Q o d IL o V, Q. O d IL o V umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari

6.3. FJektron ostsillograf
Elektron ostsillograf yoki ostsilloskop deb, o'zgaruvchilarni 
elektr prosesslari vaqtida ko'rish yoki rasmga tushirish uchun 
mo'ljallangan asboblarga aytiladi.
Elektron ossillograf uzunligi jihatidan mikrosekundlar ulushida 
elektr tebranishining amplitudasini, ikki kuchlanish orasidagi faza 
siljishini, ikki ku ch lan ish orasidagi ch asto ta la rn in g o 'z a ro
hog'lanishini o'lchash va boshqa ko'pgina o ‘lchashlarni, davriy 
qaytariladigan prosesslarni ko‘rishga imkoniyat yaratadi.
Elektron ossillograf elektron-nur trubkadan, oziqlanuvchi 
blokdan, gorizontal va vertikal kirish kuchlanish kuchaytirgichidan 
(X va Y kuchaytirgichlar), kengaytirish (razvyortka) blokidan, 
sinxronlashtiradigan qurilma, amplituda va uzoqlik kalibratoridan 
tashkil topadi.
Elektron ostsillografning tarkibiy sxemasi 6.3 .1 -rasm d a 
ko‘rsatilgan.
Jarayonlarning uzunligini o'lchash uchun uzunlik kalibratori 
xizm at qiladi. U o ‘ziga xos generator boMib, m odulyatorga 
beriladigan maMum chastotani tashkil etuvchi qisqa impulslardan 
iborat boMadi.
6.4. Elektron voltmetrlar
Elektron voltmetrlarning asosiy afzalligi, kirish qarshiligining 
kattaligidir va keng diapazon chastotalarida (500 M Gs va undan 
yuqori) kuchlanishni oMchash imkoniyati borligidir.
144
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o
Kuchlanish
bo luvchi
Katodli
qaytaruv-
chi
To'xtatib
turish
liniyasi
Kuchaylir-
gich
V
Tashqi
sinxronlash
0
mamfyh fdan ic h k i/~
~T
U\
6.3 1-rasm.
Elektron ostsillografning tarkibiy sxemasi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ko'pgina lampali voltmetrlar sxemalarida diodli detektor va 
o ‘zgarmas tok kuchaytirgichi, uning m agnitoelektrik oMchash 
asbobi ulangan bo‘ladi.
Asbob 220 v kuchlanish va 50 Gs chastotali o'zgaruvchan 
tokda ishlatiladi va u universal hisoblanadi, chunki o ‘zgaruvchan 
tokning 20 Gs dan 500 MGs gacha chastotalarda kuchlanishni 
oMchashdan tashqari, o'zgarmas tokning 0,01 dan 500 v. gacha 
kuchlanishlami va 1 Om. dan 50 MOm. gacha aktiv qarshiliklaming 
qiymatlarini o'lchashga mo'ljallangan.
6 4 .1-rasm.
Lampali voltmetrning tartib sxemasi (a) 
va tashqi ko'rinishi 
(b).
146
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

5 - L A B O R A T O R 1 Y A I S H I
Elektrovakuumli triodning anod va anod-tur tavsifi 
hamda statik parametrlarini aniqlash
Triodning tavsifi sxemasi.
147
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

6 - L A B O R A T O R I Y A I S H I