Qandli diabet diabet tiplarining fiziologik asoslari

Qondagi yuqori glyukoza zarari

Giperglikemiya qancha uzoq davom etsa, kasallik shuncha og’ir kechadi. Bu organizmni qondagi glyukoza miqdorini kamaytirish uchun qo’llaydigan mexanizmlari tufayli sodir bo’ladi, ular:

1. 
   Glyukozani yog’larga aylantirib saqlashi, natijada semirish yuzaga keladi;
   
2. 
   Hujayra qobig’ini «glikolizlash», ya’ni qobiq tarkibidagi oqsillarga qand aralashishi;
   
3. 
   Glyukozani sorbitol parchalash funkisyasi faollashishi. Buning natijasida zaharli moddalar paydo bo’ladi va nerv hujayralari shikastlanadi;
   
4. 
   Katta va kichik qon tomirlarini shikastlanishi. Bu oqsilning glikosilatsion progressiyasi va xolesterin to’planishi natijasida sodir bo’ladi. Natijada mikroangiopatiya yuzaga keladi.
   

Shu tariqa kasallik vaqt o’tishi bilan deyarli barcha organlarning shikastlanishiga olib keladi.

Oldini olish

Afsuski, ko’p holatlarda birinchi turdagi diabetni oldini olish murakkab vazifadir. Chunki uning asosiy sabablari irsiy omillar va kichik viruslar sanaladi. Lekin kasallik hammada ham rivojlanavermaydi. Olimlar ko’krak suti bilan ko’proq oziqlangan bolalarda qandli diabet kamroq uchrashini ta’kidlashadi, ammo bu hali isbotlanmagan.

Ikkinchi turdagi diabetda esa umuman boshqacha holat. Chunki u noto’g’ri ovqatlanish va hayot tarzi natijasida shakllanadi, shuning uchun profilaktik chora-tadbirlarni qo’llasa bo’ladi, demak:

• 
  Tana vaznini normallashtirish;
  
• 
  Qon bosimi va yog’lar almashinuvini nazorat qilish;
  
• 
  Yengil hazm bo’ladigan ovqat iste’mol qilish;
  
• 
  Jismoniy faollikka amal qilish va shu bilan birga haddan ziyod zo’riqishlardan o’zini tiyish.