Normallashtirish

---

HISOB
1 
MA’LUMOTLAR
BAZASI 
DTBS16MBK
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI 
7-MAVZU 
MA’LUMOTLAR 
BAZASINI 
NORMALLASHTIRISH: 
1NF, 2NF, 3NF VA KODD 
NORMAL FORMALARI 
 
Reja: 
 
1. 
Ma’lumotlar bazasini normallashtirish 
2. 
Funksional bog‘lanishlar va ularning turlari 
3. Birinchi normal forma va uning talablari 
4. Ikkinchi normal forma va uning talablari 
5. Uchinchi normal forma va uning talablari 
6. 
Ma’lumotlar bazasi va MBBT ni fizik tashkil etish 
7. Nazorat savollari 
8. Foydalanilgan adabiyotlar 
 
Tayanch so`zlar:
funksional bog‘lanish, tranzitiv bog‘lanish, normal forma, 
normallashtirish, 1 NF, 2 NF, 3 NF.
 
 
NAZARIY 
BILIMLAR

---

HISOB
2 
MA’LUMOTLAR
BAZASI 
DTBS16MBK
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI 
1. 
Ma’lumotlar bazasini normallashtirish 
Ma’lumotlar bazasida axborotlarni ko‘payishi hisobiga jadval o’lchamlari 
dinamik ravishda o‘zgarib turadi. Unda yangi ma’lumot elementlari qo‘shiladi. 
Ular orasida yangi aloqalar yoki bog‘lanishlar o‘rnatiladi va ulardagi 
ma’lumotlarni qayta ishlash samaradorligini yaxshilash maqsadida
normallashtirish 
usullari qo‘llaniladi.
Bu muammoni hal qilish uchun ma’lumot elementlarini asosli ravishda 
guruhlarga birlashtirish va ular uchun kalitlarni aniqlash yo‘li bilan hal qilinishi 
mumkin.
Ma'lumotlar 
bazasini 
normallashtirish 
ma'lumotlar 
bazasidagi 
ma'lumotlarning takrorlanishini oldini olish uchun jadvallarni kichikroq va 
ko'proq bog'liq jadvallarga bo'lish orqali amalga oshiriladi. Bu jadvallar 
o'rtasidagi bog'lanish qoidalarini o'rnatadi, masalan, birdan ko'pga 
munosabatlar, ko'pdan ko'pga munosabatlar va boshqalar.
Koddning normal 
shakli relyatsion ma'lumotlar bazalari strukturasini optimallashtirish uchun 
foydalaniladigan qoidalar to'plamidir. Ushbu qoidalar Edgar Kodd tomonidan 
1970-yillarda ishlab chiqilgan.