Qanazlığı stomatiT və onunla mübarizə



Yüklə 441,39 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/3
tarix26.02.2017
ölçüsü441,39 Kb.
#9676
1   2   3

15

masına səbəb olur. Bütün bu

proseslərdən sonra dəri səthi

yağlı, qızartılı, irinli, ağ və qara

nöqtələr şəklində olan səpgi-

lərlə örtülü  olur.

Sızanaqların (Acne Vul-

garis) yaranmasının 

əsas səbəbləri.

• Hormonlar (Androgenlər):

Sızanaqlar əsasən kişi

hormonlarının daha çox sintez

olunduğu dövrdə, cinsi-yetiş-

kənlik dövründə (12-18 yaş-

larda) oğlanlar və qızlarda

çıxmağa başlayırlar. Bundan

əlavə qızlarda menstruasiya

tsikli dövründə hormonların

səviyyəsi qalxdığına görə bu

müddətdə də sızanaqlarda

çoxalma  müşahidə olunur. 

• Dəri  səthində yağ ifrazının

artması: Kişi hormonlarının

(androgenlər) stimulyasiyası

nəticəsində dəri səthinə daha

çox yağ ifraz olunmağa baş-

layır.

• Piy vəzi kanalında və tük fol-



likulunda dəyişikliklər: Artmış

yağ ifrazı dəridəki məsamə-

lərin tıxanmasına səbəb olur.

Yaranmış tıxac ölü hüceyrə-

lərin və bakteriyaların dəri

səthinə çıxmasına mane olur.

• Bakteriyalar: Dəri səthimiz-

də çoxlu sayda mikro-orqan-

izmlər yaşayır. Ancaq sızanaq-

ların yaranmasında rolu olan

bakteriya yalnız Propionibac-

terium acnes dir.

• Genetik faktor: 

Ẅgər


valideynlərdə yetkinlik vaxtı

sızanaq problemi olubsa bu

onların uşaqlarında sızanaq-

ların olma ehtimalını artırır.

Sızanaqlar (Acne Vulgaris)

kimlərdə yaranır?

12-18 yaş qrupunda olan

demək olar ki, bütün oğlan və

qızlar sızanaq problemi ilə

rastlaşırlar. Baş vermə tezliyi

və davamlılığı baxımından bu

xəstəlik oğlanlar və qızlarda

fərqli olur. Belə ki, oğlanlarla

müqayisədə qızlarda Acne

vulqaris (sızanaq xəstəliyi)

daha tez-tez baş verir:

qızlarda bu xəstəlik əsasən

13-14, oğlanlarda isə 15-16

yaşlarında daha çox müşahidə

olunur. Ẅsasən sızanaqların

davam etmə müddəti 5-10 il

davam edir və 20-25 yaş-

larında azalır. Insanların 5-

10% də 40 və daha yuxarı

yaşlarda da sızanaqlara rast

gəlmək mümkündür.

Sızanaqlar 

müalicə oluna bilən bir

xəstəlikdir...

Sızanaqların müalicəsi uzun

müddətlidir və qısa müddət

ərzində möcüzəvi dəyişikliklər

gözləmək doğru deyil. Tətbiq

olunan müalicə nə olursa

olsun səbrlə və düzgün yerinə

yetirilməlidir. 

Müalicənin əsas məqsədi dəri

səthində yağ ifrazını, səpgi-

lərin sayını və şiddətini azalt-

maq, ləkələrin və çapıqların

yaranmasının qarşısını al-

maqdan ibarətdir. Müalicənin

effekti ən tez 1 ay sonra hiss

olunmağa başlayır. Ancaq or-

talama 80% və daha çox

sağalmanın əldə olunması



üçün 2-4 ay müalicənin

aparılması məqsədə uyğun-

dur. Acne vulgarisin müalicə-

sində xəstəliyin şiddətindən

asılı olaraq müxtəlif dərman

preparatları istifadə olunur.

Bu zaman sistemik və yerli

antibiotiklər, hormonal pre-

paratlar  və digər dərmanlar

təyin olunur. Sızanaqlardan

sonra qalan ləkələr və çapıq-

lar üçün müxtəlif peelinglər

və lazerlərdən istifadə olunur.

Müalicə alan 

hər bir pasientin

bilməli olduğu 

əsas məqamlar...

• 

Acne Vulgaris (sızanaqlar)



bir dəri xəstəliyidir və derma-

toloq tərəfindən müalicə

olunmalıdır.

• 

Acne Vulgarisin (sızanaq-



ların) müalicəsi uzun müd-

dətlidir-.

• 

Sızanaqlar vaxtında müalicə



olunmazsa səpgilərin yerində

ləkə və çapıqların qalma

ehtimalı çox yüksəkdir.

• 

Üz nahiyəsində olan səpgi-



ləri sıxmaq və ya qaşımaq

gələcəkdə bunların yerində

çapıqların qalma ehtimalını

artırır-.

• 

Müalicə taktikası hər bir



pasientə görə dəyişə bilər. Bu

zaman həkim-dermatoloqu-

nuz yaşa, cinsiyyətə, sızanaq-

ların yayılmasına və şid-

dətinə görə fərqli müalicələr

təyin edə bilər. 

• 

Sızanaqların müalicəsi üçün



hər hansı bir pəhriz saxla-

mağa ehtiyac yoxdur. Çox

tərləmə və günəş şüalarında

qorunma daha vacibdir.

• 

Stress və həyacan akneni



artıran əsas səbəblərdən

biridir. Xüsusilə tələbələrin

imtahanlara hazirlaşdığı vaxt

stressli vaxtdır. Bu dövrlərdə

adətən sızanaqlar artmağa

meyilli olur.

• 

Üz dərisinə qulluq zamanı



həssas davranmaq lazımdır.

Yüngül, dərini soymayan

yuyucu vasitələrdən istifadə

etmək lazımdır. Bu zaman

xüsusilə, qadınlar üz dərisindəki

məsamaləri bağlamayan (oil

free, non-comedogenic) kos-

metik vasitələrdən istifadə

etməlidirlər.

16

www.avismed.az

avis > Cild


18

www.avismed.az

avis > Ortopetiya

Bud-çanaq oynağının anadan-

gəlmə çıxığı uşaqlarda tez-tez

rastlanan, erkən yaşda aşkar-

lanıb müalicə edilmədiyində

qalıcı problemlərə səbəb olan

bud-çanaq oynağının inkişaf

qüsurudur. Hal-hazırda da

ciddi problem olaraq qal-

maqda davam edir. Başqa

sözlə bud sümüyünün üst ucu

bud-çanaq oynağı kapsulun-

dan bayıra çıxa bilir. Uşaq-

larda belə problemin erkən

yaşlarda müalicəsi son dərəcə

önəmlidir.

Anadangəlmə bud-çanaq oy-

nağı çıxığı 800 yeni doğulan-

dan birində görünür. Səbəbi

tam bilinməməklə yanaşı,

genetik, hormonal, mexanik

və ətraf mühit faktorlarının

rol oynadığı düşünülməkdədir.

Uşaqların 40%-də ikitərəfli

çıxıq mövcuddur. Qızlarda oğ-

lanlara nisbətən 6 dəfə daha

çox baş verir.

Bələmə kimi vərdişlər də bud-

çanaq oynağı çıxığına yol aça

bilər. Bu səbəbdən də belə

ənənəvi vərdişlərdən qəti

surətdə qaçmaq lazımdır.

Anadangəlmə bud-çanaq oy-

nağı çıxığı üçün riskli uşaqlar

hansılardır?

-ailədə və ya yaxın qohumlarda

bud-çanaq oynağı çıxığı olan-

lar. Bu vəziyyət mütləq həkimə

bildirilməlidir.

-sağrı gəlişi ilə doğulan uşaqlar

və ya ana bətnində hamiləliyin

sonuna qədər başı yuxarıda

olacaq şəkildə qalan körpələr.

- boynunda bir tərəfə doğru

anadangəlmə əyrilik (tortikol-

lis) olanlar.

- ayaqlarında anadangəlmə

əyripəncəlik (metatarsus ad-

duktus) olanlar.

Anadangəlmə bud-çanaq oy-

nağı çıxığı necə aşkar edilir?

Bud-çanaq oynağında möv-

cud bir problemi görmək hər

zaman mümkün olmaya bilər.

Bu səbəbdən həkim kontrol

müayinələri əsnasında hər

dəfə uşağın bud-çanaq oy-

naqlarını da müayinə etmə-

lidir. Bud-çanaq oynağında

müayinə zamanı qeyri-stabil-

lik olub-olmadığı müəyyən

edilməlidir. Daha böyük uşaq-

larda oynaqda çıxıq varsa

bud-çanaq oynağının yana

doğru açılmaması görülür. Bir

çox hallarda heç bir şikayəti

olmayan uşaqlar yeriməyə

başladıqdan sonra axsama

şikayəti ilə həkimə müraciət

edirlər. Bu halların qarşısını

almaq məqsədi ilə və erkən

yaşda müalicənin daha effek-

tiv və asan olduğunu da nəzə-

rə alarsaq erkən diaqnostika

çox əhəmiyyətlidir.

Altı ayına qədər uşaqlarda

Bud-çanaq oynağı

problemlərinin böyük bir

qismi Pavlik bandajı ilə

müalicə edilə bilər. 

Bu bandaj uşağın dizlərini

bir-birindən ayıraraq qarına

doğru çəkilməsini təmin edir.



Anadangəlmə bud-çanaq

oynağının çıxığı nədir?

Dr. Vüsal İsmayılov



Ortopediya və Travmatologiya

mütəxəssisi.

www.avismed.az

19

displaziyanı aşkarlamaq

üçün ən ideal üsul bud-

çanaq oynağının ultra-

səs müayinəsidir. Ultra-

səs müayinəsi üçün ən

uyğun yaş 1-6 aydır.

Ẅgər uşaqda risk faktor-

ları da varsa ultrasəs

müayinəsinə mütləq

göstəriş vardır. Bir çox

ölkələrdə risk qrupu ol-

madan da bütün uşaq-

ların ultrasəs müayinə-

sini nəzərdə tutan skrininq

proqramları tətbiq edilir. Altı

aylıqdan böyük uşaqlarda bud

sümüyü başının sümükləşmə

mərkəzi əmələ gəldiyindən

rentgenoqrafiya daha infor-

mativ sayılmaqdadır.

Anadangəlmə bud-çanaq oy-

nağı  çıxığı  necə müalicə

edilir?


Bud-çanaq oynağı problem-

lərinin böyük bir qismi Pavlik

bandajı ilə müalicə edilə bilər.

Bu bandaj uşağın dizlərini bir-

birindən ayıraraq qarına doğ-

ru çəkilməsini təmin edir. Bu

bandaj ilə müalicə edilən

uşağınız hər həſtə həkim

tərəfindən müayinə edilir və

bud sümüyünün bud-çanaq

oynağı içinə yerləşib yerləş-

mədiyinə baxılır. Ẅgər yerləş-

mişsə bu bandaj gecə-gündüz

2 ay istifadə edilir. 6 aydan

daha böyük uşaqlarda Pavlik

bandajı çox vaxt diskomforta

səbəb olduğundan abduksiya

ortezləri istifadə olunmaq-

dadır.

Bud-çanaq oynağı çıxığı olan



hər 20 uşaqdan birində

müalicə üçün bandaj

yetərli olmaya bilər. Belə

vəziyyətdə uşaqlara gips

tətbiqi lazım ola bilər. Gec

aşkar edilmiş hallarda və

eyni zamanda konservativ

müalicə uğursuz olduqda

bud-çanaq oynağının çıxı-

ğının müalicəsi üçün cər-

rahi əməliyyat lazım ola

bilər.


Nə zaman  həkimə müraciət

etməlisiniz?



-uşağınız bud-çanaq oynağı

çıxığına görə risk qrupunda-

dırsa və ultrasəs müayinəsi

edilməyibsə-;

-ailə üzvlərində, yaxın qohum-

larda bud-çanaq oynağının

displaziyası olan varsa-;

-uşağınızın ətraflarının uzunlu-

ğu bir-birinə bərabər deyilsə-;

-yeriməyə başlayan uşağınızda

axsama müşahidə edirsinizsə

həkimə müraciət edin.

KÖRPẄLẄR

ana bətnində 

də stressdən 

təsirlənə bilərlər

Q

adın doğum həkimləri



stressin körpəyə ana

bətnində də təsir edə

bildiyini söyləyirlər. Körpələrin

temperamentinin ana bətnin-

də inkişaf etməyə başladığını

deyən qadın 

doğum həkimləri stressli

mühitdə hamiləlik keçi-

rən anaların körpələri

də çox gərgin ola

bilmələri ilə diqqəti cəlb

edirlər. 

Körpələr bütün hisslər-

dən həm hormonal, həm

də fiziki təsirləndiyini

bildirən həkimlər körpə-

nin 8 həſtədən etibarən

hissinin inkişaf etməyə

başladığını söyləyirlər. Körpə

16 həſtəlik olduğunda xaric-

dən gələn titrək səsləri duy-

mağa başlayır. 24 həſtədən

etibarən anasının səslərini

tanımağa başlayır və ona

reaksiya verməyə baş-

layır. 27 həſtəlik

olan körpə 

20

www.avismed.az

avis > Hamiləlik


sürətli qapı çırpılmasını du-

yaraq sıçradığını anlamaq

olar. Bütün bunlar körpənin

ətraf mühitdə baş verən

hadisələrdən təsirləndiyi-

ni göstərir. Amma körpə-

nin təsirlənmə şəkli

bununla bitməz. Körpə

ananın maddi və mə-

nəvi mühitində bəslə-

nərək böyüməkdədir.

Stress anında yük-

sələn adrenalin və ya-

xud sevincli anında

ifraz olunan endorfin

də körpəyə təsir edə

bilər. Beləliklə stress

həm duyma, həm də

hormonal yoldan

körpəyə təsir et-

məyə və körpənin inkişaf dö-

nəmində mühüm rol oynayır. 

Ana bətnində körpə daha da

sakit olmalıdır.

Ẅvvəlcədən də aparılan araş-

dırmalarda stressli bir ha-

miləlik sürəsində dünyaya

gələn körpələrin ürək dö-

yüntülərinin dəyişkən  olduğu

aydınlaşdırılmışdır. Anaların

stressli mühiti körpələrə

həqiqətən təsir edir. Stresə

girməmək əlbəttə mümkün-

süzdür, lakin ana qarnında

körpənin daha sakit bir mühit-

də olmasına nail olmaq lazım-

dır.

www.avismed.az



21

22

www.avismed.az

avis >

Şəfa

Ẅn  çox  rast gəlinən  anemiya

növləri hansılardır?

Ẅn çox rast gəlinən anemiya dəmir

defisitli anemiyadır. Rast gəldiyimiz

bütün anemiyalarin 80% ni Dəmir

defisitli anemiyalar təşkil ədir. Bu

anemiyaya daha çox qadınlarda rast

gəlinir. Bunun səbəbi qadınların hər

ay fizioloji olaraq qan itirməsi,

doğuşlar, laktasiya və s.dir Həqiqə-

tən də dəmir defisitli anemiyanın

əmələ gəlməsi üçün qan itgisi

mütləqdir. Qadınlar bu səbəbdən

kişilərdən daha şanssızdırlar.

Dəmir  defisitli  anemiya za-

manı meydana çıxan əlamət-

lər hansılardır?

Bu əlamətlər yaşla, cinslə yanaşı

xəstəliklərə görə  də dəyişir. Bəzən

çox ağır əlamətlərlə təzahür etdiyi

halda, bəzən də heç bir əlaməti ol-

madan meydana çıxa bilər. Ẅsasən

yorğunluq, halsızlıq, boğulma,

iştahasızlıq, bəzi qida maddələrinə

qarşı ikrah hissi. Məsələn, ət

yeməklərinə qarşı. Bəzən də

qidalanmanın təhrif olunması.

Məsələn, xəstələr təbaşir, kömür,

bişməmiş düyü, bişməmiş makaron,

torpaq yeyirlər. Bir sözlə xəstənin

yaşına, cinsinə və xəstəliyinin agırlıq

dərəcəsinə görə klinik əlamətlər

dəyişə bilər.

Anemiyanın ən təhlükəli növü

hansıdır?

Anemiya (Qanazlığı) dediyimiz za-

man bunun onlarca növünü sadala-

maq mümkündür. Ẅgər kobud

şəkildə növlərə ayırmaq istəsək,

bunun sümük iliyindən  asılı olan və

olmayan səbəblərini görərik. Sümük

iliyinə bağlı anemiyalar zamanı

qırmızı qan hüceyrələri (eritrositlər)

lazımınca əmələ gəlmir. Sümük iliyi

bu hüceyrələri yarada bilmir. Çünki

sümük iliyində problem vardır. Digər

tərəfdən isə sümük iliyi normal

çalışır, lakin qan yaranmada lazım

olan mineral və vitaminlərin defisiti

var. Məsələn-, dəmir, fol turşusu, vi-

tamin B 12. Qan yaranmasında

vacib olan maddələr sümük iliyinə

gedib çatmırsa qanazlığı yaranır. İlk

növbədə qanazlığının nə ilə bağlı

olduğunu bilmək üçün bir çox

müayinələr apararaq aydınlaş-

dırmaq mümkündür. Bundan sonra

anemiyanın sümük iliyinə bağlı,

mineral və ya vitamin defisiti və

yaxud da hər hansı bir xroniki

xəstəliklə bağlı olduğunu bilmək

olar.

Qanazlığı (Anemiya) zamanı



qanaxmalar,  dəridə qançırlar

ola bilərmi?

Sadaladığımız mineral və vitamin

defisitləri zamanı aktıv qanax-

malara rast gəlinmir. Qanın tərkib-

ində qanı laxtalandıran hüceyrələr

(trombositlər) var ki, dərin anemiya-

larda bu hüceyrələrin azalması

mümkündür. Çox vaxt bu sümük

iliyinə bağlı anemiyalar zamanı

özünü biruzə verə bilər. Qanazlığı

bir əlamətdir, lakin bunun altında da

minlərlə səbəb ola bilər. Bunu

mütləq araşdırmaq lazımdır. Biz

bayaq da qeyd etdik ki, qanaxmalar

əsasən qadınlarda fizioloji qanax-

malara bağlıdır. Kişilərdə və

menopauza dövrünə girmiş qadın-

larda isə mədə - bağırsaq traktın da

olan problemlərlə bağlı olur. Ẅgər

mədə - bağırsaq traktın da problem

varsa, qəbul edilən qida maddələri,

orqanizmimizə yararlı olan mineral-

lar və vitaminlər bədənə sorul-

madan tərk edilir. Qeyd etdiyimiz

kimi kişilərdə daha çox rast gəlinir.

Bunun üçün də bu xəstələrin mədə -

bağırsaq traktını daha dərindən

yoxlamaq da fayda var. Ümumiy-

yətlə isə ən çox rast gəlinən dəmir

defisitli anemiyanı müalicə etməz-

dən əvvəl mütləq gizli qalan səbəbi

araşdırmaq lazımdır. Anemiyanı

Anemiyalar

(Qanazlığı)

Ẅn çox rast gəlinən anemiya

dəmir defisitli anemiyadır. 

Rast gəldiyimiz bütün anemiya-

larin 80% ni Dəmir defisitli ane-

miyalar təşkil ədir.





?

?



?

?

Mehparə Həsənova



Həkim-Hematoloq

Elmi Tədqiqat Hematologiya 

və Transfuziologiya İnstitutu

www.avismed.az

23

aradan qaldırdıqdan sonra əsas

xəstəliyi müalicə etmək lazımdır.

Başqa bir yanaşma, yalnız Hb aşağı

olmasına baxıb dəmir preparatı ilə

müalicə etmək düzgün yanaşma

deyil. Məsələn, vitamin B12 defisitli

anemiyanı araşdırmadan yanlışlıqla

dəmir preparatı ilə müalicə etsəniz

heç bir nəticə almaq mümkün deyil.

Ẅvvəlcə səbəbi araşdırıb daha

sonra müalicəni başlamaq lazımdır.

Fol  və  Vitamin B 12  defisitli

anemiya  nədir? Bunların  də-

mir  defisitli  anemiyadan  fərqi  nə-

dir?


Fol və Vitamin B 12 defisitli

anemiyanın klinik gedişi dəmir de-

fisitli anemiyadan bəzi əlamətlərinə

görə fərqləndirmək olar. Anemiya-

nın bu növündə daha çox nevroloji

əlamətlər ola bilir. Məsələn-, bar-

maq uclarında və dildə keyləşmə,

yanğı və göynəmə hissi, əsəbilik.

Bunlar ən çox rast gəlinən əlamət-

lərdir. Çox vaxt bu anemiyalara

səbəb mədə - bağırsaq traktının

əsas bu sadalanan maddələr

sorulduğu nahiyyələrinin cərrahi

əməliyyatlar nəticəsində rezeksiyası

olunduqda baş verir. Və sadaladığı-

mız dəmir, fol, vitaminlər sorul-

madan orqanizmi tərk edir.

Demək olar ki, bütün anemiyalarda

klinik əlamətlər eynidir. Lakin de-

diyimiz kimi fol və vitamin B 12 de-

fisiti zamanı daha çox nevroloji

əlamət-lər olduğu halda, dəmir de-

fisitli anemiya zamanı daha çox

saçlar tökülür, dırnaqlar qırılır. Dərin

və uzun müddət davam ədən ane-

miya zamanı dırnaqlar saat

şüşəsinə bənzəyir, ağız bucaqların-

da çatlar olur.

Necə qidalanmaq lazımdır ki,

anemiya yaranmasın?

Ẅsasən düzgün və balanslaşdırılmış

qidalanmaq lazımdır. Günlük qida

rasionunda minerallar və vitamin-

lərlə zəngin qidalardan daha çox

istifadə olunmalıdır. Dəmir defisitli

anemiyalar zamanı qırmızı ət

(qoyun və mal), dəmirlə zəngin

meyvə və tərəvəzlərlə qidalanmaq

mütləq vacibdir. Amma əgər

anemiyanın dərəcəsi ağırdırsa bura-

da mütləq medikamentoz müdaxilə

lazımdır. Çünki, bu zaman dəmirlə

zəngin qidalardan istifadə etməklə

anemiyanı aradan qaldırmaq müm-

kün deyil. Sadaladığımız anemiya-

lardan başqa Ağdəniz anemiyası

?

?


24

www.avismed.az

deyilən talassemiyalar zamanı Hb

aşağı olduğu təqdirdə dəmirin

miqdarı artmış olur. Belə hallarda

da xəstələrə dəmirqovucu preparat-

lar verilir. Bu xəstələrə dəmirlə

zəngin qidalardan istifadə etməmək

tövsiyə edilir.

İnfeksion və onkoloji xəstəliklər

zamanı qanazlıgı yaranırmı,

əgər yaranırsa səbəbi nədir?

Onkoloji xəstəliklər zamanı anemi-

yanın əmələ gəlməsinin bir çox

səbəbləri var.

I. 

Onkoloji xəstəlik sümük iliyinin

funksiyasını sıxışdıraraq  meydana

gələ bilər.

II.

Onkoloji xəstəlik zamanı əmələ

gələn metastaz və ya infiltrasiya

zamanı sümük iliyinin tutulması.

Bütün bunlar isə sümük iliyinin

fəaliyyətinə mane olur.

III.

Onkoloji xəstəlik ciddi qanaxmaya

səbəb ola bilir. Məsələn mədə

bağırsaq şişləri zamanı ciddi qan

itirmə nəticəsində əmələ gələn ane-

miyalar.

Onkoloji xəstəliklərlə qanazlığı

arasında ciddi bir əlaqə var. Və bu

səbəbdən də bu cür şikayətləri olan,

anemiya tablosu olan bir qan təhlili

ilə rastlaşan həkim, xəstədə onkoloji

bir xəstəlik varmı deyə düşünür.

Anemiyaların müalicəsi nədir,

nələrə diqqət edilməlidir?

İlk öncə anemiyanın səbəblərini

araşdıraraq müalicə etmək lazımdır.

Dəmir defisitli anemiyadırsa dəmir

preparatı ilə, fol və Vitamin B 12 de-

fisitli anemiyadırsa sadalanan vi-

taminlərlə müalicə aparmaq lazım-

dır. Hər hansı bir xroniki xəstəliklə

bağlı anemiya varsa, məsələn,

xroniki böyrək çatışmazlığı, bu za-

man mütləq böyrəklərdən sintez ol-

unan hormonla (eritropoetin) müali-

cə aparmaq lazımdır. Onkoloji

xəstəliklər zamanı əsas xəstəliyın

müalicəsi fonunda meydana gələn

qanazlığını hematransfuziyalarla

aradan qaldırmağa çalışmaq lazım-

dır.


Ẅsas bunu demək istərdim ki-,

düzgün qidalanmaq, anemiyaya sə-

bəb ola biləcək, qadınların arıq-

lamaq üçün tutduqları pəhrizdən

uzaq olmaq lazımdır. Ẅgər anemiya

varsa, gec olmadan həkimə müraci-

ət etmək lazımdır. Belə olduqda isə

həyatımız daha mənalı və sağlam

keçəcək.

?

?



avis >

Sağlamlıq

Hansı yaşda hansı

AĞRILAR OLUR?

yaşından sonra:  30

yaşından sonra xəstə-

liklərin artdığı diqqəti

çəkir. Bu yaşda stress daha da

artdığı üçün tez-tez baş ağrılarına

rast gəlinir:

Baş ağrısı: Xüsusi ilə masa ətrafında

çalışanlarda, bütün gün kompyuter-

də çalışanların boynunda ağrılar

olur. Bu ağrıları  və stressinizi azalt-

maq üçün nəfəs və boyun idmanı

edə bilərsiniz. İsti kompres də

ağrılarınızı azalda bilər.

Karpal Tünel sindromu:

Klaviyaturalar, cib telefonları,

kompyuter oyunları kimi eyni

hərəkətlərin davamlı təkrar-

lanması biləklərinizdə olan

sinirlər üzərində olan təzyiqi

artıraraq bilək və əlləriniz-

də ağrıların olmasına

səbəb ola bilir. Ailəniz-

də bu xəstəliyi əv-

vəlcədən keçirən ya-

xınlarınızın olması və

keçmişdə yaşadığınız

yaralanmalar Karpal

Tünel Sindromunu da-

ha da sürətləndirir. Tək-

rar olunan hərəkət-

lərdən uzaqlaşma eh-

timalınız yoxdursa çalış-

ma sahənizi yenidən

d ü z ə n l ə m ə y ə

çalışın. Klaviyaturadan istifadə

edərkən oturacaqda çiyinləriniz ra-

hat olacaq şəkildə oturun. Ẅl, bilək

və dirsəklərinizi düz tutun. Ayaq-

larınızı yerə basın yaxud da ayaq

dəstəyindən istifadə edin. 

Bununla belə biləklərinizdə ağrı

olarsa mütləq həkimə müraciət

etmək lazımdır. Xəstəliyiniz artarsa

əməliyyat olmağınız lazım olacaq.

yaşından sonra:

40-50 yaşlarında bel

ağrılarının sıx görüldüyünü

araşdıran həkimlər bunları

qeyd edirlər: 

Bel ağrısı: Yaşlandıqca səhv duruş,

düzgün olmayan iş yeri, düzgün ol-

mayan yuxu alışqanlıqları onurğa

sütunu üzərində olan stressi

artıraraq bel ağrılarına səbəb olur.

Ẅvvəlcə duruşunuza diqqət edin.

Bədəninizin ağırlığının yüzdə 25–

indən çoxunu qaldırmayın və

mütləq çalışma sahənizi

düzənləyin. Kürsünüzün və

monitorunuzun uyğun yük-

səklikdə olub-olmadığına

nəzarət edin. Ẅgər ağrı-

larınız hər sabah yataqdan

qalxdığınız zaman baş verir-

sə yatağınızı dəyişdirin və

sizin üçün ən doğru olan yuxu

mövqeyini öyrənin.

Həkimlərin araşdırmalarına görə 30 yaşdan sonra stress artdığı üçün baş

ağrılarının  daha çox artdığı, 40-50  yaşlarında isə daha  çox bel

ağrılarının əmələ gəldiyi düşünülür.

30

40



Ẅzələlərdə  gərilmə  və ten-

dinit: (iltihab)

Tendinit vətərlərdə olan zəiflikdən

və incəlmələr səbəbindən əmələ

gəlir. Tendinit yaşlılarda  və çalışan

gənc insanlarda çiyin və qollarını

zorlayan insanlarda daha çox

görünür. Təkrarlanan və sizi incidən

hərəkətlər zamanla şişə çevrilərək

xroniki ağrılara səbəb ola bilir.

Bunun üçün də mütləq həkimdən

dəstək alın   və sizin üçün uyğun

olan idman hərəkətlərini yerinə ye-

tirin. Dincəlmək, buz kompresi  və

həkimlərin tövsiyyə etmiş olduğu

dərmanlar  ağrılarınızı azalda bilər.

yaşından sonra:

Həkimlər 60 yaşından

sonra “osteartrit”in

goründüyünü  bildirirlər. Xüsusi ilə

- də qadınlarda daha çox

görülən bu xəstəlik oynaq

ağrısı, şişlik, omba, diz və

beldə sərtliyə səbəb ola

bilər. Xəstəliyin müalicə-

si zamanı mütləq hə-

kimdən dəstək alın və

kilonuzu daim nəzarətdə

saxlayın. Bu xəstəlikdə

önəmli olan, aktiv bir

həyat tərzi keçirməkdir.

Ancaq yaşınıza uyğun olan

idman proqramlarından istifadə

edin. Sağlam olaraq kilonuzu qoru-

yaraq oynaqlarınız üzərindəki yükü

yüngülləşərək ağrılarınızı azalda

bilərsiniz.

60


Yüklə 441,39 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin