Psixodiaqnostika

ÖZÜNÜQĠYMƏTLƏNDĠRMƏ DIAQNOSTĠKASININ  
Ç. D. SPĠLBERQER, Y. L. XANĠNĠN  METODĠKASI 
 
Bu  mətn  hal-hazırda  həyəcan  (reaktiv  həyəcan  bir  əhval  kimi) 
səviyyəsinin  və  Ģəxsi    həyəcanlılığın  (insanın  sabit  xüsusiyyəti  kimi) 
qiymətləndirilməsi  üçün  etibarlı  və  məlumatverici  üsuldur.  ġəxsi 
həyəcanlılıq hissi  bir çox vəziyyətləri özü üçün  təhlükə kimi  qavramaq,  bu 
vəziyyətlərə  həyəcanla cavab vermək kimi sabit meyli xarakterizə  edir. 
Reaktiv  həyəcanlılıq    gərginlik,  narahatlıq,  əsəbiliklə  xarakterizə 
olunur.  Çox  yüksək  reaktiv  həyəcan  diqqətin  pozulmasına,  bəzən  incə 
koordinasiyanın pozulmasına gətirib çıxara bilər.  
ġəxsiyyətin çox yüksək həyacanlılığı əsəbi münaqiĢənin, emosional və əsəbi 
gərginliklərin və psixosomatik xəstəliklərin olmasından birbaĢa asılıdır. 
 
Amma  həyacanlılıq  baĢlanğıcdan  neqativ  xüsusiyyət  olmayıb. 
Həyacanlılığın  müəyyən  səviyyəsi  təbiidir  və  aktiv  Ģəxsiyyətin  mütləq 
xüsusiyyətidir.  Bu  zaman  ―faydalı  həyacanın‖  optimal  fərdi  səəviyyəsi 
mövcud olur. 
 
Özünüqiymətləndirmə ĢĢkalası reaktiv (RH N1 – N20-yə qədər olan 
mülahizələr) və Ģəxsiyyətə aid (ġH, N21-dən N40-a qədər olan mülahizələr) 
həyacanlılıqları  ayrı-ayrılıqda  qiymətləndirən  iki  hissədən  ibarətdir.  RH  və 
ġH  göstəriciləri  RH   




50
2
1
  formulu  ilə  hesablanırlar,  burada 


1
 
  Ģkalanın  3,  4,  6,  7,  9,  12,  13,  14,  17,  18-ci  bəndləri  üzrə  üstündən 
cızıq  çəkilmiĢ  rənglərin  cəmidir. 

2
 
–  isə  bütün  qalan  üstündən  cızıq 
çəkilmiĢ rəqəmlərin (1, 2, 5, 8, 10, 15, 16, 19, 20-ci bəndlər üzrə) cəmidir. 
 
ġH = 




35
2
1
, burada 


1  Ģkalanın 22, 23 24, 25, 28, 29, 
31,  32,  34,  35,  37,  38,  40-cı  bəndlər  üzrə  üstündən  cızıq  çəkilmiĢ 

37 
 
rəəqəmlərin  cəmidir: 

2
 
–  isə  21,  26,  27,  30,  33,  36,  39-cu  bəndlər  üzrə 
qalan üstündən cızıq çəkilmiĢ rəqəmlərin cəmidir. 
 
Ġnterpretasiya zamanı nəticəni belə qiymətləndirmək olar: 30-a qədər  
- aşağı həyəcanlılıq: 31-45 – orta həyəcanlılıq: 46 və ondan çox isə  yüksək 
həyəcanlılıqdır. 
 
Orta  həyəcanlılıq  səviyyəsindən  xeyli  kənara  çıxma,  yüksək 
həyəcanlılıq  insanın  mütəxəssis  kimi  qiymətləndirilməsi  situasuyalarında 
onun güclü həyəcan vəziyyətinə düĢməyə meylli olmasını göstərir. Bu halda 
situasiyanın  və  məsələlərin  subyektiv  qiymətini  aĢağı  salmaq  və  diqqəti 
fəaliyyətin dərindən düĢünülməsinə və uğura inam  hissinin formalaĢmasına 
vermək lazımdır. 
 
CAVAB BLANKI 
 
 
Özünüqiymətləndirmə Ģkalası (Ç.D. Spilberq, Y.L.Xanin) 
 
 
Soyad _________ tarix __________ 
 
 
Təlimat: AĢağıda verilmiĢ cümlələrin həər birini diqqətlə oxuyun və 
BU ANDA özünüzü necə hiss etməyinizdən asılı olaraq sağdakı uyğun 
rəqəmin üstündən xətt çəkin. Suallar üzərində çox düĢünməyin, çünkü 
düzgün və ya qeyri-düzgün cavablar yoxdur. 
 
 
Yox, bu 
belə 
deyil 
Yəqin 
belədir 
Düzdür  Tamamilə 
doğrudur 
1. Mən sakitəm 
1 
2 
3 
4 
2. Məni heç bir təhlükə gözləmir 
1 
2 
3 
4 
3. Mən gərginəm 
1 
2 
3 
4 
4. Mən təəssüf hissi keçirirəm 
1 
2 
3 
4 
5. Mən özümü azad hiss edirəm 
1 
2 
3 
4 
6. Mən dilxoram 
1 
2 
3 
4 
7. Məni mümkün uğursuzluqlar 
narahat edir 
1 
2 
3 
4 
8. Mən özümü dincəlmiĢ kimi 
hiss edirəm 
1 
2 
3 
4 
9. Mən qorxuya düĢmüĢəm 
1 
2 
3 
4 
10. Mən daxili məmnunluq hiss 
edirəm 
1 
2 
3 
4 
11. Mən özümə əminəm 
1 
2 
3 
4 
12. Mən əsəbiləĢirəm 
1 
2 
3 
4 

38 
 
13. Mən özümə yer tapa bilmirəm  1 
2 
3 
4 
14. Mənim əsəblərim tarıma 
çəkilib 
1 
2 
3 
4 
15. Mən sıxıntı, gərginlik hiss 
etmirəm 
1 
2 
3 
4 
16. Mən məmnunam  
1 
2 
3 
4 
17. Mən fikirliyəm 
1 
2 
3 
4 
18. Mən həddindən çox 
həyəcanlanmıĢam və özümdə 
deyiləm 
1 
2 
3 
4 
19. Mən Ģadam 
1 
2 
3 
4 
20. Mənə çox xoĢdur 
 
 
 
 
 
                             
Özünü qiymətləndirmə Ģkalası (Ç.D.Spilberq, Y.L.Xanin) 
Cavab blankı 
soyadı 
tarix 
Təlimat:  aĢağıdakı  cümlələri  diqqətlə  oxuyun  və  adətən  özünüzü  necə  hiss 
etməyinizdən  asılı  olaraq,  sağdakı  rəqəmlərdən  uyğun  olanını  qaralayın. 
Suallar ətrafında çox düĢünməyin, çünki burada düzgün və ya səhv cavablar 
yoxdur. 
 
cavab 
Yox, 
bu belə 
deyil 
Yəqin, 
belədir 
Düzdür 
Tamamilə 
doğrudur 
1.
 
 Mən sakitəm 
1 
2 
3 
4 
2.
 
 Məni heç bir təhlükə 
gözləmir 
1 
2 
3 
4 
3.
 
 Mən gərginəm 
1 
2 
3 
4 
4.
 
 Mən təəssüf hissi 
keçirirəm 
1 
2 
3 
4 
5.
 
 Mən özümü azad hiss 
edirəm 
1 
2 
3 
4 
6.
 
 Mən dilxoram 
1 
2 
3 
4 
7.
 
 Məni mümkün 
uğursuzluqlar narahat 
edir 
1 
2 
3 
4 
8.
 
 Mən özümü dincəlmiĢ 
kimi hiss edirəm 
1 
2 
3 
4 
9.
 
 Mən qorxuya 
düĢmüĢəm 
1 
2 
3 
4 
10.
 
 Mən daxili məmnunluq  1 
2 
3 
4 

39 
 
hiss edirəm 
11.
 
 Mən özümə əminəm 
1 
2 
3 
4 
12.
 
 Mən əsəbiləĢirəm 
1 
2 
3 
4 
13.
 
 Mən özümə yer tapa 
bilmirəm 
1 
2 
3 
4 
14.
 
 Mənim əsəblərim 
tarıma çəkilib 
1 
2 
3 
4 
15.
 
 Mən sıxıntı, gərginlik 
hiss etmirəm 
1 
2 
3 
4 
16.
 
 Mən məmnunam  
1 
2 
3 
4 
17.
 
 Mən fikirliyəm 
1 
2 
3 
4 
18.
 
 Mən həddindən çox 
həyəcanlanmıĢam və 
özümdə deyiləm 
1 
2 
3 
4 
19.
 
 Mən Ģadam 
1 
2 
3 
4 
20.
 
 2Mənə çox xoĢdur 
1 
2 
3 
4 
                          Cavab blankın üz tərəfi     
       
Özünü qiymətləndirmə Ģkalası (Ç.D.Spilberq, Y.L.Xanin) 
Cavab blankı 
soyadı 
tarix 
Təlimat:  aĢağıdakı  cümlələri  diqqətlə  oxuyun  və  adətən  özünüzü  necə  hiss 
etməyinizdən  asılı  olaraq,  sağdakı  rəqəmlərdən  uyğun  olanını  qaralayın. 
Suallar ətrafında çox düĢünməyin, çünki burada düzgün və ya səhv cavablar 
yoxdur. 
 
cavab 
Yox, 
bu belə 
deyil 
Yəqin, 
belədir 
Düzdür 
Tamamilə 
doğrudur 
21  mən həzz alıram 
1 
2 
3 
4 
22  mən çox tez yoruluram 
1 
2 
3 
4 
23  mən asanlıqla 
ağlayıram 
1 
2 
3 
4 
24  mən də baĢqaları kimi 
xoĢbəxt olmaq istərdim 
1 
2 
3 
4 
25  mən yetərincə tez qərar 
qəbul etmədiyimə görə 
tez-tez uduzuram 
1 
2 
3 
4 
26  adətən mən özümü 
gümrah hiss edirəm 
1 
2 
3 
4 
27  mən 
sakitəm, 
soyuqqanlıyam, 
1 
2 
3 
4 

40 
 
təmkinliyəm 
28  gözlənilən çətinliklər 
adətən məni çox 
narahat edir 
1 
2 
3 
4 
29  mən xırdalıqlara görə 
çox narahatçılıq 
keçirirəm 
1 
2 
3 
4 
30  mən xoĢbəxtəm 
1 
2 
3 
4 
31  mən hər Ģeyi ürəyimə 
salıram 
1 
2 
3 
4 
32  mənə özüməinamım 
çamır 
1 
2 
3 
4 
33 
adətən mən özümü 
təhltəhlükəsizlikdə hiss 
edirəm 
1 
2 
3 
4 
34  mən kritik vəziyyət və 
çətinliklərdən uzaq 
olmağa çalıĢıram 
1 
2 
3 
4 
35  mən bikef oluram 
1 
2 
3 
4 
36  mən razıyam 
1 
2 
3 
4 
37  hər cür xırdalıqlar 
məni diqqətimdən 
yayındırır və narahat 
edir 
1 
2 
3 
4 
38  təəssüfləndiyim 
məqamlarımı çox 
ürəyimə salıram və 
bunu uzun zaman 
unuda bilmirəm 
1 
2 
3 
4 
39  mən təmkinli adamam 
1 
2 
3 
4 
40  mən öz iĢlərim və 
qayğılarım barədə 
düĢünəndə çox 
həyacanlanıram 
1 
2 
3 
4 
 
blankın astar üzü 
AĢağı  dərəcəli  həyacanlılıq,  əksinə,  fəaliyyətə  diqqət  artımı  və 
məsuliyyət  artımı  tələb  edir.L  akin  bəzən  çox  aĢağı  həyacanlılıq  testi 
cavablandırılan  zaman  Ģəxsin  özünü  daha  təmkinli  göstərmək  istəyi  ilə 
gərginliyi ―sıxıĢdırmaq‖nəticəsi ola bilər. 
Göstəriciləri özünü idarəetmə məqsədilə məsləhət kimi istifadə etmək 
olar. 

41 
 
Həyacan hissinin dinamikasının qiymətləndirilməsi üçün (məs., 
aytotreninq kursundan əvvəl və sonra) testin birinci hissəsini istifadə etmək 
olar (ifadələr № 1-20) və ya doldurulmasına 10-15 saniyə sərf olunan 
qısaldılmıĢ variantı cavablandırmaqla 
Formula 
 




15
2
1
  
     


1   2 , 5   cavabların qaralanmıĢ rəqəmlərin cəmi; 
     

2 - 1 , 3, 4 cavabların rəqəm cəmi. 
Göstəricilərin həddi 5-dən 20-dək dəyiĢir. 
 
                                                      CAVAB BLANKI 
                               
                                 Özünü qiymətləndirmə Ģkalası 
Soyadı_______________                         tarix__________________                                    
Təlimat: aĢağıdakı cümlələri diqqətlə oxuyun və bu an özünüzü necə 
hiss  etdiyinizdən  asılı  olaraq,  sağdakı  rəqəmlərdən  uyğun  olanı  qaralayın. 
Suallar ətrafında çox düĢünməyin, çünki burada düzgün və ya səhv cavablar 
yoxdur. 
 
cavab 
Yox, bu 
belə 
deyil 
Yəqin, 
belədir 
Düzdür 
Tamamilə 
doğrudur 
1.
 
 
mən özümü sərbəst hiss 
edirəm 
1 
2 
3 
4 
2.
 
 
mən  əsəbləĢirəm 
1 
2 
3 
4 
3.
 
 
mən  sıxılmıram 
1 
2 
3 
4 
4.
 
 
mən  razıyam 
1 
2 
3 
4 
5.
 
 
mən  qayğılanıram 
1 
2 
3 
4 
 
 
HƏYƏCAN SƏVĠYYƏSĠNĠN ÖLÇÜLMƏSĠNĠN 
TEYLOR METODĠKASI 
T.A. NEMÇĠNOV UYĞUNLAġMASI 
 
Sorğu  vərəqi  50  ifadədən  ibarətdir.  Rahatlıq  üçün  hər  ifadə  ayrıca 
vərəqdə təqdim olunur. Təlimata görə sınanan Ģəxs vərəqlərdə olan ifadələrlə 
razı  olub  –  olmamasından  asılı  olaraq,  onları  sağa-sola  yığır.  TestləĢdirmə 
15-30 dəqiqə çəkir. 
 
                                           Test mətni 
1.
 
Adətən mən sakitəm və məni özümdən çıxartmaq asan deyil. 
2.
 
Mənim əsəblərim baĢqa adamlarınkından artıq pozulmayıb. 

42 
 
3.
 
Məndə nadir halda qəbzlik olur. 
4.
 
Məndə nadir halda baĢ ağrıları olur. 
5.
 
Mən nadir halda yoruluram. 
6.
 
Mən demək olar ki, həmiĢə özümü xoĢbəxt hiss edirəm. 
7.
 
Mən özümə əminəm. 
8.
 
Mənim üzüm heç vaxt qızarmır. 
9.
 
Dostlarımla müqayisədə mən özümü cəsarətli hesab edirəm. 
10.
 
Mən digərlərindən artıq qızarmıram. 
11.
 
Məndə nadir halda ürəkdöyünmə olur. 
12.
 
Adətən mənim əllərim yetərincə istidir. 
13.
 
Mən baĢqalarından artıq utancaq deyiləm. 
14.
 
Mənim özümə inamım azdır. 
15.
 
Bəzən mənə elə gəlir ki, heç bir iĢə yaramıram. 
16.
 
Bəzən mən elə həyacanlanıram ki, yerimdə otura bilmirəm. 
17.
 
Məni mədəm bərk narahat edir. 
18.
 
QarĢıdakı çətinlikləri aĢırmağa mənim iradəm çatmır. 
19.
 
Mən də baĢqaları kimi xoĢbəxt olmaq istərdim. 
20.
 
Bəzən mənə elə gəlir ki, qarĢımda o qədər çətinliklər yığılıb ki, onların 
öhdəsindən gəlməyəcəm. 
21.
 
Mən tez-tez dəhĢətli yuxular görürəm. 
22.
 
Bir iĢ görmək istəyəndə mən hiss edirəm ki, əllərim əsir. 
23.
 
Mənim yuxum hədsiz narahat və ayıqdır. 
24. Gələcəkdə ola biləcək uyğunsuzluqlar məni narahat edir. 
25. Mən heç bir təhlükənin olmayacağını dəqiq bildiyim hallarda belə qorxu 
keçirmiĢəm. 
26. Mən diqqətimi  iĢdə  və  ya baĢqa bir tapĢırıqda cəmləĢdirməkdə çətinlik 
çəkirəm.  
27. Mən böyük gərginliklə iĢləyirəm. 
28. Mən özümü tez itirirəm. 
29. Demək olar ki, həmiĢə kimə görə, ya da nəyə görə isə həyəcan keçirirəm. 
30. Mən hər Ģeyi ciddi qəbul etməyə meyilliyəm. 
31. Mən tez-tez ağlayıram. 
32. Mən bəzən ürəkbulanmadan və qusmadan əziyyət çəkirəm. 
33. Ayda bir dəfə və ya daha tez-tez məndə mədə bulanması olur. 
34. Mən çox vaxt üzümün qızaracağından qorxuram. 
35. Mən diqqətimi nədə isə cəmləməkdə əziyyət çəkirəm. 
36. Maddi durumum məni çox narahat edir. 
37.  Bəzən  mən  elə  Ģeylər  haqqında  düĢünürəm  ki,  heç  kimsə  ilə  onların 
barəsində danıĢmaq istəməzdim. 
38.  Məndə  elə  dövrlər  olub  ki,  o  zaman  həyəcan  məndə  tam  yuxusuzluq 
yaradıb. 

43 
 
39. Mən karıxdığım zamanlarda  güclü  Ģəkildə tərləyirəm  və buna  görə çox 
utanıram. 
40. Hətta soyuq günlərdə belə mən asanlıqla tərləyirəm. 
41.  Hərdən  bir  mənim  əsəblərim  elə  oyanır  ki,  mən  çətinliklə  yuxuya 
gedirəm. 
42. Mən çox tez coĢan insanam. 
43. Bəzən mən özümü tamamilə faydasız hesab edirəm. 
44. Bəzən mənə elə gəlir ki, mənim əsəblərim çox gərilib və mən bir andan 
sonra özümdən çıxacağam.  
45. Mən çox vaxt hiss edirəm ki, nə isə məni narahat edir. 
46. Mən baĢqalarına nisbətən çox-çox həssasam. 
47. Mən demək olar ki, həmiĢə aclıq hiss edirəm. 
48. Çox vaxt mən boĢ Ģeylərə görə əsəbləĢirəm. 
49. Həyat mənim üçün qeyri-adi gərginlik kimi görünür. 
50. Gözləmək məni həmiĢə əsəbləĢdirir. 
 
 
Sorğu  üzrə  tədqiqatın  nəticələrinin  qiymətləndirilməsi  müayinə 
olunanın  həyəcanlılığını  sübut  edən  cavablarının  miqdarının  hesablanması 
yolu ilə aparılır. 
 
14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 
32,  33,  34,  35,  36,  37,  38,  39,  40,  41,  42,  43,  44,  45,  46,  47,  48,  49,  50-ci 
sualların hər birinə verilən ―hə‖ cavabına görə və 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 
11, 12, 13, -cü sualların hər birinə görə ―yox‖ cavabına görə 1 bal verilir. 
 
Yekun qiymət: 
 
40-50 bal – çox yüksək həyəcanlılıq səviyyəsinin göstəricisidir. 
 
25-40 bal – yüksək həyəcanlılıq səviyyəsinin göstəricisidir.  
 
15-25 bal – orta (yüksək tendensiyalı) həyəcanlılıq səviyyəsi. 
 
5-15 bl – orta (aşağı tendensiyalı) həyəcanlılıq səviyyəsi. 
 
0-5 bal – həyəcanlılığın aşağı səviyyəsi. 
 
1975-ci  ildə  V.Q.Norakidze  sorğuya  cavablarda  nümayiĢkarlığı, 
qeyri-səmimiliyi aĢkara çıxarmağa imkan verən yalan Ģkalasını əlavə etdi. 
 
Həmin sorğunun variantı aĢağıda verilmiĢdir. 
 
Həyəcan Ģkalası 
1.
 
Mən yorulmadan uzun müddət iĢləyə bilirəm. 
2.
 
Mən  bunun  mənim  üçün  rahat  olub-olmayacağını  hesaba  almadan 
verdiyim sözü həmiĢə yerinə yetirirəm. 
3.
 
Adətən mənim əllərim və ayaqlarım isti olur. 
4.
 
Mənim baĢım çox nadir hallarda ağrayır. 
5.
 
Mən öz gücümdən əminəm. 
6.
 
Gözləmək məni həmiĢə əsəbləĢdirir. 

44 
 
7.
 
Bəzən mənə elə gəlir ki, mən heç bir Ģeyə yaramıram. 
8.
 
Adətən mən özümü çox xoĢbəxt hiss edirəm. 
9.
 
Mən diqqətimi bir Ģeydə cəmləyə bilmirəm. 
10.
 
UĢaqlıqda  mən,  mənə  tapĢırılan  hər  Ģeyi  dərhal  və  sözsüz  yerinə 
yetirmiĢəm. 
11.
 
Ayda bir dəfə və ya daha tez-tez mənim mədəm pozulur. 
12.
 
Mən çox vaxt qeyri-ixtiyari olaraq nəyin isə məni narahat etdiyini hiss 
edirəm. 
13.
 
Mən  hesab  edirəm  ki,  baĢqa  adamların  əksəriyyətindən  heç  də  çox 
əsəbi deyiləm. 
14.
 
Mən çox da utancaq deyiləm. 
15.
 
Həyat mənim üçün həmiĢə gərgindir. 
16.
 
Bəzən elə olur ki, mən anlamadığım Ģeylərdən danıĢıram. 
17.
 
Mən də elə baĢqaları qədər qızarıram. 
18.
 
Mən çox vaxt boĢ Ģeylərə görə dilxor oluram. 
19.
 
Mən  çox  nadir  hallarda  özümdə  ürəkdöyünməsi  və  ya  təngnəfəslik 
hiss edirəm. 
20.
 
Tanıdığım bütün adamların heç də hamısı mənim xoĢuma gəlmir. 
21.
 
Məni nə isə narahat edəndə yata bilmirəm. 
22.
 
Adətən mən sakitəm və dilxor etmək heç də asan deyil. 
23.
 
Məni tez-tez qorxulu yuxular narahat edir. 
24.
 
Mən hər Ģeyi ciddi olaraq qəbul etməyə meyilliyəm. 
25.
 
Mən əsəbləĢəndə möhkəm tərləyirəm. 
26.
 
Mənim yuxum çox narahat və qırıq-qırıqdır.  
27.
 
Oyunlarda mən uduzmaqdansa udmağa üstünlük verirəm. 
28.
 
Mən baĢqa adamlardan daha çox həssasam. 
29.
 
Bəzən  elə  olur  ki,  ədəbsiz  zarafatlar  və  ya  söz  atmalar  məndə  gülüĢ 
yaradır. 
30.
 
Mən  də,  baĢqaları  öz  həyatından  razı  olduqları  kimi,  öz  həyatımdan 
razı olmaq istəyirəm. 
31.
 
―Mən‖im məni çox narahat edir. 
32.
 
Mən həmiĢə öz maddi vəziyyətim və iĢim barədə düĢünürəm. 
33.
 
Mən  bəzi  adamlara  ehtiyatla  yanaĢıram,  baxmayaraq  ki,  onlar  mənə 
heç bir ziyan vura bilməzlər. 
34.
 
Bəzən  mənə  elə  gəlir  ki,  mənim  qarĢımda  öhdəsindən  gələ 
bilməyəcəyim çətinliklər dağ kimi durur. 
35.
 
Mən tez karıxıram. 
36.
 
Bəzən mənim əsəblərim elə oynayır ki, yata bilmirəm. 
37.
 
Mən  münaqiĢələrdən  və  çətin  vəziyyətlərdən  uzaq  olmağa  üstünlük 
verirəm. 
38.
 
Bəzən məni ürəkbulanma və qusma tutur. 
39.
 
Mən heç vaxt görüĢə və iĢə gecikmirəm. 

45 
 
40.
 
Elə vaxtlar olur ki, mən özümü faydasız hesab edirəm. 
41.
 
Mən bəzən söyüĢ söymək istəyirəm. 
42.
 
Mən çox vaxt kimə görə isə və ya nəyə görə isə həyəcan keçirirəm. 
43.
 
Məni mümkün ola biləcək uğursuzluqlar narahat edir. 
44.
 
Mən çox vaxt üzümün qızaracağına görə qorxuram. 
45.
 
Məni bəzən ümüdsizlik bürüyür. 
46.
 
Mən əsəbi və tez özündən çıxan adamam. 
47.
 
Mən çox vaxt müĢahidə edirəm ki, nə isə etmək istəyəndə əllərim əsir. 
48.
 
Mən həmiĢə aclıq hiss edirəm. 
49.
 
Məndə özünəinam azdır. 
50.
 
Mən hətta sərin günlərdə belə tez tərləyirəm. 
51.
 
Mən  elə  Ģeylər  haqqında  xəyala  dalıram  ki,  onlardan  heç  kimə 
danıĢmasam yaxĢıdır.  
52.
 
Mənim qarnım çox nadir hallarda ağrıyır. 
53.
 
Mən  hesab  edirəm  ki,  mənim  üçün  hər  hansı  bir  problem  və  ya  iĢ 
üzərində diqqətimi cəmləmək çox çətindir. 
54.
 
Mənim  elə  güclü  surətdə  narahatlıq  keçirdiyim  dövrlər  olur  ki,  bir 
yerdə belə otura bilmirəm. 
55.
 
Mən həmiĢə məktubu oxuyan kimi dərhal ona cavab yazıram. 
56.
 
Mən tez dilxor oluram.  
57.
 
Mən demək olar ki, heç vaxt qızarmıram. 
58.
 
Dostlarım  və  tanıĢlarım  ilə  müqayisədə  mənim  ehtiyatlandığım  və 
qorxduğum Ģeylər çox-çox azdır. 
59.
 
Elə olur ki, mən  bu gün görməli olduğum iĢi sabaha saxlayıram. 
60.
 
Adətən mən böyük gərginliklə iĢləyirəm. 
 
6, 7, 9 ,11, 12, 13, 15, 18, 21, 23, 24, 25, 26, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 
35,  36,  37,  38,  40,  42,  44,  45,  46,  47,  48,  49,  50,  53,  54,  56,  60-cı 
mülahizələrə verilən ―hə‖ və 1, 3, 4, 5, 8, 14, 17, 19, 22, 39, 43, 52, 57, 58-ci 
mülahizələrə  verilən  ―yox‖  cavabları  1  balla  qiymətləndirilir.  2,  10,  55-ci 
bəndlərə verilən hə cavabı və 16, 20, 27, 29, 41, 51, 59-cu bəndlərə verilən 
yox cavabları qeyri-həqiqi hesablanır. 
 
Sorğunun  hər  iki  variantı  həm  fərdi,  həm  də  qrup  tədqiqatlarında 
istifadə  olunur,  həm  nəzəri,  həm  də  praktiki  məsələləri  həll  edə  bilirlər  və 
baĢqa test batareyalarına daxil edilə bilərlər.  
 
 
 
 
 
 
 

46 
 
FĠLLĠPSĠN MƏKTƏB HƏYƏCANLILIĞININ SƏVĠYYƏSĠNĠN 
DIAQNOSTĠKASININ METODĠKASI 
 
Kiçik və orta yaĢlı  uĢaqların məktəblə bağlı 
həyəcanlılığının səviyyəsi və xarakterinin öyrənilməsi 
 
 
Test 58 sualdan ibarətdir, onlar Ģagirdlərə həm Ģifahi, həm də  yazılı 
formada  təqdim  oluna  bilər.  Hər  bir  suala  ―hə‖  və  ya  ―yox‖  cavabı 
verilməlidir.  
Təlimat:  uĢaqlar,  indi  sizə  sorğu  təqdim  olunacaq,  sorğu  sizin 
məktəbdə  özünüzü  necə  hiss  etməyiniz  haqqında  suallardan  ibarətdir. 
Səmimi və doğru cavablar verməyə çalıĢın, burada doğru və ya yalan, yaxĢı 
və ya pis cavablar yoxdur. Sualların üzərində uzun müddət düĢünməyin. 
 
Cavablar üçün vərəqin yuxarısında öz adınızı, soyadınızı və sinifinizi 
qeyd  edin.  Suala  cavab  verən  zaman  onun  nömrəsini  və  onunla  razısınızsa 
―+‖, razı deyilsinizsə ― – ― iĢarəsini yazın.