Qanazlığı stomatiT və onunla mübarizə
Yüklə 441,39 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
15 masına səbəb olur. Bütün bu proseslərdən sonra dəri səthi yağlı, qızartılı, irinli, ağ və qara nöqtələr şəklində olan səpgi- lərlə örtülü olur. Sızanaqların (Acne Vul- garis) yaranmasının əsas səbəbləri. • Hormonlar (Androgenlər): Sızanaqlar əsasən kişi hormonlarının daha çox sintez olunduğu dövrdə, cinsi-yetiş- kənlik dövründə (12-18 yaş- larda) oğlanlar və qızlarda çıxmağa başlayırlar. Bundan əlavə qızlarda menstruasiya tsikli dövründə hormonların səviyyəsi qalxdığına görə bu müddətdə də sızanaqlarda çoxalma müşahidə olunur. • Dəri səthində yağ ifrazının artması: Kişi hormonlarının (androgenlər) stimulyasiyası nəticəsində dəri səthinə daha çox yağ ifraz olunmağa baş- layır. • Piy vəzi kanalında və tük fol- likulunda dəyişikliklər: Artmış yağ ifrazı dəridəki məsamə- lərin tıxanmasına səbəb olur. Yaranmış tıxac ölü hüceyrə- lərin və bakteriyaların dəri səthinə çıxmasına mane olur. • Bakteriyalar: Dəri səthimiz- də çoxlu sayda mikro-orqan- izmlər yaşayır. Ancaq sızanaq- ların yaranmasında rolu olan bakteriya yalnız Propionibac- terium acnes dir. • Genetik faktor: Ẅgər
valideynlərdə yetkinlik vaxtı sızanaq problemi olubsa bu onların uşaqlarında sızanaq- ların olma ehtimalını artırır. Sızanaqlar (Acne Vulgaris) kimlərdə yaranır? 12-18 yaş qrupunda olan demək olar ki, bütün oğlan və qızlar sızanaq problemi ilə rastlaşırlar. Baş vermə tezliyi və davamlılığı baxımından bu xəstəlik oğlanlar və qızlarda fərqli olur. Belə ki, oğlanlarla müqayisədə qızlarda Acne vulqaris (sızanaq xəstəliyi) daha tez-tez baş verir: qızlarda bu xəstəlik əsasən 13-14, oğlanlarda isə 15-16 yaşlarında daha çox müşahidə olunur. Ẅsasən sızanaqların davam etmə müddəti 5-10 il davam edir və 20-25 yaş- larında azalır. Insanların 5- 10% də 40 və daha yuxarı yaşlarda da sızanaqlara rast gəlmək mümkündür. Sızanaqlar müalicə oluna bilən bir xəstəlikdir... Sızanaqların müalicəsi uzun müddətlidir və qısa müddət ərzində möcüzəvi dəyişikliklər gözləmək doğru deyil. Tətbiq olunan müalicə nə olursa olsun səbrlə və düzgün yerinə yetirilməlidir. Müalicənin əsas məqsədi dəri səthində yağ ifrazını, səpgi- lərin sayını və şiddətini azalt- maq, ləkələrin və çapıqların yaranmasının qarşısını al- maqdan ibarətdir. Müalicənin effekti ən tez 1 ay sonra hiss olunmağa başlayır. Ancaq or- talama 80% və daha çox sağalmanın əldə olunması üçün 2-4 ay müalicənin aparılması məqsədə uyğun- dur. Acne vulgarisin müalicə- sində xəstəliyin şiddətindən asılı olaraq müxtəlif dərman preparatları istifadə olunur. Bu zaman sistemik və yerli antibiotiklər, hormonal pre- paratlar və digər dərmanlar təyin olunur. Sızanaqlardan sonra qalan ləkələr və çapıq- lar üçün müxtəlif peelinglər və lazerlərdən istifadə olunur. Müalicə alan hər bir pasientin bilməli olduğu əsas məqamlar... • Acne Vulgaris (sızanaqlar) bir dəri xəstəliyidir və derma- toloq tərəfindən müalicə olunmalıdır. • Acne Vulgarisin (sızanaq- ların) müalicəsi uzun müd- dətlidir-. • Sızanaqlar vaxtında müalicə olunmazsa səpgilərin yerində ləkə və çapıqların qalma ehtimalı çox yüksəkdir. • Üz nahiyəsində olan səpgi- ləri sıxmaq və ya qaşımaq gələcəkdə bunların yerində çapıqların qalma ehtimalını artırır-. • Müalicə taktikası hər bir pasientə görə dəyişə bilər. Bu zaman həkim-dermatoloqu- nuz yaşa, cinsiyyətə, sızanaq- ların yayılmasına və şid- dətinə görə fərqli müalicələr təyin edə bilər. • Sızanaqların müalicəsi üçün hər hansı bir pəhriz saxla- mağa ehtiyac yoxdur. Çox tərləmə və günəş şüalarında qorunma daha vacibdir. • Stress və həyacan akneni artıran əsas səbəblərdən biridir. Xüsusilə tələbələrin imtahanlara hazirlaşdığı vaxt stressli vaxtdır. Bu dövrlərdə adətən sızanaqlar artmağa meyilli olur. • Üz dərisinə qulluq zamanı həssas davranmaq lazımdır. Yüngül, dərini soymayan yuyucu vasitələrdən istifadə etmək lazımdır. Bu zaman xüsusilə, qadınlar üz dərisindəki məsamaləri bağlamayan (oil free, non-comedogenic) kos- metik vasitələrdən istifadə etməlidirlər.
www.avismed.az avis > Cild
18 www.avismed.az avis > Ortopetiya Bud-çanaq oynağının anadan- gəlmə çıxığı uşaqlarda tez-tez rastlanan, erkən yaşda aşkar- lanıb müalicə edilmədiyində qalıcı problemlərə səbəb olan bud-çanaq oynağının inkişaf qüsurudur. Hal-hazırda da ciddi problem olaraq qal- maqda davam edir. Başqa sözlə bud sümüyünün üst ucu bud-çanaq oynağı kapsulun- dan bayıra çıxa bilir. Uşaq- larda belə problemin erkən yaşlarda müalicəsi son dərəcə önəmlidir. Anadangəlmə bud-çanaq oy- nağı çıxığı 800 yeni doğulan- dan birində görünür. Səbəbi tam bilinməməklə yanaşı, genetik, hormonal, mexanik və ətraf mühit faktorlarının rol oynadığı düşünülməkdədir. Uşaqların 40%-də ikitərəfli çıxıq mövcuddur. Qızlarda oğ- lanlara nisbətən 6 dəfə daha çox baş verir. Bələmə kimi vərdişlər də bud- çanaq oynağı çıxığına yol aça bilər. Bu səbəbdən də belə ənənəvi vərdişlərdən qəti surətdə qaçmaq lazımdır. Anadangəlmə bud-çanaq oy- nağı çıxığı üçün riskli uşaqlar hansılardır?
Anadangəlmə bud-çanaq oy- nağı çıxığı necə aşkar edilir? Bud-çanaq oynağında möv- cud bir problemi görmək hər zaman mümkün olmaya bilər. Bu səbəbdən həkim kontrol müayinələri əsnasında hər dəfə uşağın bud-çanaq oy- naqlarını da müayinə etmə- lidir. Bud-çanaq oynağında müayinə zamanı qeyri-stabil- lik olub-olmadığı müəyyən edilməlidir. Daha böyük uşaq- larda oynaqda çıxıq varsa bud-çanaq oynağının yana doğru açılmaması görülür. Bir çox hallarda heç bir şikayəti olmayan uşaqlar yeriməyə başladıqdan sonra axsama şikayəti ilə həkimə müraciət edirlər. Bu halların qarşısını almaq məqsədi ilə və erkən yaşda müalicənin daha effek- tiv və asan olduğunu da nəzə- rə alarsaq erkən diaqnostika çox əhəmiyyətlidir. Altı ayına qədər uşaqlarda Bud-çanaq oynağı problemlərinin böyük bir qismi Pavlik bandajı ilə müalicə edilə bilər. Bu bandaj uşağın dizlərini bir-birindən ayıraraq qarına doğru çəkilməsini təmin edir.
Anadangəlmə bud-çanaq oynağının çıxığı nədir? Dr. Vüsal İsmayılov Ortopediya və Travmatologiya mütəxəssisi. www.avismed.az 19 displaziyanı aşkarlamaq üçün ən ideal üsul bud- çanaq oynağının ultra- səs müayinəsidir. Ultra- səs müayinəsi üçün ən uyğun yaş 1-6 aydır. Ẅgər uşaqda risk faktor- ları da varsa ultrasəs müayinəsinə mütləq göstəriş vardır. Bir çox ölkələrdə risk qrupu ol- madan da bütün uşaq- ların ultrasəs müayinə- sini nəzərdə tutan skrininq proqramları tətbiq edilir. Altı aylıqdan böyük uşaqlarda bud sümüyü başının sümükləşmə mərkəzi əmələ gəldiyindən rentgenoqrafiya daha infor- mativ sayılmaqdadır. Anadangəlmə bud-çanaq oy- nağı çıxığı necə müalicə edilir?
Bud-çanaq oynağı problem- lərinin böyük bir qismi Pavlik bandajı ilə müalicə edilə bilər. Bu bandaj uşağın dizlərini bir- birindən ayıraraq qarına doğ- ru çəkilməsini təmin edir. Bu bandaj ilə müalicə edilən uşağınız hər həſtə həkim tərəfindən müayinə edilir və bud sümüyünün bud-çanaq oynağı içinə yerləşib yerləş- mədiyinə baxılır. Ẅgər yerləş- mişsə bu bandaj gecə-gündüz 2 ay istifadə edilir. 6 aydan daha böyük uşaqlarda Pavlik bandajı çox vaxt diskomforta səbəb olduğundan abduksiya ortezləri istifadə olunmaq- dadır. Bud-çanaq oynağı çıxığı olan hər 20 uşaqdan birində müalicə üçün bandaj yetərli olmaya bilər. Belə vəziyyətdə uşaqlara gips tətbiqi lazım ola bilər. Gec aşkar edilmiş hallarda və eyni zamanda konservativ müalicə uğursuz olduqda bud-çanaq oynağının çıxı- ğının müalicəsi üçün cər- rahi əməliyyat lazım ola bilər.
Nə zaman həkimə müraciət etməlisiniz? -uşağınız bud-çanaq oynağı çıxığına görə risk qrupunda- dırsa və ultrasəs müayinəsi edilməyibsə-; -ailə üzvlərində, yaxın qohum- larda bud-çanaq oynağının displaziyası olan varsa-; -uşağınızın ətraflarının uzunlu- ğu bir-birinə bərabər deyilsə-; -yeriməyə başlayan uşağınızda axsama müşahidə edirsinizsə həkimə müraciət edin. KÖRPẄLẄR ana bətnində də stressdən təsirlənə bilərlər Q adın doğum həkimləri stressin körpəyə ana bətnində də təsir edə bildiyini söyləyirlər. Körpələrin temperamentinin ana bətnin- də inkişaf etməyə başladığını deyən qadın doğum həkimləri stressli mühitdə hamiləlik keçi- rən anaların körpələri də çox gərgin ola bilmələri ilə diqqəti cəlb edirlər. Körpələr bütün hisslər- dən həm hormonal, həm də fiziki təsirləndiyini bildirən həkimlər körpə- nin 8 həſtədən etibarən hissinin inkişaf etməyə başladığını söyləyirlər. Körpə 16 həſtəlik olduğunda xaric- dən gələn titrək səsləri duy- mağa başlayır. 24 həſtədən etibarən anasının səslərini tanımağa başlayır və ona reaksiya verməyə baş- layır. 27 həſtəlik olan körpə
www.avismed.az avis > Hamiləlik
sürətli qapı çırpılmasını du- yaraq sıçradığını anlamaq olar. Bütün bunlar körpənin ətraf mühitdə baş verən hadisələrdən təsirləndiyi- ni göstərir. Amma körpə- nin təsirlənmə şəkli bununla bitməz. Körpə ananın maddi və mə- nəvi mühitində bəslə- nərək böyüməkdədir. Stress anında yük- sələn adrenalin və ya- xud sevincli anında ifraz olunan endorfin də körpəyə təsir edə bilər. Beləliklə stress həm duyma, həm də hormonal yoldan körpəyə təsir et- məyə və körpənin inkişaf dö- nəmində mühüm rol oynayır. Ana bətnində körpə daha da sakit olmalıdır. Ẅvvəlcədən də aparılan araş- dırmalarda stressli bir ha- miləlik sürəsində dünyaya gələn körpələrin ürək dö- yüntülərinin dəyişkən olduğu aydınlaşdırılmışdır. Anaların stressli mühiti körpələrə həqiqətən təsir edir. Stresə girməmək əlbəttə mümkün- süzdür, lakin ana qarnında körpənin daha sakit bir mühit- də olmasına nail olmaq lazım- dır. www.avismed.az 21 22 www.avismed.az avis >
Ẅn çox rast gəlinən anemiya növləri hansılardır? Ẅn çox rast gəlinən anemiya dəmir defisitli anemiyadır. Rast gəldiyimiz bütün anemiyalarin 80% ni Dəmir defisitli anemiyalar təşkil ədir. Bu anemiyaya daha çox qadınlarda rast gəlinir. Bunun səbəbi qadınların hər ay fizioloji olaraq qan itirməsi, doğuşlar, laktasiya və s.dir Həqiqə- tən də dəmir defisitli anemiyanın əmələ gəlməsi üçün qan itgisi mütləqdir. Qadınlar bu səbəbdən kişilərdən daha şanssızdırlar. Dəmir defisitli anemiya za- manı meydana çıxan əlamət- lər hansılardır? Bu əlamətlər yaşla, cinslə yanaşı xəstəliklərə görə də dəyişir. Bəzən çox ağır əlamətlərlə təzahür etdiyi halda, bəzən də heç bir əlaməti ol- madan meydana çıxa bilər. Ẅsasən yorğunluq, halsızlıq, boğulma, iştahasızlıq, bəzi qida maddələrinə qarşı ikrah hissi. Məsələn, ət yeməklərinə qarşı. Bəzən də qidalanmanın təhrif olunması. Məsələn, xəstələr təbaşir, kömür, bişməmiş düyü, bişməmiş makaron, torpaq yeyirlər. Bir sözlə xəstənin yaşına, cinsinə və xəstəliyinin agırlıq dərəcəsinə görə klinik əlamətlər dəyişə bilər. Anemiyanın ən təhlükəli növü hansıdır? Anemiya (Qanazlığı) dediyimiz za- man bunun onlarca növünü sadala- maq mümkündür. Ẅgər kobud şəkildə növlərə ayırmaq istəsək, bunun sümük iliyindən asılı olan və olmayan səbəblərini görərik. Sümük iliyinə bağlı anemiyalar zamanı qırmızı qan hüceyrələri (eritrositlər) lazımınca əmələ gəlmir. Sümük iliyi bu hüceyrələri yarada bilmir. Çünki sümük iliyində problem vardır. Digər tərəfdən isə sümük iliyi normal çalışır, lakin qan yaranmada lazım olan mineral və vitaminlərin defisiti var. Məsələn-, dəmir, fol turşusu, vi- tamin B 12. Qan yaranmasında vacib olan maddələr sümük iliyinə gedib çatmırsa qanazlığı yaranır. İlk növbədə qanazlığının nə ilə bağlı olduğunu bilmək üçün bir çox müayinələr apararaq aydınlaş- dırmaq mümkündür. Bundan sonra anemiyanın sümük iliyinə bağlı, mineral və ya vitamin defisiti və yaxud da hər hansı bir xroniki xəstəliklə bağlı olduğunu bilmək olar. Qanazlığı (Anemiya) zamanı qanaxmalar, dəridə qançırlar ola bilərmi? Sadaladığımız mineral və vitamin defisitləri zamanı aktıv qanax- malara rast gəlinmir. Qanın tərkib- ində qanı laxtalandıran hüceyrələr (trombositlər) var ki, dərin anemiya- larda bu hüceyrələrin azalması mümkündür. Çox vaxt bu sümük iliyinə bağlı anemiyalar zamanı özünü biruzə verə bilər. Qanazlığı bir əlamətdir, lakin bunun altında da minlərlə səbəb ola bilər. Bunu mütləq araşdırmaq lazımdır. Biz bayaq da qeyd etdik ki, qanaxmalar əsasən qadınlarda fizioloji qanax- malara bağlıdır. Kişilərdə və menopauza dövrünə girmiş qadın- larda isə mədə - bağırsaq traktın da olan problemlərlə bağlı olur. Ẅgər mədə - bağırsaq traktın da problem varsa, qəbul edilən qida maddələri, orqanizmimizə yararlı olan mineral- lar və vitaminlər bədənə sorul- madan tərk edilir. Qeyd etdiyimiz kimi kişilərdə daha çox rast gəlinir. Bunun üçün də bu xəstələrin mədə - bağırsaq traktını daha dərindən yoxlamaq da fayda var. Ümumiy- yətlə isə ən çox rast gəlinən dəmir defisitli anemiyanı müalicə etməz- dən əvvəl mütləq gizli qalan səbəbi araşdırmaq lazımdır. Anemiyanı Anemiyalar (Qanazlığı) Ẅn çox rast gəlinən anemiya dəmir defisitli anemiyadır. Rast gəldiyimiz bütün anemiya- larin 80% ni Dəmir defisitli ane- miyalar təşkil ədir. “ ” ? ? ? ? Mehparə Həsənova Həkim-Hematoloq Elmi Tədqiqat Hematologiya və Transfuziologiya İnstitutu www.avismed.az 23 aradan qaldırdıqdan sonra əsas xəstəliyi müalicə etmək lazımdır. Başqa bir yanaşma, yalnız Hb aşağı olmasına baxıb dəmir preparatı ilə müalicə etmək düzgün yanaşma deyil. Məsələn, vitamin B12 defisitli anemiyanı araşdırmadan yanlışlıqla dəmir preparatı ilə müalicə etsəniz heç bir nəticə almaq mümkün deyil. Ẅvvəlcə səbəbi araşdırıb daha sonra müalicəni başlamaq lazımdır. Fol və Vitamin B 12 defisitli anemiya nədir? Bunların də- mir defisitli anemiyadan fərqi nə- dir?
Fol və Vitamin B 12 defisitli anemiyanın klinik gedişi dəmir de- fisitli anemiyadan bəzi əlamətlərinə görə fərqləndirmək olar. Anemiya- nın bu növündə daha çox nevroloji əlamətlər ola bilir. Məsələn-, bar- maq uclarında və dildə keyləşmə, yanğı və göynəmə hissi, əsəbilik. Bunlar ən çox rast gəlinən əlamət- lərdir. Çox vaxt bu anemiyalara səbəb mədə - bağırsaq traktının əsas bu sadalanan maddələr sorulduğu nahiyyələrinin cərrahi əməliyyatlar nəticəsində rezeksiyası olunduqda baş verir. Və sadaladığı- mız dəmir, fol, vitaminlər sorul- madan orqanizmi tərk edir. Demək olar ki, bütün anemiyalarda klinik əlamətlər eynidir. Lakin de- diyimiz kimi fol və vitamin B 12 de- fisiti zamanı daha çox nevroloji əlamət-lər olduğu halda, dəmir de- fisitli anemiya zamanı daha çox saçlar tökülür, dırnaqlar qırılır. Dərin və uzun müddət davam ədən ane- miya zamanı dırnaqlar saat şüşəsinə bənzəyir, ağız bucaqların- da çatlar olur. Necə qidalanmaq lazımdır ki, anemiya yaranmasın? Ẅsasən düzgün və balanslaşdırılmış qidalanmaq lazımdır. Günlük qida rasionunda minerallar və vitamin- lərlə zəngin qidalardan daha çox istifadə olunmalıdır. Dəmir defisitli anemiyalar zamanı qırmızı ət (qoyun və mal), dəmirlə zəngin meyvə və tərəvəzlərlə qidalanmaq mütləq vacibdir. Amma əgər anemiyanın dərəcəsi ağırdırsa bura- da mütləq medikamentoz müdaxilə lazımdır. Çünki, bu zaman dəmirlə zəngin qidalardan istifadə etməklə anemiyanı aradan qaldırmaq müm- kün deyil. Sadaladığımız anemiya- lardan başqa Ağdəniz anemiyası ? ?
24 www.avismed.az deyilən talassemiyalar zamanı Hb aşağı olduğu təqdirdə dəmirin miqdarı artmış olur. Belə hallarda da xəstələrə dəmirqovucu preparat- lar verilir. Bu xəstələrə dəmirlə zəngin qidalardan istifadə etməmək tövsiyə edilir. İnfeksion və onkoloji xəstəliklər zamanı qanazlıgı yaranırmı, əgər yaranırsa səbəbi nədir? Onkoloji xəstəliklər zamanı anemi- yanın əmələ gəlməsinin bir çox səbəbləri var.
Onkoloji xəstəliklərlə qanazlığı arasında ciddi bir əlaqə var. Və bu səbəbdən də bu cür şikayətləri olan, anemiya tablosu olan bir qan təhlili ilə rastlaşan həkim, xəstədə onkoloji bir xəstəlik varmı deyə düşünür. Anemiyaların müalicəsi nədir, nələrə diqqət edilməlidir? İlk öncə anemiyanın səbəblərini araşdıraraq müalicə etmək lazımdır. Dəmir defisitli anemiyadırsa dəmir preparatı ilə, fol və Vitamin B 12 de- fisitli anemiyadırsa sadalanan vi- taminlərlə müalicə aparmaq lazım- dır. Hər hansı bir xroniki xəstəliklə bağlı anemiya varsa, məsələn, xroniki böyrək çatışmazlığı, bu za- man mütləq böyrəklərdən sintez ol- unan hormonla (eritropoetin) müali- cə aparmaq lazımdır. Onkoloji xəstəliklər zamanı əsas xəstəliyın müalicəsi fonunda meydana gələn qanazlığını hematransfuziyalarla aradan qaldırmağa çalışmaq lazım- dır.
Ẅsas bunu demək istərdim ki-, düzgün qidalanmaq, anemiyaya sə- bəb ola biləcək, qadınların arıq- lamaq üçün tutduqları pəhrizdən uzaq olmaq lazımdır. Ẅgər anemiya varsa, gec olmadan həkimə müraci- ət etmək lazımdır. Belə olduqda isə həyatımız daha mənalı və sağlam keçəcək. ? ? avis > Sağlamlıq Hansı yaşda hansı AĞRILAR OLUR? yaşından sonra: 30 yaşından sonra xəstə- liklərin artdığı diqqəti çəkir. Bu yaşda stress daha da artdığı üçün tez-tez baş ağrılarına rast gəlinir: Baş ağrısı: Xüsusi ilə masa ətrafında çalışanlarda, bütün gün kompyuter- də çalışanların boynunda ağrılar olur. Bu ağrıları və stressinizi azalt- maq üçün nəfəs və boyun idmanı edə bilərsiniz. İsti kompres də ağrılarınızı azalda bilər. Karpal Tünel sindromu: Klaviyaturalar, cib telefonları, kompyuter oyunları kimi eyni hərəkətlərin davamlı təkrar- lanması biləklərinizdə olan sinirlər üzərində olan təzyiqi artıraraq bilək və əlləriniz- də ağrıların olmasına səbəb ola bilir. Ailəniz- də bu xəstəliyi əv- vəlcədən keçirən ya- xınlarınızın olması və keçmişdə yaşadığınız yaralanmalar Karpal Tünel Sindromunu da- ha da sürətləndirir. Tək- rar olunan hərəkət- lərdən uzaqlaşma eh- timalınız yoxdursa çalış- ma sahənizi yenidən d ü z ə n l ə m ə y ə çalışın. Klaviyaturadan istifadə edərkən oturacaqda çiyinləriniz ra- hat olacaq şəkildə oturun. Ẅl, bilək və dirsəklərinizi düz tutun. Ayaq- larınızı yerə basın yaxud da ayaq dəstəyindən istifadə edin. Bununla belə biləklərinizdə ağrı olarsa mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır. Xəstəliyiniz artarsa əməliyyat olmağınız lazım olacaq. yaşından sonra: 40-50 yaşlarında bel ağrılarının sıx görüldüyünü araşdıran həkimlər bunları qeyd edirlər: Bel ağrısı: Yaşlandıqca səhv duruş, düzgün olmayan iş yeri, düzgün ol- mayan yuxu alışqanlıqları onurğa sütunu üzərində olan stressi artıraraq bel ağrılarına səbəb olur. Ẅvvəlcə duruşunuza diqqət edin. Bədəninizin ağırlığının yüzdə 25– indən çoxunu qaldırmayın və mütləq çalışma sahənizi düzənləyin. Kürsünüzün və monitorunuzun uyğun yük- səklikdə olub-olmadığına nəzarət edin. Ẅgər ağrı- larınız hər sabah yataqdan qalxdığınız zaman baş verir- sə yatağınızı dəyişdirin və sizin üçün ən doğru olan yuxu mövqeyini öyrənin. Həkimlərin araşdırmalarına görə 30 yaşdan sonra stress artdığı üçün baş ağrılarının daha çox artdığı, 40-50 yaşlarında isə daha çox bel ağrılarının əmələ gəldiyi düşünülür. 30 40 Ẅzələlərdə gərilmə və ten- dinit: (iltihab) Tendinit vətərlərdə olan zəiflikdən və incəlmələr səbəbindən əmələ gəlir. Tendinit yaşlılarda və çalışan gənc insanlarda çiyin və qollarını zorlayan insanlarda daha çox görünür. Təkrarlanan və sizi incidən hərəkətlər zamanla şişə çevrilərək xroniki ağrılara səbəb ola bilir. Bunun üçün də mütləq həkimdən dəstək alın və sizin üçün uyğun olan idman hərəkətlərini yerinə ye- tirin. Dincəlmək, buz kompresi və həkimlərin tövsiyyə etmiş olduğu dərmanlar ağrılarınızı azalda bilər. yaşından sonra: Həkimlər 60 yaşından sonra “osteartrit”in goründüyünü bildirirlər. Xüsusi ilə - də qadınlarda daha çox görülən bu xəstəlik oynaq ağrısı, şişlik, omba, diz və beldə sərtliyə səbəb ola bilər. Xəstəliyin müalicə- si zamanı mütləq hə- kimdən dəstək alın və kilonuzu daim nəzarətdə saxlayın. Bu xəstəlikdə önəmli olan, aktiv bir həyat tərzi keçirməkdir. Ancaq yaşınıza uyğun olan idman proqramlarından istifadə edin. Sağlam olaraq kilonuzu qoru- yaraq oynaqlarınız üzərindəki yükü yüngülləşərək ağrılarınızı azalda bilərsiniz. 60
|