Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti muhandislik texnologiyasi fakulteti oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi
Neytrallash usullari va texnologik rejimlari
Yüklə 0,82 Mb.
|
|
Neytrallash usullari va texnologik rejimlari.
Neytrallash usullari asosan neytrallangan yog‘-sovun eritmasi fazalarini ajratish prinsiplari bilan farqlanadi: davriy-fazalarni tuzli-suv asosli gravitatsion maydonda ajratish; uzluksiz-fazalarni markazdan qochma kuch maydonida, ishqor-sovun muhi-tida ajratish,, uzluksiz emulsiyali usul. Davriy usul - hozirgi vaqtda yog‘larning uncha katta bo‘lmagan miqdori va paxta yog‘i uchun ishlatilmokda. Bu usul xajmi 5, 10, 20 t bo‘lgan neytralizator larda bajariladi. Rafinatsiya quyidagicha olib boriladi. Yog‘ neytralizatorga kelib tushadi va bug‘li g‘ilof yordamida kerakli haroratgacha (40-450С) qizdirib aralashtiriladi. Tarqatuvchi yordamida, hisob langan va shu haroratgacha qizdirilgan ishqor eritmasi beriladi, 30 min. davomida aralashtirib turiladi. Keyin yog‘ning haroratini ko‘tarib (60-650C), soapstok parchalari hosil bo‘lguncha aralashtiriladi. Tindiriladi. Yog‘ sharnirli truba orqali quyib olinadi. Soapstokni esa maxsus sig‘imga tushiriladi. Zarur bo‘lganda suv yoki tuz eritmasini berish mumkin. Kungaboqar va soya yog‘larini rafinatsiyalashni texnologik rejimlari berilgan.
Davriy usulning kamchiligi, tindirishning uzoqligi, soapstokda neytral yog‘ miqdorining ko‘pligi va bu jarayon uzoq bo‘lgani uchun ishqor neytral yog‘ni sovunlaydi. Soapstok yog‘ligini 30-50 % bo‘ladi. A.A.Shmidt yangi usulni taklif qildi, ya’ni tuz-suv asosli neytraliza-siya. Bu usul, sovun pardasi osh tuzining kuchsiz eritmasida erishiga asoslangan va buni natijasida soapstokdagi neytral yog‘ ajralib chiqadi. Buning uchun neytralizatorga 1% konsentratsiyali tuz-suv eritmasi beriladi. Sovunli parda cho‘kmaga tusha turib, tuz-suv eritmasiga tushadi. Sovun erib, yog‘ ajralib chiqadi. Neytralizatsiya harorati 90-95 0C (sovun shunday haroratda yaxshi eriydi). Ishqor konsentratsiyasi 40-45 g/l. Tuzli eritmaning miqdori yog‘ning kislota soniga bog‘liq va eritmadagi sovun konsentratsiyasi 9-12 % dan oshmasligi kerak. Tuz-suv asosli usul neytralizator unumdorligini oshiradi va soapstokdagi yog‘ miqdorini kamaytiradi.
neytralizatsiya maxsus aralashtirgichlarda, fazalarga ajratish esa separatorlarda amalga oshiriladi. Bu usul bilan ishlovchi quyidagi qurilmalar mavjud: “Alfa Laval”, “Vestfaliya”, “Djanatssa”, “Sharples”. Bu qurilmalar bir-biridan unumdorligi va ishlatilayotgan separatorlar bilan farq qiladi. MDHda A1-JRN qurilmalaridan keng foydalaniladi. Ularda ishqor konsentratsiyasi va uni ortiqcha miqdori yog‘ni turiga va kislota soniga qarab tanlab olinadi (4.5-jadval). Bu qurilmalarda foydalanilayotgan ishqor eritmasini konsentratsiyasi nisbatan yuqori bo‘lishiga qaramasdan, yog‘ bilan ishqor orasidagi kontakt juda qisqa muddatli bo‘lganligi uchun, neytral yog‘ni sovunlanishi ko‘p emas. Neytrallash harorati 85-900C, soapstokni yog‘liligi 15-25%, soapstokdagi neytral yog‘ bilan yog‘ kislotani nisbati 1:2,5 dan ortiq emas, yog‘dagi sovunni qoldig‘i 0,1% dan ortiq emas. Neytrallash koeffitsienti gidratlangan yog‘lar uchun 1 ,4 va salomas uchun 1,5 ni tashkil qiladi. Barcha och rangli yog‘larni neytrallashni imkoniyati borligi, bosim ostida ishlovchi separatorlardan foydalanish, yog‘ bilan ishqor orasidagi kontaktni qisqaligi, jarayonni avtomatlashtirilganligi, soapstokni yog‘liligi maqsadga muvofiqligi bu usulni afzalliklari hisoblanadi. Yüklə 0,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|