Qaraqalpaqistan meditsina instituti medicinada informacion texnologiyalari, biofizika hám medicinaliq radiologiya kafedrasi

1. Jeke kompyuter haqqında ulıwma túsinikler. Informaciya processleriniń texnikalıq quralları hám olardıń tasıwshıları (kompyuter serveri, super kompyuter, meynfreymlar)
Onıń maqset tárepinen, bir kompyuter esaplanadı maǵlıwmatlar menen islew ushın universal apparat. Dizayn principlerıge kóre, kompyuter informaciya menen isleytuǵın shaxstıń modeli bolıp tabıladı.
Jeke kompyuter (ShK) - bul bir jumıs jayına xizmet kórsetiw ushın mólsherlengen kompyuter. Qásiyetleri boyınsha ol úlken kompyuterlerden parıq etiwi múmkin, biraq ol funktsional tárepten soǵan uqsas operatsiyalardı orınlawǵa ılayıq. Islew usılına kóre, jumıs stoli (jumıs stoli), portativ (noutbuk hám noutbuk) hám qalta (palmtop) kompyuterleri modelleri bar.
Úskene. Kompyuter maǵlıwmatlar menen islewdiń barlıq úsh qıylı informaciya usılların (apparat, programmalıq támiynat hám tábiy) támiyinlaganligi sebepli, kompyuter sistemasın birgelikte isleytuǵın apparat hám programmalıq támiynattan ibarat dep búydew ádetiy hol bolıp tabıladı. Kompyuterdiń apparat bólegin quraytuǵın túyinler apparat dep ataladı. Olar maǵlıwmatlar menen barlıq fizikalıq islerdi atqaradılar : forma hám mazmunan dizimge alıw, saqlaw, tasıw hám ózgertiw, sonıń menen birge olardı insannıń tábiy informaciya usılları menen óz-ara tásir qılıw ushın qolay formada usınıs etedi.
Kompyuter degi apparat quralları kompleksi onıń apparat konfiguratsiyasi dep ataladı.
Kompyuter apparatı. Hár qanday kompyuter (hátte eń úlkeni de) tórt bólekten ibarat :
kirgiziw apparatları
informaciyanı qayta islew apparatları
saqlaw apparatları
informaciya shıǵarıw apparatları.
Strukturalıq tárepten, bul bólimler kitap ólshemindegi bir denede birlestirilishi múmkin yamasa hár bir bólim bir neshe úlken kólemli apparatlardan ibarat bolıwı múmkin.
Kompyuterdiń tiykarǵı apparat konfiguratsiyasi. Jeke kompyuterdiń tiykarǵı apparat konfiguratsiyasi - bul kompyuter menen islewdi baslaw ushın etarli bolǵan minimal úskeneler kompleksi. waqıt ótiwi menen tiykarǵı konfiguratsiya túsinigi az-azdan ózgeredi.
Kóbinese jeke kompyuter tómendegi apparatlardan ibarat :
Sistemalı blok
Monıtor
Klaviatura
Tıshqansha
Bunnan tısqarı, basqa kirisiw hám shıǵıw apparatları jalǵanıwı múmkin, mısalı, dinamikler, printer, skaner... Sistema blokı kompyuter sistemasınıń tiykarǵı blokı bolıp tabıladı. Ol ishki sezimoblangan apparatlardı óz ishine aladı. Sistema blokına sırtqı tárepden jalǵanǵan apparatlar sırtqı esaplanadı. Periferik úskeneler termini sırtqı apparatlar ushın da qollanıladı.
Monıtor - bul ramziy hám grafik maǵlıwmatlardı vizual tárzde tákirarlaw ushın mólsherlengen apparat. Shıǵıw apparatı retinde xızmet etedi. Jumıs stoli kompyuterleri ushın házirde eń keń tarqalǵan monıtorlar katod nurli naychalarga tiykarlanǵan. Olar xojalıq televizorlarǵa uǵımsız uqsaydı. Klaviatura - bul kompyuterdiń islewin basqarıw hám oǵan maǵlıwmat kirgiziw ushın mólsherlengen klaviatura apparatı. Maǵlıwmatlar hárip-cifrlı belgiler maǵlıwmatları formasında kiritiledi.