Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi maktabgacha, boshlang

Oʻquvchilarda yozuvga oid kompetensiyalarni shakllantirish 

Ona tili darslarining samaradorligini oshirish, unda oʻquvchilarni 

faollashtiradigan, mantiqiy fikrlashga undaydigan metod va usullarni, 
mashqlar tizimini ishlab chiqish, matnni lingvistik tahlil ustida ishlash 
dolzarb masalalardan biridir. 
Boshlang‘ich ta’lim ona tili fani dasturning “Grammatika, imlo va 
nutq oʻstirish” boʻlimi har bir sinfda quyidagicha qismlarni oʻz ichiga oladi: 
“Tovushlar va harflar”, “Soʻz”, “Gap”, “Bogʻlanishli nutq”. Asosiy 
mavzular bosqichli izchillik tamoyiliga asoslanib, har toʻrt sinfda 
oʻrganiladi. Har bir sinfda yetakchi mavzular ajratiladi. 1−2-sinfda
fonetika va grafikaga oid mavzularni oʻrganishga katta oʻrin beriladi, 3−4-
sinfda sintaksis, morfologiya haqidagi bilim va ko‘nikmalarni egallaydilar. 
Dasturga 
koʻra, 
oʻquvchilarda soʻzni boʻgʻinlarga boʻlish 
koʻnikmasini shakllantirish vazifasi talab etiladi
.
Boʻgʻin murakkab 
tushuncha boʻlgani uchun boshlangʻich sinflarda uning qoidasi berilmaydi. 
Oʻquvchilar soʻzni boʻgʻinlarga boʻlishda soʻzda nechta unli boʻlsa, shuncha 
boʻgʻin boʻladi, degan tushunchaga asoslanadilar. Bu tushunchani ular 
savod oʻrgatish davridayoq hosil qiladilar. Bolalar yozilgan soʻzdan dastlab 
unli harfni topadilar, keyin soʻzda nechta unli boʻlsa, uni shuncha qism 
(boʻgʻin)ga boʻladilar. Bogʻin haqidagi bilim soʻzning bir yoʻlga sigʻmagan 
qismini boʻgʻinlab toʻgʻri koʻchirish koʻnikmasini shakllantirishga asos 
boʻladi. 
Soʻz yasalishini oʻrganishga tayyorgarlik bosqichining vazifasi – 
oʻquvchilarni bir xil oʻzakli soʻzlarning ma’no va tuzilishiga koʻra 
bogʻlanishini tushunishga tayyorlash. 
“Soʻz” boʻlimida oʻquvchilar soʻzning leksik ma’nolarini kuzatadilar, 
soʻzga soʻroq berishni oʻrganadilar. Oʻquvchilarda soʻz turkumlarini bilish 

---

4 
koʻnikmasi 
ularning 
belgilari 
yigʻindisini 
egallashlari 
asosida 
shakllantiriladi.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi 
187-sonli “Umumiy oʻrta ta’lim va oʻrta maxsus, kasb-hunar ta’limining 
davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash toʻgʻrisida”gi qarori bilan tasdiqlangan 
umumiy oʻrta ta’limining davlat ta’lim standarti boʻyicha oʻquvchilarda ona 
tili fanidan yozuvga oid quyidagi kompetensiyalar shakllantirlishi lozim.