Qamusi TÜRKİ ŞƏMSƏDDİn sami etimolojiK İŞ aparan həSƏNBƏy hadi 2008 TƏBRİZ

təsti çanaq. ulma_ka. ulmak. olma. çömlək.

təşkabab - tas kababı: kiçik kəsilmiş ətdən yapılan kabab.

tətə - böyük dədə: atabəy. - buda bizim atabəyimizdi.

tətəng - qalın dəgəng, dəğənək: sopa.

tətənq - sancı dəgəngi: sancı dəyənəyi: atın sancısına iyi gəldiyi düşünülən qırmızı qabuqli bir çeşit ağac. bu ağacdan qamçı sapı düzəldilir.

təvam dəvam. duru. duruş. idman. adət. ardara. tətabö'. sürək. qərar.- elə bu sürəkdə gedin. - sürətin sürəki: itiliyin qərarı.
- dəvam edmək: sürmə. tutmaq. - sözünü tutmaq.
- dəvamın tutan: sırtıq: sırtın tutan.
- işlərin duru pozuldu.
- işi başlamaq birdir, durusu mindir.
- davam edən: sürən. sürün. davamlı.
- davam edmək: dikiş tuddurmaq. sübat tapmaq.
- dəvam edmək.bulunmaq. turmaq. durmaq. qalmaq. sürmək. sürmək. qalmaq.- on il öylə qaldı.- siz orda durursuzmu. - aşçız genə sizdə durur. - kitabların məndə durur. - dünya durduqca. - at durdu. - sözünd durmaq.

təvamlı dəvamlı bərqərar. sürəkli. durur. sürən. tayanıqlı. dayanıqlı. sürər. sürəkli.

təvamsız dəvamsız. savan. keçən. qalmaz. müvəqqət. bibəqa. fani. sürməz. sürəksiz.

təvə - dəvə dağarcığ: quduz dəvənin dili altında sarqan kisə.
- dəvə dırnağı: bitgi adı.
- dəvə dolu: iri dolu. (# ləpə dolu: incə dolu).
- iki yaşında dəvə yavrısı: törün. torun. {1. < törəmək. 2. < turum ( < durmaq: edmək.)}.
- dəvə dabanı: 1. açıq, iri addım. 2. bitgi adı.
- bir yaşılı dəvə balası: yelək. yələk.
- dəvə balası: boduq. - dəvə bağırdan: daşlıq yoxuş. - dəvə döşlü: döşləri şişik, qarınsız. - dəvə tüki: karışnı, qəveyi boya. - dəvə tumar: ayaq üstü, baxımsız diqqətsiz göri iş.
- dəvə bağırdan: çamurlu yoxuş yer.
- dəvə ayqırı: buğur. buxur. poğur.
- dəvə tikəni: sınçqan_ka.
- dişi dəvə: inğən. inğan.
- dəvə balası: köşək. küçək.
- dəvə, at kimi heyvanların dərisinin üstündə olan qıssa, incə örrtüyünə "tük" deyərlər.
- dəvədə qulaq: çox kiçik bir nə.
- dəvəyə vurulan kiçik palan: qavut. havut.

təvələmək dəvələmək. qubbalamaq. yekətmək. - həbbəni qubbalamaq: ləpəni dəvələmək.

təvəran dəvəran. girdə. dönmə.

təvərək dəvərək. ağzı yayvan qab.

təvgənə həmişə. hər vax. hər zaman.

təvlə tövlə. tavla. 1. yan yana, arxa arxaya olanların yığını. sürü. - bir tavla qoyun, keçi. 2. çayırda heyvan ayağına bağlanan ip, köstək. - at tavlasın açıb qaçıb. - qırıq tavla, mal saxlamaz.

təvləmək tavlamaq. tovlamaq. tövləmək. dolamaq. ip bağlayıb dolandırmaq. alqatmaq. aldatmaq.

təvşirmə dəvşirmə. 1. toplama. yığma. cəmləmə. dərmə. toplama. cəm. təhşid. iqtaf. - para devşirmə. - şəritdən paltarları deşirmə. - üzüm devşirmə. - kitab devşirmə: kitab bağlamaq. 2. qatlama. sarma. burma. - bu qalını devşirməli. 3. qatlama. bükmə. qat qat edmə.- qatlama yeri: bükmə yeri. qırım.

təyənq - sancı dəyənəyi: sancı dəgəngi: atın sancısına iyi gəldiyi düşünülən qırmızı qabuqli bir çeşit ağac. bu ağacdan qamçı sapı düzəldilir.

təyər dəyər. 1. kəməl. qədir. qiymət. baha'. - bunun kəməli nə?: qiməti nə?. - kəməli beş para edməz. 2. yalqı. təkər. təkərlək.

təyərləmək bulğamaq. türləmək. yaraklamaq.

təyərsiz dəyərsiz. kəkiz. kənğiz. kəniz.qiymətsiz. kəməlsiz. qədirsiz. qiymətsiz. bahasiz. savan. qiymətsiz.

təyitilmək ağıllanmaq. zəkiləşmək.

təyləsən < talasan. sarıqın sallanan ucu.

təyrələmək dəyrələmək. təgirləmək. idarə edmək. uclamaq. tuclamaq. tuşlamaq.

təyyus dəyyus. kərsələ. pezəvəng. qaltaban. namussuz. şərəfsiz. quduş. xuduş. pezəvəng. qurumsaq. qaltaban. pezəvəng.

təyyusluq dəyyusluq. kərətəlik. qaltabanlıq. pezəvənglik. namussuzluq.

təzə körpə. qatlaşmamış.

təzgah dəzgah. dolanan, dönər çarx, ki quyudan su almağa yarar. çığrıq. dilab. dolab. sağız. sağya. dilab. dolab.

təzrə tezər. tazar. tazra. tez. tezəlik. tələsik.

tib dib 1. nərsənin ən dərin, aşağı yeri, altı. tək. göt. tənəl. kök. - dənizin dibi: dənizin təki. - duarın dibi. ağacı dibindən kəsmək. 2. nərsənin dışardan aşağıya gələn üzi. təncərənin, bardağın dibi. 3. nərsənin ən arxa, ən geri yanı. - evin dibində. 4. əsl. əsas. 5. dib. damən_fars. taman. (< təmən. təbən). aşağ. asra_ka. alt. ətək.
- dibinə darı əkmək: nərsəni kökləmək. təhqiq edmək. nərsənin dibin, təkin çıxartmaq.
- dib tutmaq. gəzlənmək. qazmaqlanmaq.
- dibə durmaq: dibə çökmək. turulmaq. durulmaq (< durmaq).
- dibli iğnə: götdü iğnə: toplu iğnə.
- dırnağə dibində: nəğdən. peşin.
- dibin çıxarmaq: nə var nə yoxunu aranıb eşinib alıb vermək. qazınmaq. kökdən incələmək. arayış aparmaq.
- dib tutdurmaq: gəzlətmək. qazmaqlandırmaq.
- dibinə darı əkmək: ələmək. ələkləmək- incə ələmək.
- qazan dibi: 1. qazmaq. sonbeşik. 1. uşaların ən kiçiyi.
- dib diş: ən geridəki acı (azı) diş.

tibaçə dibaçə. < dibçə. pitiyin kök, ilkin səyfələrinin bəzəkli biçgiləri, sayfaları. kitabın ilkin yazısısı, dib, kök, əsl yazısı.

tibcək dibcək. 1. dibcik. hər nəyin qalın kündəli olan dibi, dibçəyi, altı. - tüfəngin dibcəyi. 2. tübəz. tübzə. köklü otlar. çuğundur, sarı kök kimi göy gövərəntilər ki kökləri. yeyilir.

tibcik dibcik. dibcək. hər nəyin qalın kündəli olan dibi, dibçəyi, altı. - tüfəngin dibcəyi.

tibçə dibçə. > dibaçə. pitiyin kök, ilkin səyfələrinin bəzəkli biçgiləri, sayfaları. kitabın ilkin yazısısı, dib, kök, əsl yazısı.

tibək dibək. 1. böyük diblik. böyük kovang (həvəh). həvəng < kovang. soxqu. soxu. soqu. soxu. soxqu. həvəng. qar keçəsi. təpmə keçə. təpib döğərək yapılan qalın keçə. 2. çuğun (< kovun). kovaz. kovazan. cuvazan. həvəng.

tıb tıb tıpır. təpiş. tapış. damlama, yumşaqca ayaq səsi. - tıb tıb dalayır. - cocuq tıb tıb təti pati elir. - cocuq kiçik ayaqları ilə tıpış tıpış yeriməyə başladı. - dovşan qarın üzərində tıpır tıpır yeriyirdi. - ürəyim tıp tıp edib, əsirdi.

tibləmək dibləmək. peyləmək. sonğlamaq. sonlamaq. izləmək. - nərsəni dibləmək: dibin çıxartmaq.

tibsiz dibsiz. 1. yalan. əsilsiz. başsız. əsassız. 1. sübatsız. davamsız.

tidin didin. çalış. didiş. sə'y. cəhd.

tidinmək didinmək. çalışmaq. sə'y edmək.

tidirginmək didirginmək. olduğu yerdə gərginmək, darıxmaq, dinc olmamaq, narahat olmaq. qaşınmaq. - didirgin olmaq: salsurmaq. sərsəri olmaq. - didirgin didirgin çalışmaq: durmadan çalışmaq. - o kimsəyə aman dirdirməz: kimsəni din bıraqmaz.

tidiş didiş. didin. çalış. sə'y. cəhd.

tidişmək didişmək. savaşmaq. yoluşmaq. - nə didişirsiz. - quşlar didişirlər.

tıfaq tufağ. dam duvar.

tiftih büküm. qəzil. yolıç_ka. yovlıç. yulıç. geçi qıllarrnın diplərində bulunan yumuşaq incə yün. yolıç_ka: yovlıç. yulıç. geçi qıllarrnın diplərində bulunan yumuşaq incə yün.
- tiftik keçisi: yumşaq, parlaq qıllı geçi.

tiğə_fars (< dik). hər nəyin kəsin, iti yeri.

tıxanmamış açıq. pozuqmayan. işlək

tıkanmaq tıkanmaq sınqamaq. sınmaq.

tikdirmək dikdirmək. durdurmaq. iqamə etdirmək. kəsinmək_. kəndinə paltar yapdırmaq. - daşı daş üsdə tikdirmək. - ev tikdirmək. - sancaq (ələm) tikdirmək.

tikə dikə. 1. (> tikyə. təkyə: tikilən, sığınan yer). tapnağ. ibadətgah. 2. dik. qıvrıq olmayan. düz yaxa. 3. qırqındı. qırpıntı. kəsinti.- dırnaq kəsintisi. 4. təpə. yoxuş. yüksək yer.

tikən dikən. əngəl. mane'. hayil. - tikənli kitrə ağaccığı: tüşürqün. tüşqün_ka.
- qara tikən: bitgi çeşiti.

tikəni - dəvə tikəni: sınçqan_ka.

tikici yamaçı.

tikili dikili. abad. - bir dikili ağacı yoxdur: heç bir mülkə yiyə degil. - dikilidaş: abidə.

tikim dikiş. xəyyatlıq. - tikişlə keçinmək.

tikiş dikiş. 1. tikim. xəyyatlıq. - tikişlə keçinmək. 2. tikiləcək nərsə. - dikişim vardır. 3. ilişik. rabitə. əlaqə. - dünyadan qırmış tikişsiz yaşamaq.
- dikiş tuddurmaq: 1. ilişmək. 2. davam edmək. sübat tapmaq.

tikişçi sənətkar. əl işi görən. sənətkar. - işçi qız.

tikişçilik işçilik. sənətkarlıq.

tiklənmək diklənmək. tavranmaq. davranmaq. tovranmaq. ayağa qalxmaq. ayağa sıçramaq. durmaq.

tikmək dikmək. 1. dikəmək. qaldırmaq. - iki qədəh dikəduq. 2. sancmaq. saplamaq. taxmaq. soxmaq. batırmaq.- arabanı çamura saplayacaqsız. - pərçəmi sapla. - sancağı sapla. - əlimə iğnə sapladı.

tikməkə naxışlı:

tiksinmə diksinmə. silki. titriş. titiş. sıçraş.

tiksinmək diksinmək. səqmək. çaşmaq. çəkinmək. ikrah edmək. yernəmək. yerinmək. iqrənmək. - xəstələnib tüm yeməklərdən tiksinir.

tiq dik. 1. - dik ağac. di duvar. 2. bərk sarp. - dik qaya. - dik yoxuş. 3. iti. sərt. yüksək. bərk. - dik səs. 4. tünd. - dik qılıqlı: dik xuylu. - dik söyləmək. 5. aşağıdan yuqarıya. - qılların dikinə: başı yuxarı. - dikinə qırxmaq. 6. sıxı. dümbələm düz. - dik dik baxmaq. 7. aşağıdan uxar qalxmış nərsə. əmudi. - dik ağac. di duvar. 8. bərk dik. yalçın. sal. qayar. düz.- yalçın qaya.
9. dikə. qıvrıq olmayan. düz yaxa. 10. turuq. duruq. təpə. şişik. qalaq.
- dik, qarşı durmaq: dirənmək. müxalifət edmək.
- dikə davranmaq: qoçlanmaq. qoçaqlanmaq. tuqşanmaq. igitlənmək. ürəklənmək. qalxunmaq. azmaq. qızmaq.
- dik gəlmək: qarşı durmaq. muxalifət edmək.
- dikinə: diki dikinə: tərinə. əksinə.

tıq hər nəyin bölünmüş, kiçik tikəsi.

tiq tiğ_fars. (< dik). 1. dik bayır. yura. yoxuş. çox hündür yer. uca. hər nəyin ucu, yüksək yeri. 2. (> tiğə). hər nəyin kəsin, iti yeri. 3. yal. yalım. yalav. odun, ışığın yalımı, şu'ası. 4. donuq. donmuş. balta. qat. uru. qalxıq. 5. hər nəyin ən dibində, toxunan, tikilən, qalın, qat, bölüm. 6. qat. yan. payqah. - sizin tikizdə. - mənim tikimdə bu sözlər keçə bilməz.
- quyruğu uru: uru quyruğ. əğərəb.
- dik olmayıb alçaq yer: düşük. döşək. açal. açıl. açıq.
- dikə olmayan: yanğılınc. yenğilinc. gücsüz. quvvətsiz. zəif. miskin.
- dik gəlmək: başınmaq. öngərmək. qarşı durmaq. - bərk dik: sarp. - dikqafa: inad. tərsin. tərsən.
- qat dur. - hava soyuqdan qat kəsilmiş.
- dikbaşlı olmaq: yufqatmaq. yufqadmaq. yuvqalanmaq. yozlaşmaq.

tıqa! xəfə!. qapa!.

tıqac tıxac. (tıxmağa yarar nərsə). təpək (təpməyə yarar). bağlac (bağlamağa yarar). nərsənin ağız boşluğun təpməyə, bağlamağa yarar nərsə. çağında işkəncə üçün yazıqların (mücrimlərin) ağzına basılan tıxac.

tıqac tıxac. ixtinaq.

tıqacaq tıxacaq. küpək. kauçu. pəmbəçub.

tıqacaq tıkacaq. təpə. təpəcək. təpəcik. - təpə burğusi: bütri, şüşə tixacağın çıxaracaq burqu. - təpəyi atmaq: patlamaq.

tıqalı tıqanıq. tıqanmış. qapanıq. işləməz. məsdud. - tıqanıq yol. - tıqanıq - tıqanıq iş. - tıqanıq borı. - tıqanıq ağız.

tıqamaq qarturmaq. qardırmaq.

tiqan tikan. yaran. qaraq.

tıqanıq tıkalı. tıqanmış. qapanıq. işləməz. məsdud. - tıqanıq yol. - tıqanıq - tıqanıq iş. - tıqanıq borı. - tıqanıq ağız.

tıqanış tıxanış. turğunluq. durğunluq. tutqunluq. insidad.

tıqanma tıxanma. durğunluq. tutqun. insidad. - yolların tutqunu. - su yolu tutqunu.

tıqanmış tıqanıq. qapanıq. işləməz. məsdud. tıyıq. tutqun. məsdud. turğun. durğun. tutqun. ruhsuz. təpişsiz. hərəkətsiz. boğuq. sakin. rakid. - durğun su. - durğun hava. alış verişin turğunu. havanın tutqunu.
- tutqun su yolu.
- tıqanıq yol. - tıqanıq - tıqanıq iş. - tıqanıq borı. - tıqanıq ağız.

tıqatmaq tıkatmaq. qapatmaq. bükətmək. kəsdirtmək. durdurmaq. tə'tillətmək. bağlatmaq.

tiqə tikə. (tıkılmış, tıxınmış, tikilmiş, bükülmüş nərsə). 1. tikə burun. uc. quşə. baqa. bağa. boq'ə_ərəb. (< boq. baq). boqa. qətə. bal. parça. - qaranın dənizə girmiş bir ucu. - tikə parça: paçavra. aşpazxana yağlığı, dəsmalı. 2. tö'mə. luqma. - tovşan aslana bir tikədir. - əcələ tikə oldu. (öz üzərinə yuvarlanmış, tikişmiş, tıkılmış kimi görünən). 3. - tikə tikə: tik tik (dik dik) dam dam, ayrı ayrı, bölük bölük olmuş nərsə.
- sivri sivir, dikə durmaq: qoqoruzlanmaq. xoruzlanmaq.

tiqəltmək dikəltmək. tovrandırmaq. tavrandırmaq. durdurmaq. ayaqa qaldırmaq.

tiqəmək tikəmək. dikmək. qaldırmaq. - iki qədəh dikəduq.

tiqən tikən. tıkın. tıkız.
- tikən çeşiti: qalqıyan otu. qalqııyan. qulğan.
- tikən tutu: bögürtlən yemişi.

tiqəş - dikəş: kəllaş. qallaş. qalac. dikəbaş.

tiqətmək dikətmək. düzəlmək. qayırmaq. bərkitmək. qayim qoymaq.

tıqı tıxı. tıku. tıkılmış, birbirinə keçmiş, burşuq, qarşıq nərsə. - tıxı saçlar. - tıxı sap.

tıqıq tıxıq. bağlı. tutuq. məsdud. - tutuq yol.

tıqıqlıq tıxıqlıq. bağlılıq. tutuqluq. məsdudluk.

tıqılğan tıxılğan. yasırın. yasırılğan. gizli. məxfi.

tıqılmaq soxlaşmaq. araya girmək.

tiqilmiş tikilmiş. tikiş. balat. balıt. qalat. kəsit. kəsilmiş. qayim.

tıqın 1. tığın. avcuman (< av. ev). top. toplu. yığın (< yığıqın). eldar (< eldər). idarəli. 2. tıkın. tıkız. tikən.

tiqin tikin. əkrin (< əkilmiş. tikilmiş) taxıq. yaxışıq. yapışıq. qovuşuq.

tıqınmaq tıxınmaq. ağınmaq. dolunmaq. bikinmək. nərsəni tələsik içinə basmaq, yemək.

tıqır tıqır tıqır. tıqır tuqur. (tıq tıq). { "taqır" quru səsin qalının, yoğunun yansıdır, "tıqır" quru səsin incəsin yansıdır}. qarın ayağ altında əzilməsindən çıxan quru, incə, qırıc səsinin yansıması. xışıltı. xışırtı.
- qələmi kağıza bərk basmasan tıqır tıqır edməz.
- qardunların tıqır tıqırı yatmağa qoymadı.
- quru parça sürtülərək tıqır tıqır, xışır xışır edir.
- buzun, qarın üstündən tıqır tıqır yeriyirdi.
- taqır taqır bir at keçdiyini eşitdim.
- bazardan keçəndə, dəmirçilərin taqu tuqru eşitilirdi.
- taqır taqır danışır: boş boş qonuşur.
- sizin sözləriz tam taqır: həp boş. bezsiz sözdür.

tiqiş tikiş. 1. pəxlə (< bağ). dərzilik. 2. tikilmiş. balat. balıt. qalat. kəsit. kəsilmiş. qayim.

tıqışdırmaq tıxışdırmaq. sıxışdırmaq. soqışdırmaq.- buxcanı dolaba soxuşdurdum.

tıqışmaq soxuşmaq. dar bir yerə, başqaları arasına girmək.

tiqiz diqiz. tıkız. iti. qıvraq.

tıqız tıkız. 1. dikiz. iti. qıvraq. 2. {öz üzərinə yuvarlanmış, tikişmiş, tıkılmış kimi görünən (yuvarlaq, uzunsov, başqa biçiklərdə)}. dənə. tuxum. - alma, üzüm tıkızı. 3. tıkın. tikən. 4. çox qalın, tıqnaz. bərk sıxı, qatı doldurulmuş. - tıqız dolma.

tıq "taq" səsinin incə səslənməsini yansıtır. - tıq tıq qapıya çaldı.

tıqmaq 1. tıymaq. abamaq. ablamaq. avamaq. avlamaq. qapamaq. yapamaq. yasaqlamaq. mən' edmək. 2. tıxmaq. ağıtmaq. doldurmaq. bikitmək. 3. dar bir yerə soxmaq. - tustağa tıqmaq. - dəliyə tıxmaq. 4. itərək, basaraq soxmaq. - yunu yastığa, balışa tıxmaq.

tıqmas (< tıqmaq). meşə. cəngəl.

tiqmək tikmək. asmaq. taxmaq. ilişdirmək. rəbt edmək. qoymaq. - tutunu (pərdə) qornıça taxmaq. - börki çiviyə tax. - köynəyə düymə tax.
- büküb tikmək: aşıtmaq. aşlamaq.

tıqnaz ətinə dolğun. pısırıq. toplu. - qısa boylu, tıqnaz, topac olan: top topuz.

tiqrar tikrar. qatlam. təkərləmə.

tiqrarlaşmaq tikrarlaşmaq. təkərləşmək. qatlaşmaq.

tıqraz (qr < _met > rq) tırqaz. (< tıqmaq). qapı dalına vurulan odun, dəmir sürgü. - qapıya tırqazı sürmək.

tiqsinmə iğrəncilik. iğrənmə. ikrah. istikrah. məkruhiyyət.

tiqsinmək tiksinmək. yermək. yərmək. bəğənməmək. xoşlanmamaq. iğrənmək. çəkinmək. - aş yermək: boylu qadının yeməyi bəğəməyib, qıvır zıvıra yerikləməsi.

tıqsırık - öksürüklü tıksırıklı: ağar düşər. qalxar enər. mərizül hal.

tıqsırıq ağzı qapalı, yavaşca asqırıq. - asqırıq tıqsırıq.

tıqsırmaq 1. ağzı qapalı, yavaşca asqırmaq. - asqırıb tıqsırıb. 2. tısqırmaq. tüskürmək. geri püskürmək. dəf' edmək.

tıqu tıku. tıxı. tıkılmış, birbirinə keçmiş, burşuq, qarşıq nərsə. - tıxı saçlar. - tıxı sap.

tiqyə tikyə. təkyə (< tikə: tikilən, sığınan yer).

til 1. aracların, yaxud nərsədə olan yassı, uzunca, çoxun oynar bölümləri. - balaban dili. - tərazı dili. - haçar dili. 2. dənizlərin içinə uzanan uzun, qumlıq, üsti düz, alçaq olan qara (qarrə. topraq) bölümü. {dağlıq, daşlıq olanına "burun" söylənir}. 3. qeybət. məzəmmət. - tanrı sənin dilindən qorusun. 4. yalım. ağız. tirə. kəsərlərin kəsən ağzı. - qılıncın yalımı.
- sığırın dil altı: qurbağacıq. qırpma.
- birini dilə gətirmək: qarşı durmağına, qarşı söylənməsinə nədən vermək.
- dil altında çıxan şiş: qurbağacıq.
- dil durmaq: dinməmək. dilin tutmaq. söyləməmək. sikut edmək. - onun dili durmaz.
- dil düğünü: dil döğməsi: kəkəmə.
- quş dili: anlaşılmaz dil.
- dil burar: kəkrə. acımtıraq əkşi.
- dil burma: kəkrəlik. dil burma. acılıq. sərtlik. əkşilik.
- dil burmaq: əkrətmək. kəsitmək. gəsitmək. - turş heyva dilimi burur.
- türk dilində: türkcə. türk söyləyində.
- ağzı var dili yox: danışmaz. səsi çıxmaz. utancaq. məcub.
- idirnə dili: idirnə şəhrində, başlıca (əsasə) pişirilən dil basdırması.
- dil ucunda olmaq: söyləyək kimi olub, amma yadına düşməmək. dilindən qaçınmaq. - dilimin ucundadır ha ! gəlki yadıma düşmür.
- dil altı: qurbağacıq. toyuq xəstəliklərindən bir.
- dil uzatmaq: dil uzuluq edmək. ölçüsün çaşmaq.
- dili uzun: ədəbsiz.
- dil oğlanı: dilmanc.
- dil bağlamaq: susdurmaq. məskut etdirmək.
- dil balığı: yassı balığ çeşiti.
- dil çıxarmaq: dil burmaq: ələ salmaq. məsxərə edmək.
- dil pəniri: uzun parçalı təzə penir çeşiti.
- dil tutmaq: düşmanın əhvalın (dilin) söylətəcək bulun (əsir) tutmaq.
- dilini tutmaq: dilin saxlamq.
- dillərə düşmək: dillərdə gəzmək: pisliyə adlanmaq.
- sığır dili: uzun yapralı bir bitgi.
- quş dili: bir neçə kişi arasında qurulmuş olan, başqaları tərəfindən anlaşılmaz olan dil.
- dilini kəsmək: susmaq.
- dilə gəlmək: 1. dillərə düşmək: dillərdə gəzmək. 2. dillənmək.
- kiçik dil: dilçək.
- yabancı dildə qonuşmaq: dilləşmək.

tilab dilab. tolab. dolab. 1. sağız. sağya. dolanan, dönər çarx, ki quyudan su almağa yarar. dəzgah. çığrıq. 2. işqab. nərsə doldurmaq, qoymaq üçün, duvar oyuğunda, yaxud ayrıca yapılmış, qəfəsəli, qanatlı qapılı olan içək yer. - dolabda saxlamaq. - dolaba qoymaq. - aşıq (aşlıq) dolabı. - geyim dolabı. 3. işlərin dolandırması. idarə. sazıman. - ticarət dolabın aparmaq, çevirmək: ticarət işlərin aparan. - kim dolabın başındadır. - dolab başın dəğişdilər. - dolabı pozuldu. - dolbı dalandırmaq. - su dolabı: su idarəsi. - toq dolabı: bərq idarəsi. - kimlik dolabı: sicil əhval idarəsi. 4. hücrə. hicrə. qapalı qapılı çarşıda olan tükan. qızıl bazarında (bəcistanda) bir dolabı var. 5. kələk. aldaq. qurqu. hilə. dəsisə. - öz dolbın çevirməkdən başqa iş bilmir. - buna bir dolab düşünməli. - dolabın açmaq: kələyin dağıtmaq. - fələyin dolbı. - dolab qurmaq: kələk gəlmək. 6. meşə dirəklərinin bir kiçik çeşiti. - qoşa dolab. - tək dolab. 7. qarman. qolun, qulağın burmaqla, qurmaqla çalınan çalqı qutusu. - dolab çivisi: orta oxu.