Qarori yong‘in xavfsizligi qoidalarini tasdiqlash to‘G‘risida

30-bob. Madaniy-ma’rifiy, tomosha va sport obyektlariga qo‘yiladigan yong‘in xavfsizligi talablari
1-§. Umumiy qoidalar
408. Chet el tashkilotlari bilan gastrol, tomoshalar va ko‘rgazmalarni tashkil etish yuzasidan tuziladigan shartnomalarda yong‘in xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha talablar belgilanishi shart.
409. Muzeylar va rasmlar galereyalari uchun ko‘rgazma eksponatlari va boshqa qimmatbaho buyumlarni evakuatsiya qilish rejalari, sirk va hayvonot bog‘lari uchun hayvonlarni evakuatsiya qilish rejalari ishlab chiqilgan bo‘lishi shart.
410. Ommaviy tadbirlarni o‘tkazishdan oldin barcha madaniy-ma’rifiy, tomosha va sport obyektlarining yong‘in xavfsizligi talablariga muvofiqligi belgilangan tartibda tashkil etiladigan ommaviy tadbirlarni o‘tkazishni nazorat qiluvchi komissiyasining ishchi guruhlari tomonidan tekshirib chiqilishi shart.
411. Tomosha zallari va tribunalardagi o‘rindiqlar qatorlari bo‘yicha bir-biriga ulangan va polga mahkam o‘rnatilgan bo‘lishi kerak.
Lojalardagi o‘rindiqlar soni 12 tadan ko‘p bo‘lmasa hamda alohida chiqish eshiklari bo‘lsa, ulardagi kreslolarni (stullarni) mahkamlash shart emas.
Raqs kechalari o‘tkazishga mo‘ljallangan tomosha zallarida o‘rindiqlar soni 200 tadan ortiq bo‘lmasa, o‘rindiqlarni har bir qatorda biri biriga o‘zaro mahkamlanishi sharti bilan polga mahkamlamaslikka ruxsat etiladi.
412. Sahnadagi yog‘och qurilmalar (dekoratsiyalarni mahkamlash va ko‘tarish-tushirish uchun sahna tepasidagi panjaralar (kolosnik), osma ko‘priklar, ishchi galereyalar va shu kabilar), binoning chordoqlari, yonuvchi dekoratsiyalar, sahna va ko‘rgazma bezaklari hamda tomosha va ekspozitsiya zallari, foye, bufet devorlariga qoplanadigan matolarga (drapirovkaga) yonish xususiyatini pasaytiruvchi birikma bilan ishlov berilishi lozim. Obyektda ushbu ishlar qaysi tashkilot tomonidan, qachon bajarilganligi (sanasi) va amal qilish muddati ko‘rsatilgan dalolatnoma bo‘lishi shart.
413. Teatr va tomosha muassasalarining sahna qismida bir vaqtning o‘zida 2 tadan ortiq bo‘lmagan spektaklga mo‘ljallangan dekoratsiya, sahna jihozlari turishiga ruxsat beriladi. Dekoratsiyalarni, butaforiya, yog‘ochli dastgohlar va boshqa mol-mulkni tryumlarda, kolosnikda, ishchi maydonlarda (galereya), zinapoyalar maydonchalari va ularning ostki qismida hamda tomoshabinlar zalining ostki qismida joylashgan yerto‘lada saqlash taqiqlanadi.
414. Sahna asari sahnaning atrofida qo‘yilganda 1 m kenglikdagi yo‘lak qoldirilishi shart. Qorong‘ilashtirilgan sahna tomoshalarini qo‘yish vaqtida yo‘laklarning yoritilishi pol qismidagi elektr chiroqlari orqali amalga oshirilishi lozim.
Spektakl tugagandan so‘ng barcha dekoratsiya va butaforiyalar qisimlarga bo‘linib, sahnadan olinishi va maxsus omborxonalarda saqlanishi kerak. Dekoratsiya va butaforiyalarni saqlash omborlarida kengligi 1,5 m dan kam bo‘lmagan yo‘laklar qoldirilishi kerak.
415. Sahnada chekish, ochiq olovdan foydalanish (mash’ala, sham, qandil va shu kabilar), yoyli projektorlardan, mushaklar (feyerverk) va boshqa turdagi olovli effektlardan foydalanishga ruxsat etilmaydi.
416. Sahna yuzasiga yong‘inga qarshi pardaning tushish joyini ko‘rsatuvchi qizil rangli chiziq chizilgan bo‘lishi kerak. Sahna jihozlari va dekoratsiyalar ushbu chiziqdan chiqib ketmasligi lozim.
417. Spektakllar (repetitsiyalar) tugagandan so‘ng yong‘inga qarshi parda tushirib qo‘yilishi kerak. Yong‘inga qarshi parda sahna yuzasiga qumli zatvor (elastik yostiqcha) yordamida zich yopilishi kerak. Ko‘tarib-tushiruvchi mexanizmning tushirish tezligi 0,2 m/c dan kam bo‘lmagan xolda ishlashga to‘g‘rilangan bo‘lishi kerak.
418. Qishki mavsumda tutun tortish tizimining klapanlari issiq holda tutilishi kerak va har 10 kunda bir marta tekshirilib turilishi shart. Tekshiruv natijalari maxsus jurnalda qayd etilishi lozim.
419. Pirotexnika mahsulotlaridan foydalanish va ularni saqlash maxsus qoidalar talablariga muvofiq amalga oshirilishi kerak. Ularni qo‘lbola usulda tayyorlash hamda tomosha muassasalarida, xonalarda va stadion tribunalarida, madaniyat va istirohat bog‘larida va odamlar ommaviy bo‘ladigan boshqa obyektlarda saqlash taqiqlanadi.
420. Ochiq maydonda maxsus olovli effektlarni o‘tkazish zarurati tug‘ilganda sahnalashtiruvchi javobgar shaxs (bosh rejissor, badiy rahbar) tomonidan yong‘inning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar ishlab chiqilishi va amalga oshirilishi lozim.
421. Tomoshabinlar zallarining shifti va devorlarini akustik qoplamalar bilan jihozlash uchun olovdan himoya qiluvchi tarkib bilan ishlov berilmagan (shimdirilmagan) yonuvchi materiallardan foydalanish taqiqlanadi.
422. Devorlar va sahna qismining zina kataklaridagi o‘tish joylari o‘zi yopiladigan moslamalar o‘rnatilgan yong‘inga chidamli eshiklar bilan himoyalangan bo‘lishi shart.
423. Aktyorlarning spektakllarda foydalaniladigan kiyim-kechaklarni saqlash xonalaridagi kiyim osish moslamalari oralig‘ida erkin harakatlanish uchun oraliq masofalar saqlanishi lozim.
Kiyim-kechaklarni saqlash xonalaridagi markaziy o‘tish yo‘lagi 1,2 m dan kam bo‘lmasligi lozim. Kiyim qabul qiladigan shaxslar, kiyimlarning cho‘ntaklarini tekshirib, ulardagi gugurt, yondirgichlar va shu kabilarni olib quyishlari kerak.
424. Elim eritish va qaynatish ishlari, shu maqsadda ajratilgan maxsus joylarda, yonmaydigan asosga o‘rnatilgan elektr yelim qaynatgichlarda amalga oshirilishi lozim.
425. Yoritish qurilmalarini sirk gumbazi ostiga joylashtirishda ularni yonuvchan materiallardan tayyorlangan konstruksiyalarga tegishi imkoniyatini istisno qilish kerak.
426. Hayvon va parrandalarni saqlash xonalarida (otxona, parrandaxona va boshqalar), kundalik ta’minotdan ortiqcha yem-xashak saqlash taqiqlanadi.
427. Hayvonlarga ovqat tayyorlash xonalari sirk xonalaridan yonmaydigan materiallardan tayyorlangan konstruksiyalar bilan ajratilgan bo‘lishi kerak.