədbəxtəm 
 
 
 
 
18.  Mən  dost  tapmaqda  çətinlik 
çəkirəm 
 
 
 
 
19. 
Mən 
özümü 
baĢqaları 
tərəfindən  kənarlaĢdırılmıĢ  və 
təcrid olunmuĢ kimi hiss edirəm 
 
 
 
 
20. 
Adamlar 
mənim   
 
 
 

53 
 
ətrafımdadılar,  amma  mənimlə 
deyildirlər 
 
 
DUYĞU AXTARIġI TƏLƏBATI DĠAQNOSTĠKASININ 
M.TSUKERMAN METODĠKASI 
 
 
Yeniyetmə  və  yaĢlı  adamların  müxtəlif  qəbildən  olan  duyğulara 
tələbatının səviyyəsini öyrənmək üçün istifadə olunur. 
 
Təlimat:  Cüt  halında  birləĢdirilmiĢ  müddəalar  sizin  ixtiyarınıza 
verilir.  Hər  bir  cütdən  sizi  ən  çox  xarakterizə  edən  birini  seçib  qeyd 
etməyimiz lazımdır. 
Sorğu testi 
1.  a)  Mən  çox  saylı  ezamiyyətlər,  səyahətlər  tələb  edən  iĢə  üstünlük 
verərdim. 
    b) Mən bir yerdə iĢləməyə üstünlük verərdim. 
2. a) Sərin, təmiz havalı gün məni gümrahlaĢdırır. 
    b) Sərin havalı gün olanda ancaq evə nə vaxt gedib çatacağımı düĢünürəm. 
3. a) Mənim bütün bədən qoxularından zəhləm gedir. 
    b) Mənim bəzi bədən qoxularımdan xoĢum gəlir. 
4.  a)  Mən  mənə  tanıĢ  olmayan  təsir  göstərəcək  hər  hansı  bir  narkotikin 
dadına baxmaq istəməzdim. 
   b) Mən qarabasmalar yaradan hər hansı bir tanıĢ olmayan narkotik dadına 
baxmaq istəyərdim. 
5. a) Mən hər bir adamın təhlükəsiz, etibarlı və xoĢbəxt yaĢaya biləcəyi ideal 
cəmiyyətdə yaĢamağa üstünlük verərdim. 
    b)  Mən  bizim  zəmanəmizin  qeyri-müəyyən,  qarıĢıq  günlərində  yaĢamağa 
üstünlük verərdim. 
6. a) Mən sürəti sevən adamla yol getmək istəyərdim. 
    b)  Bəzən  mən  maĢını  surətlə  sürməyi  xoĢlayıram,  bu  məni  çox 
həvəsləndirir. 
7. a) Mən ticarət agenti – satıcı iĢləsəydim, az və ya heç nə qazanmaq riski 
daĢıyan iĢəmuzd maaĢdansa sabit maaĢa üstünlük verərdim. 
   b) Əgər mən ticarət agenti – satıcı iĢləsəydim, iĢəmuzd iĢləməyə üstünlük 
verərdim, belə ki, mənim quru maaĢla nisbətən daha çox qazanmaq imkanım 
olardı. 
8.  a)  Mən  mənimkindən  kəskin  fərqli  düĢünən  adamlarla  mübahisə  etməyi 
xoĢlamıram, çünki belə mübahisələrin axırı yoxdur. 
   b)  Məncə,  mənim  nöqteyi-nəzərimlə  razı  olmayan  adamlar  mənimlə 
razılaĢan adamlardan daha çox həvəsləndirə bilərlər. 
9.  a)  Adamların  çoxu  özünü  sığorta  etmək  üçün  həddindən  çox  pul 
xərcləyirlər. 

54 
 
    b) Sığorta – bu elə bir Ģeydir ki, heç bir insan bunsuz keçinə bilməz. 
10. a) Mən istəməzdim ki, məni hipnoz etsinlər. 
      b) Mən hipnoz olunmaq istəyərdim. 
11.  a)  Həyatda  ən  vacib  olan  məqsəd  –  gen-bol  yaĢamaq  və  həyatdan  ala 
bildiyin qədər zövq almaqdır. 
     b) Həyatda əsas məqsəd – sakitlik və xoĢbəxtlik əldə etməkdir. 
12. a) Mən soyuq suya tədricən, özümü ona öyrəĢdirə - öyrəĢdirə girirəm.  
      b) Mən dənizə və ya soyuq hovuza dərhal girməyi və tullanmağı sevirəm. 
13.  a)  Müasir  musiqinin  bir  çox  növləri  öz  nizamsızlığı  və  ahəngsizliyi  ilə 
mənim xoĢuma gəlmir. 
      b) Mən yeni qeyri-adi musiqi növlərini dinləməyi sevirəm. 
14. a) Ən pis çatıĢmazlıq – kobud, nəzakətsiz adam olmaqdır. 
      b) Ən pis çatıĢmazlıq  - darıxdırıcı, cansıxıcı adam olmaqdır. 
15.  a)  Mən  emosional  adamlara  üstünülük  verirəm,  hətta  onlar  bir  qədər 
xasiyyətcə çırtqoz olsalar da. 
     b) Mən sakit, hətta ―tənzimlənmiĢ‖ adamlara üstünlük verirəm. 
16.  a)  Motosikl  sürən  adamların,  yəqin  ki,  öz  canlarını  ağrıtmaq,  ziyan 
vurmaq kimi dərkedilməz bir tələbatı var. 
     b) Motosikl sürmək və ya onda getmək mənim xoĢuma gələ bilər. 
 
Məlumatlar üzərində iĢ və interpretasiya  
AlınmıĢ cavablar açar ilə tutuĢdurulur. 
 
1.
 
a   
5. b 
 
9. a 
 
13. b 
2.
 
a   
6. b 
 
10. b   
14. b 
3.
 
b   
7. b 
 
11. a   
15. a 
4.
 
b   
8. b 
 
12. b   
16. b. 
Açar  ilə  üst-üstə  düĢmüĢ  hər  bir  cavab  bir  balla  qiymətləndirilir. 
AlınmıĢ  ballar  toplanır.  Üst-üstə  düĢənlərin  cəmi  duyğulara  olan  tələbatın 
göstəricisidir.    Yeni  duyğuların  axtarıĢının  insan  üçün  böyük  əhəmiyyəti 
vardır.  Çünki,  emosiyaları  və  təxəyyülü  stimullaĢdırır,  yaradıcılıq 
potensialını yüksəldir və sonucda onun Ģəxsiyyətinin inkiĢafına səbəb olur. 
Duyğulara olan yüksək tələbat (11-16 bal) yəni ―əsəbləri qıdıqlayan‖ 
təssüratlara olan meylin  (çox güman ki,  nəzarətsiz olan) olduğunu göstərir, 
bu da ki, çox vaxt sınaqdan keçən adamın riskli macəralarda və tədbirlərdə 
iĢtirak etməyə təĢviq edə bilər.  
Duyğulara  olan  tələbatın  orta  səviyyəsi  6-10  baldır.  Bu  belə 
tələbatları  kontrol  etmək  bacarığından,  onların  təmin  edilməsində 
mötədillikdən, yəni, bir tərəfdən,  yeni təcrübələrə getməyə hazır olmaqdan, 
digər  tərəfdən  isə  həyatın  zəruri  anlarında  təmkinli  və  düĢüncəli  olmaqdan 
xəbər verir. 

55 
 
Duyğulara olan tələbatın aĢağı səviyyəsi (o – 5 balla) həyatdan yeni 
təssüratlar  (eləcə  də  informasiyalar)  almağın  zərərinə  tədbirlilikdən  və 
ehtiyatlılıqdan xəbər verir. Bu cür göstəriciləri olan sınanan Ģəxs stabilliyi və 
nizamlılığı həyatda naməlum və qəfildən olan hər Ģeydən üstün tutur. 
 
ZUNQENĠN DEPRESSĠV VƏZĠYYƏTLƏRĠN DĠFFERENSĠAL 
DĠAQNOSTĠKASININ METODĠKASI 
 
 
T.Ġ.BalaĢova  tərəfindən  uyğunlaĢdırılmıĢdır.  Sorğu  depressiv 
vəziyyətlərin  və  depressiyaya  yaxın  vəziyyətlərin  differensial  diaqnostikası 
üçün, skrininq üçün (ilkin həkim müayinəsinə qədərki diaqnostika məqsədilə 
kütləvi tədqiqatların diaqnostikası) iĢlənib hazırlanmıĢdır.  
 
Testin keçirilməsi məlumatların iĢlənilməsi ilə birlikdə 20-30 dəqiqə 
çəkir. Sınanan Ģəxs blankdakı cavabları iĢarələyir. 
Depressiya səviyyəsi: (DS) 
 
DS = 
ter
birb



.
.
 
formulu üzrə hesablanır. Burada 
birb

.
 
-  1,  3,  4,  7,  9,  10,  13,  15,  19  –  nömrəli  ―birbaĢa‖  müddəalara  aid  olan 
cızılmıĢ  rəqəmlərin  cəmidir. 
ter

.   -    2,  5,  6,  11,  12,  14,  16,  17,  18,  20 
nömrəli  ―tərsinə‖  müddəalara  aiddir.  Məsələn,  2  №  müddəanın  1  rəqəmi 
cızılmıĢdır,  biz  cəmə  4  bal  əlavə  edirik;  5  №  müddəanın  2-ci  cavabı 
cızılmıĢdır, biz cəmə 3 bal əlavə edirik; 6 № li müdəanın 3-cü cavabı cızılıb, 
biz  cəmə  2  bal  əlavə  edirik;  11  №  müddəanın  4-cü  cavabı  cızılmıĢdır,  biz  
cəmə 1 bal əlavə edirik və s. 
Nəticədə 20-80 bal arasında olan DS (depressiya səviyyəsi) alınır. 
Əgər DS 50 baldan çox deyildirsə, ―depressiyasız‖ diaqnozu qoyulur. 
Əgər DS 50 baldan çox və 59 baldan az olarsa, yüngül depressiya (situasiya 
və ya nevrotik mənĢəli) haqqında nəticə çıxarmaq olar. DS göstəricisi 60-69 
bal  arasında  olanda  subdepressiv  vəziyyət  və  ya  maskalanmış  depressiya 
diaqnozu qoyulur. DS 70 baldan çox olanda əsil depressiv vəziyyət diaqnozu 
qoyulur.