pul – bu hamma tovarlarni sotish va sotib olish mumkin bo‘lgan, umumiy ekvivalent rolini o‘ynovchi maxsus tovardir.
Pulning iqtisodiy mazmunini bilishda uning asosiy nazariyalarini ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir. Umuman olganda, pulning metallistik, nominalisitik va miqdoriy nazariyalarini farqlash mumkin. Pulning kelib chiqishi va muomalada bo‘lishi metall pullar bilan bog‘liq bo‘lganligi sababli dastlab pulning metallistik nazariyasi vujudga kelgan. Uning asosiy mohiyati pulni nodir metallar (oltin va kumush) bilan ayniylashtirish orqali namoyon bo‘lgan.
!
Pulning metallistik nazariyasi
Pulning metallistik nazariyasining rivojlanishida merkantilistik maktab namoyandalarining qarashlari muhim o‘rin tutadi. Ular pulning qadr-qimmatini oltin va kumushning tabiiy xossalarida deb bilib, uning tovar mazmunini tan olganlar. Biroq, pulni nodir metallar bilan ayniylashtirish ularning mohiyati va iqtisodiyotdagi roliga noto‘g‘ri baho berish hamda pul fetishizmining rivojlanishiga olib keldi.
Pulning nominalistik nazariyasi
Pulning nominalistik nazariyasi tarafdorlari metallistik nazariyaga qarshi chiqib, pullarning tovar tabiati hamda ular ichki qiymatini zarurligining o‘zini inkor etadilar. Nominalistlar pulga shartli belgi sifatida qarab, ularning nodir metallar bilan aloqadorligini rad qiladilar. Nominalistik nazariya tarafdorlarining qarashlari o‘rta asrlarda to‘la qiymatga ega bo‘lmagan metall tangalarning muomalaga chiqarilishi bilan paydo bo‘ldi. Ba’zi bir namoyandalar pullar – davlat hokimiyatining mahsuli, shunga ko‘ra faqat davlatgina pullarning qiymatini belgilashi mumkin, degan fikrlarni ilgari surdilar. XX asrning boshlarida, oltin standartning tan olinmasligi, uning bekor qilinishi bilan, nominalistik nazariya yanada rivojlandi.
Pulning miqdoriylik nazariyasida pul ichki qadr-qimmatga ega emas. Pulning qiymati muomaladagi pul miqdori bilan aniqlanadi degan fikr ilgari suriladi.
Hozirgi paytda pul haqidagi nazariyalar ichida miqdoriylik nazariyasi eng obro’li nazariya hisoblanadi. Muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdori muammosi kapitalizm rivojlanishining boshlanish davriga borib taqaladi.
Pulning shakllanishi
Step 1
Step 2
Step 3
Step 4
Step 5
Miloddan avvalgi X asr
Birinchi metall pullar va tangalar oddiy metallar yordamida ishlab chiqilgan
Miloddan avvalgi V asr Shtamplangan tangalar qimmatbaho metallardan yasalgan bo'lib, bugungi zamonaviy tangalarga o'xshaydi
700-800-yillar Qog'oz banknotlar Xitoyda qo'llanila boshlandi, ammo ular Evropaga tarqalgani yo’q
1950-yil Birinchi plastik kartochka yaratildi va foydalanildi. Hozirda Qog’oz pullar va tangalardan hali ham foydalanilayapti. Lekin elektron puldan foydalanish ko’proq ommalashib bormoqda
Hozirgi zamon pulining shakllanishi
TYPES OF TOKENS
Payment
Used to complete transactions anywhere crypto is accepted
Utility
These tokens have a specific use within a blockchain
At Krypto Logics, we believe in giving 110%. By using our next-generation data architecture, we help investors virtually manage their portfolios. We thrive because of our market knowledge and great team. As our CEO says, "Efficiencies will come from proactively transforming how we do business."