Pul hám bankler oqıw qollanba

elektron pullar
Banklerdiń rawajlanıwı, óz-ara tólewler hám esap–kitaplar kóleminiń artıwı, sonday-aq, texnika hám texnologiyanıń jetilisiwi nátiyjesinde xX ásirdiń ekinshi yarımınan elektron pullar kelip shıqtı. Elektron pullardıń tólew instrumenti bolıp – plastık kartalar esaplanadı.
Plastık karta–bul pullardı naq emes kóriniste kóshiriw yaki naq pul kóriniste alıw imkániyatın beretuǵın, bankler hám basqa kredit kárxanaları tárepinen shıǵarılǵan tólew hújjeti esaplanadı.
Plastık kartalardıń bank sisteması hám onnan paydalanıwshılar ushın qolaylıq tárepleri júdá kóp. Olardan:
–adam 5, 10, 20 mln swmdı qaltasında alıp júre almaydı, lekin plastık kartada bunday qıyınshılıq joq;
–koshelogińizdegi puldı joǵalıtsańız yaki umıtıp bir jerge qaldırsańız olardı basqa adam paydalanıwı múmkin, lekin plastık kartalardan basqa adamlardıń paydalanıw imkániyatı júdá sheklengen. Sebebi, olardıń arnawlı paróli bolıp, plastık kartanı joǵalıtqan adam tezlik penen bankke xabar berse onıń esapbetleri boyınsha tólewlerdi toqtatıp qoyıwı múmkin;
–bankler naq pullardı tasıw, saqlaw, olardıń esabın júritiw hám klientlerge beriw sıyaqlı qosımsha miynet hám sarıp ǵárejetlerden qutıladı;
–Bankler depozit siyasatınan kelip shıǵıp paydalanıwshı plastık kartadaǵı waqıtsha paydalanbay turǵan qaldıq summalarına qosımsha procent tólewi múmkin.
Ózbekistanda plastık kartochkalardı engiziw boyınsha Ózbekistan Respublikası prezidenti hám Ministirler Keńesiniń qatar qararları qabıl qılındı. Olardan, Ózbekistan Respublikası Ministirler Keńesiniń 2004-jıl 24-sentyabrdegi “Plastık kartochkalar tiykarında esap–kitap júritiw sistemasın elede rawajlandırıw shara–ilajları haqqında” 445–sanlı Qararı, Ózbekistan Respublikası prezidentiniń 2006-jıl 3-avgustdaǵı “Plastık kartochkalar tiykarında naq pulsız esap–kitap sistemasın elede rawajlandırıw boyınsha qosımsha shara–ilajlar haqqında”ǵı pQ–433–sanlı hám 2010-jıl 19-apreldegi “Bank plastık kartochkalarınan paydalanǵan halda esap–kitap sistemasın rawajlandırıwdı xoshámetlew boyınsha qosımsha shara–ilajlar haqqında”ǵı pQ–1325–sanlı Qararları qabıllanǵan.
Házirgi kúnde barlıq Kommerciyalıq bankler óz plastık kartochkalarına iye bolıp, olardıń sanı jıldan –jılǵa artıp barmaqta.
Ózbekistan Kommerciyalıq bankler tárepinen engizilgen plastık kartalar menen esap–kitaplar nátiyjeliligin elede asırıw maqsetinde:
– sawda orınlarında plastık kartalar menen esap–kitaplardı ámelge asırıw ushın terminallardı kóbeytiriw;
–is haqı hám oǵan teńlestirilgen qarjılardı plastık kartalarǵa ótkiziw procesin elede jetilistiriw;
–barlıq bank bólimleri basqa Banklerdiń plastık kartochkaları boyınsha hám naq pullardıń alınıwın támiyinlew sıyaqlı islerdi jolǵa qoyıw lazım.
Joqarıda keltirilgen jaǵdaylar boyınsha Oraylıq Bank hám Kommerciyalıq bankler, tiyisli mekemeler, sonday-aq, sawda orınları tárepinen ámelge asırılıp atırǵan isler plastık kartalardı elede keńireq hám nátiyjeli islewine imkániyat jaratadı.