Psixologiya va uning tarmoqlari

www.pedagoglar.uz
 
44-son 2–to’plam may 2023
Sahifa: 213 
muammolarini hal qilmagan. Dearli barcha amaliy psixologiya maktablari G`arbdan 
kelgan nazariy kontseptsiyalarga tayanadilar. Ko’p hollarda psixologik ish shakllari 
hozirgi kunga qadar xorij psixologlari tomonidan ishlab chiqilgan modellarning 
modifikatsiyasidir. SHuni ta`kidlash kerakki, ko’pchilik psixolog faoliyatining 
shakllari aynan rus psixologiyasida paydo bo’lgan. Amaliy psixologiya sohasi 
bo’yicha Rossiya o’z an`anasiga ega. Ta`kidlash joizki, amaliy psixologiyaning 
metodlari elementlaridan 20-30 yillarda keng foydalanilgan. SHu vaqtlarda dastlabki 
ish o’yinlari yaratilgan bo’lib, keyinchalik ular turli ko’rinishdagi treninglarning 
elementlariga aylangan.Ijtimoiy amaliyotda psixologik metodlarni amalga oshirgan 
yo’nalish AQSHda tashkil topgan bo’lib, u G`arbiy Evropa va Rossiya pedalogiyasida 
keng tarqalgan.Aksariyat tarbiya tizimlari psixotexnologiyalarni paydo bo’lishining 
namunalariga boydir. Ular nisbatan g`arb psixologik amaliyotida talab kattadir. 
YUqoridagitfikrlarga misol tariqasida A.S.Makarenkoning nazoratsiz bolalarda 
guruhiy qo’llanilgan metodikalarni kiritishimiz mumkin.Rus psixologiyasi o’zining 
dastlabki rivojlanishining bosqichlarida xorij tadqiqotchilari tomonidan ishlab 
chiqilgan g`oyalarga qaram bo’lgan. O’sha vaqtlardagi eng mashhur 
kontseptsiyalardan biri bu freydizmdir, biroq ko’pchilik rus psixoanalitiklari kerakli 
psixoanalitik ma`lumotlarga ega bo’lmaganlar. Rus psixologlari psixoanalitik 
g`oyalarni bolalar bilan o’tkaziladigan amaliy faoliyatlariga qo’llashga harakat 
qilganlar (V.SHmidt, M.Vulf, I.Ermakov, A.Zalkind va boshqalar). Biroq na 
pedalogiya na freyd kontseptsiyasi rus psixologiyasini rivojlanishiga o’z hissasini 
qo’shmadi. Bunga asosiy sabab hokimlarni oliy malakali va amaliy psixologlarni 
tahqirlashga qaratilgan harakatidir. SHuningdek, ko’p yillar mobaynida psixologiya 
fanida rus psixologlari xorij psixologlarining psixologik yordam ko’rsatish metodlari 
bilan tanishish imkoniyatidan yiroq bo’lgan.[3] 
Fikrimizcha, amaliy psixologning vazifalari haqida fikr yuritilganda uning turli 
darajalarini ajratish lozim: 

---